Júma, 3 Mamyr 2024
Aqmyltyq 2407 1 pikir 1 Mamyr, 2023 saghat 16:02

Núrlan Noghaevqa ýshbu hat!

Manghystau oblysynyng әkimi

Núrlan Asqarúly Noghaev myrzagha!

Qúrmetti Núrlan Asqarúly!

Aqtau, Janaózen, Jetibay qalalarynyng avtokólikpen halyqaralyq jýk tasymaldaushy kәsipker azamattary ózderining jýk tasymaly salasyndaghy kýnnen kýnge qiyndap bara jatqan jaghdaylaryn qaperinizge bere otyryp, tómende bayandalghan mәselelerding sheshimin tabuyna yqpal etuinizdi súraydy.

Manghystau oblysynda avtokólikpen jýk tasymaldau salasyn damytugha eshqanday kónil bólinbeydi desek artyq aitqandyq bolmaydy.

Elimizding EVRAZIYa materiyginde, Logistikalyq túrghydan qaraghanda óte qolayly geografiyalyq ornalasuyna qaramastan býgingi tanda otandyq jýk tasymaldaushylardyng mýddesin qorghaytyn ekonomikalyq sayasattyng bolmauynan jýk tasymaldaushy kәsipkerler zardap shegude, memleketimiz qazynasyna týsetin qarjysynan aiyryluda.

Manghystauda, ónirimizdegi Teniz ailaqtary (Morporttar) arqyly keletin jýk tasymaldarynyng negizgi bóligi RESEY, TÝRKIYa, ÓZBEKSTAN transport kompaniyalarynyng enshisine ketude, bizder solargha bolmashy somagha jaldanyp júmys isteuge mәjbýr bolyp otyrmyz.

Bizding jýk tasymaldaushy kәsipkerlerimiz songhy 4-5 jylda qiyndyqtargha qaramastan (avtokólikterding , qosalqy bólshekterdin, janar-jaghar maylardyng qymbattauy) biraz jetistikke jetken bolatyn. Janadan Halyqaralyq jýk tasymaldau baghyttarynda júmys istep, tәjiriybe jinaqtap, jýk tasymaldaudyng qyr-syryn mengere bastaghan.

Biraq Ýkimet tarapynan qoldaudyng óz dәrejesinde bolmauy, kýn sayyn tuyndap otyrghan әr týrli kedergiler tasymaldaushylardy tyghyryqqa tireude jәne sol sebepti de osy hat arqyly sizden osy mәselege kónil bóluinizdi súraugha mәjbýr bolyp otyrmyz.

Qazirgi әlemdegi geosayasy jaghdaygha baylanysty, aldaghy 10-15 jylda Aziyadaghy jýk tasymaldau baghyty, (Evropa – Týrkiya – Iran – Týrkimenstan – Qazaqstan..., Transkaspiiy,) ýlken qoldaugha ie bolatynyna negiz bar jәne songhy kezende tenizben, qúrlyqpen bolsyn jýk tasymalynyng kóbeyui osyghan dәlel.

Qazirgi baghytpen osy «pirogtan» óz ýlesimizdi ala almay qaluymyz mýmkin.

Sondyqtan bizding tasymaldaushylardyng mýddesin býgin qorghap, osy salany damytu asa manyzdy jәne atalghan mәselelerining sheshilmeui tek jýk tasymaldaushylardyng júmyssyz qaluyna әkelmeydi, búl jaghday tútynu tauarlarynyng jәne azyq-týliktin, 95 prosenti syrttan tasymaldanatyn bizding oblysymyzda baghanyng sharyqtap, ýlken әleumettik qiynshylyqtardyng tuyndauyna sebep bolatyny sózsiz.

Onyng ýstine Manghystauda júmyssyzdyq kýnnen kýnge týiinin sheshui qiyndap bara jatqan ýlken mәselege ainalyp bara jatqanyn esepke alsaq, ýkimetten múnayshy júmysyn súramay, ózderi Aqtau, Janaózen, Jetibay túrghyndaryna, 200-300 adamgha júmys tauyp berip otyrghan jýk tasymaldaushy kәsipkerlerding qoldau kórsetudi, ol salany damytudy talap etui zandylyq.

Bir sózben aitqanda, oblysymyzdaghy jýk tasymal mәselesin keshendi týrde sheshu Manghystaulyqtar ýshin de, jana Qazaqstan bolyp ózgeruimiz ýshin de býgingi kýnning talaby.

Jogharyda atap ótken jaghdaylardy qaperinizge bere otyryp Manghystaulyq jýk tasymaldaushylardyng talaptaryn jetkizemiz.

1. Ýstimizdegi jyldyng 02.2023 j. bastap  kýshine engen, QR IYQDIM 13.12.2022 j. №715 búiryghy – tasymaldaushylargha halyqaralyq jýk tasymaldaushylargha beriletin kuәligin jәne avtokólikterge beriletin rúqsat kartasyn 10-15 anyqtama tapsyryp 2 jyldan song beruge shygharghan zannamalyq ózgeristeri (osy uaqytqa deyin bir kýnde berilip kelgen ) Manghystaulyqtardyng ghana emes, elimizdegi osy saladaghy kәspkerlerding narazylyghyn tudyruda. Atalghan ózgerister jýk tasymaldau salasynyng damuyna kedergi boluda. Múny oilap tabushylardyng Shet eldik rúqsat Blankilerimen (IBR, Dozvol), ainalysatyn alyp-satarlargha tosqauyl qoi jәne Qazaqstangha tirkelip alyp elimizding atynan júmys istep jatqan kompaniyalargha tosqauyl qoi dep týsindirgen bolatyn. Búl mәseleni basqasha sheshuge bolar edi dep oilaymyz. Mysaly bizder, Manghystaulyq tasymaldaushylar, alyp satarlardy ózderimiz anyqtap satatyn ShRB (dozvoldaryn) almay, olardyng satuyn toqtattyq. Al Reseydin, Belarussiyanyng mekemelerin elimizde tirkeudi zannamalyq týrde toqtatu kerek. Sebebi olar óz eline salynghan sanksiyany ainalyp ótu maqsatynda jasap otyr. Sondyqtan kórsetilgen ózgertulerdi jýk tasymaldaushy kәspkerlerding mýddesine qayshy, belgili bir toptardyng mýdesin kózdegen shara dep espteymiz jәne qayta qaraudy talap etemiz.

2. Kenetten 28,3% ke (230-295 tg/l) juyq qymbattaghan janar may baghasyn, 5% kóleminen asyrmau. Búl qymbattatu elimizdegi May qúy beketterining (AZS) belgili adamdardyng jeke biyliginde ekenin eskersek eski jýiyening mýddelerin qorghau dep sanaymyz. Batys elderinde janar maydy 5%-ke qymbatsytu ýlken tolqulargha әkeletinin belgili, sol jaghdaydy kóksegenderding isi bolmasa, búl qarapayym halyqqa týsiniksiz. Al tilge tiyek etip otyrghan alyp-satarlardy qatang jazagha alsa ózinen ózi toqtar edi. Osy uaqytqa deyin qoldanylyp kelgen, Sheteldik kólikter ýshin limitti týrde janar may baghasy 450-500 tg/l boluy – qúptarlyq shara, ol elder búl baghagha óz elderinde ýirengen jәne ekonomikasy osyghan say jәne otandyq tasymaldaushylargha ózge tasymaldaushylar aldynda artyqshylyqtar beredi.

3. Qazaqstan Respublikasynyng jәne Týrikmenstan, Iran Ýkimetterinng arasyndaghy halyqaralyq avtokólikpen jýk tasymaldau kelisim sharttaryna mýmkindigine qaray Qazaqstandyq jýk tasymaldaushylardyng mýddesin qorghaytyn ózgerister engizu mәselelerin qarastyru.

4. Uaqytsha ghana sheshilgen (01.01.2024 j. deyin) Qazaqstandyq kólikterding Temir-Baba keden beketindegi beytarap aimaqtan qayta tirkeu arqyly shet el tirkemelerimen Qazaqstangha, Evroaziya ekonomikalyq qoghamdastyghy elderine (EvrAzEs) jýk tasymaldau mәselesin tolyqtay sheshu.

5. Halyqaralyq, Janaózen –Temir-Baba tas jolyna asfalit tóseu mәselesin qarastyru (70 km).

6. Sheteldik jýk tasymaldaushylargha Janaózen-Jetibay-Beyneu-Atyrau-Oral tas joldaryn aqyly qylyp jәne Otandyq avtokólikterge tegin kýiinde kaldyru. (sebebi, búl joldar elimizding salyq tóleushilerining qarjysyna salynghan). Búl otandyq tasymaldaushylargha, ózge elding tasymaldaushylarynyng aldynda, artyqshylyq beredi.

7. Tiyisti memlekettik úiymdardyng Týrkimen tasymaldaushylarynyng elimizge kirip-shyghu vizalaryn qatang baqylaugha aluyn talap etemiz. Sebebi týrkimen elining tarapynan bizge qoyylatyn talaptar óte kóp, vizalary da qymbat, olar múny óz tasymaldaushylarynyng mýddelerin qorghau sharasy dep esepteydi.

Atalghan jaghdaydy eskerip týrikmen tasymaldaushylaryna da teng dәrejede talap qoyyluy kerek.

8. Jýk tasymalynyng júmystaryna qatysy bar memilekettik mekemelerding basqaru úiymdarynda otandyq jýk tasymaldaushylardyng mýddesin ózge elderding aldynda qorghay biletin, qalyptasqan jaghdaylardy batyl, saraptap sheshe biletin mamandarmen almastyrudy talap etemiz. Búl jaghday oblysymyzdyng kәsipkerler palatasyna da qatysty dep esepteymiz, búl mekemening basshysynyng «júmyskerligi» sonday, ol adamnyng kim ekenin de bilmeymiz.

9. Oblysymyzdaghy avtokólikpen jýk tasymaldau júmystaryn órkendetu maqsatymen, Kәsipkerler palatasy men tasymaldaushylar arasyndaghy baylanysty kýsheytu, jýk tasymalyna qatysy bar memlekettik mekemelermen jii seminarlar ótkizu. Obylysymyzda KazATO mamandarynyng qazaq tilinde oqytu kurstaryn úiymdastyruyn talap etemiz. Búl úiymgha mýshe bolu ýshin júmsalatyn jarna kólemin (2 mln. tengeden asatyn) eki esege azaytu mәselesin sheshu.

10. Býgingi tanda Qytay elimen vizasyz qarym-qatynas jasau baghytynda jasalyp jatqan sharalardy ýzildi-kesildi toqtatudy talap etemiz.

11. Qazaqstan-Qytay shekaralyq keden beketterindegi avtokólikterdi elektrondyq kezekterge qoygha qatysty qalyptasqan jaghdaydy tiyisti ministrliktermen sheshu joldaryn qarastyrudy talap etemiz.

Hatymyzdy qortyndylay kele, jogharyda kórsetilgen qiyndyqtar avtokólikpen jýk tasymaldau salasyndaghy qordalanghan kóp mәselelerding bir bóligi ekenin aita kelip, bizding basty súrauymyzdyng mәni, jasap jatqan júmysymyzgha kedergi keltirmey, ony damytyp, jalghastyra beruimizge, elimizding ekonomikalyq órkendeuine shamamyzgha qaray óz ýlesimizdi qosuymyzgha zang ayasynda jaghday jasalsa eken degen tilegimizdi nazarynyzgha alyp, tiyisti sharasyn aluynyzdy súrau.

Manghystau oblysynyng avtokólikpen jýk tasymaldaushy kәsipkerleri

Abai.kz

1 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 650
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 420
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 386
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 389