Beysenbi, 16 Mamyr 2024
Janalyqtar 4219 0 pikir 4 Mausym, 2012 saghat 10:34

Yzgharly jyldar janghyryghy

31 mamyr Qazaqstanda sayasy qughyn-sýrgin qúrbandaryn Eske alu kýni bolyp, 1997 jyldan beri Qazaqstan Respublikasy Preziydenti Núrsúltan Ábishúly Nazarbaevtyng Jarlyghyna sәikes jyl sayyn býkil Qazaqstan jerinde atalyp ótiledi.

Sol bir qazaq halqynyng basyna kelgen nәubetke, talay qazaqtyng shanyraghyn ortasyna týsirgen asharshylyqqa biyl 80 jyl tolsa, totalitarlyq rejimning qúrbandary bolghan sayasy qughyn-sýrginge de 75 jyl tolyp otyr. Býginde Qazaqstannyng barlyq aimaqtarynda osy qaraly kýnderdi eske alugha arnalghan sharalar ótude.

31 mamyr Qazaqstanda sayasy qughyn-sýrgin qúrbandaryn Eske alu kýni bolyp, 1997 jyldan beri Qazaqstan Respublikasy Preziydenti Núrsúltan Ábishúly Nazarbaevtyng Jarlyghyna sәikes jyl sayyn býkil Qazaqstan jerinde atalyp ótiledi.

Sol bir qazaq halqynyng basyna kelgen nәubetke, talay qazaqtyng shanyraghyn ortasyna týsirgen asharshylyqqa biyl 80 jyl tolsa, totalitarlyq rejimning qúrbandary bolghan sayasy qughyn-sýrginge de 75 jyl tolyp otyr. Býginde Qazaqstannyng barlyq aimaqtarynda osy qaraly kýnderdi eske alugha arnalghan sharalar ótude.

Osynday sharalardyng biri aghymdaghy jyldyng 31 mamyry kýni Oblystyq Dostyq ýiining jәne «Altyn arqau» qoghamdyq birlestigining úiymdastyruymen 1937-38 jyldardyghy sayasiy-qughyn sýrgin qúrabandaryn Eske alu kýnine arnalghan «Yzgharly jyldar janghyryghy» atty shara ótti. Kez kelgen eldin, memleketting ómirinde erlikti úlyqtau, qayghyly tarihy oqighalar qúrbandaryn eske alu kýnderi bolady. «Altyn arqau» qoghamdyq birlestigi Shyghys ónirinde qughyn-sýrginge úshyrap, jazyqsyz jappa shekken adamdardyng derekterin jinaqtap oblys túrghyndaryna jetkizudi maqsat etedi. Ótken jyly osynday sharany Zaysan, Kýrshim audandarynda ótkizgen bolatyn. Dóngelek ýstel basyna jinalghan últtar men úlystardyng ókilderi jәne  qughyn-sýrginge úshyraghan azamattardyng úrpaqtary, halqymyzdyng tarihynyng azaly paraqtarynyng biri bolghan sol bir alasapyran jyldary solaqay sayasattyng qúrbany bolyp, asharshylyqqa úshyraghan qazaq halqynyng qasiretin jәne últyna, tiline, dinine qaramay sayasy qughyn-sýrgin qúrbandary bolghan azamattardy eske alyp, sóz qozghady. Osy sharagha baylanysty taqyrypta ShQO Qazaqstan halqy Assambleyasy hatshylyghynyng mengerushisi E.M. Ayazbaev, Qazaqstan halqy Assambleyasynyng mýshesi L.B. Shiyk, «Altyn arqau» QB tóraghasy S.A. Aqanov, E.N. Jalghabaev, sayasattanushy Gh.Q. Qúmarov, B.A.Omarov bayandama jasady. S. Aqanov bayandamasynda 3500 adam últyna, nanym-senimine qaramay jazalanghan Shyghys Qazaqstandyqtardyng taghdyryna toqtaldy. Ol óz sózinde totalitarlyq rejimning shyrmauyna ilingen  azamattardy últyna jiktemey, aq-qarasyn ajyratpay «Halyq jauy» ataghyn jamyldyryp, talay otbasynyng shanyraghyn ortasyna týsirip, jasyna qaramay jazalanghandar turaly aita kelip, mynaday mysaldar keltirdi, Marqakólden Sh.Jarboldiyn, Zaysannan I. Jadyryqov degen azamattar jastary  80-nen assa da atu jazasyna kesilgen. Sonday-aq Tarbaghatay audanynda osynday jazagha kesilgen adamdardyng sany 178 qúraghan. Sonymen birge әr audandardaghy birneshe otbasylary mýshelerining týgeldey qughyn-sýrginge úshyraghandary turaly derekter aityp ótti. Qazaqstan halqy Assambleyasynyng mýshesi, Oblystyq Dostyq ýiining qyzmetkeri L.B. Shikte sol kezde jas bala bolsa da deportasiyagha úshyraghan nemis halqynyng jәne óz otbasynyng basyna týsken auyr taghdyry jayynda esinde ala otyryp, qazaq halqy  basyna týsken óz qasiretine qaramay, taghdyr tәlkegimen kelgen ózge últtardy  darqan kónilimen, dostyq qúshaghymen qarsy alghanyn tolqy otyryp aitty. Osynday solaqay sayasattyng arqasynda «Shash al dese, bas alatyn» qol shoqparlaryn ala jýgiretin, nadan jandayshaptardyng kesirinen qanshama otbasy zardap shekti. Otyrys barysynda múrajay men múraghatta saqtalghan repressiya qújattary boyynsha slayd kórsetildi. Shara sonyda ýndeu qabyldandy jәne «Altyn arqau» QB mýshelerining bastamasymen ishki sayasat bólimining qoldauymen Shyghys Qazaqstan oblysy boyynsha qughyn-sýrginge úshyraghan azamattardyng tizimi jariyalanghan «Azaly kitap» atty  kitap qatysushylargha taratyldy. Sonymen birge osy sharagha «Núr Otan» HDP ShQO filialynyng tóraghasynyng birinshi orynbasary T. Týsipbekovting basshylyghymen «Núr Otan» HDP belsendi atsalysty. Sharagha sayasy repressiya qúrbandarynyng tuystary, Oblystyq Dostyq ýiining etnomәdeny birlestikterining tóraghalary men mýsheleri, azamattyq qoghamnyn  ókilderi jәne BAQ ókilderi, «Óskemen- Qazaqstan» jәne «Kalken» telearnalarynyng týsiru toby qatysty.

http://www.culturevko.gov.kz/index.php?option=com_content&view=article&id=623%3A2012-06-04-05-00-57&catid=1&Itemid=86&lang=kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 2075
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 2500
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 2120
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 1611