Senbi, 27 Sәuir 2024
46 - sóz 2849 6 pikir 17 Tamyz, 2020 saghat 17:11

Qazaqstandyq joghary bilimge reforma qajet

Ótken aptada әiy̆gili Kremniĭ alqabyna arnaĭy baryp, Kaliforniya shtatynyng ghana emes, tútas Amerikanyn, jalpy әlemning eng ýzdik oqu orny Stenford uniyversiytetining tynys-tirshiligimen tanysyp qaiy̆ttym.

Karantin bolghandyqtan, kóp salasyn egjeiy̆-tegjeiy̆li zertteĭ almadym. Biraq, kórgenderim men týiy̆genderim taqyrypta keltirilgendeĭ oiy̆gha keluime týrtki boldy.

Eng birinshi, bizdegi JOO-lardaghy bilim beru jýiy̆esin institusionaldau kerek. Yaghni, «anau múghalim júmyssyz qalady, mynau professor saghatsyz qalady» degen kóniljyqpastyqpen qazirgi zaman talabyna sәiy̆kes kelmeiy̆tin pәnderdi sýiy̆relep, studentterding de, bilim jýiy̆esining de obalyna qaludyng qajeti joq. Eger, «ýiy̆retetin nәrsesin zamanauy qalypqa iykemdeĭ almasa, óz obaldary ózderine» pozisiyasyn ústanu qajet.

Ekinshiden, kez-kelgen mamandyq iyelerin teoriyalyq emes, tәjiriybelik joba jasaugha ýiy̆retu kerek (teoriyagha toyatyn uaqyt boldy ghoiy̆).

Osydan kelip shyghatyn ýshinshi qadam - jasalghan jobalardy óndiristik aiy̆nalym men naryqqa jiberudi qolgha alu kerek. Yaghni, biznes men ghylym ordalarynyng arasyn jaqyndatugha әreketter jasaluy qajet.

Osydan shyghatyn tórtinshi qadam - JOO-lar «dәris oqu - tek ghalymdar ýshin» prinsiypinen aryluy qajet. Ómir boĭy kitaphana, kafedra men auditoriyadan basqa eshtene kórmegen ghalymdar - jaqsy teoriyalyq bilim berui mýmkin. Alaiy̆da, bizge dәl qazir praktikalyq bilim auadaĭ qajet. Yaghni, әr salagha dәris oqugha sol salada tabysty enbek etip jýrgen mamandardy tartu qajet (ghylymy ataghy bolmasa da). Sonda ghana - ol oqu ornynda oqyp jatqan studentter óz salasynda bop jatqan janalyqtar men prosestermen realy jaghdaiy̆da tanys bolady. Kóp jaghdaiy̆da, professordyng keremet dәrisinen góri, naqty mamannyng jasaghan qateligi turaly aiy̆tqan әngimesi kóbirek paiy̆daly bolady.

Áriyne, kýni erteng bizding JOO-nyng bәri Stenford, Garvard, Oksford bolyp ketpeiy̆tini anyq. Alaiy̆da, tek qatyrma qaghaz beretin mekeme emes, rasynda qoghamgha paiy̆daly maman daĭyndaiy̆tyn oqu orny bolamyn dese, qalaiy̆da reforma jasaugha qazirden kóshu kerek.

Núraddin Sadyqovtyng әleumettik jelidegi jazbasy

Abai.kz

6 pikir