Jeksenbi, 19 Mamyr 2024
2651 0 pikir 30 Shilde, 2020 saghat 12:20

Ejelgi Kýltóbe qalashyghy turistik aimaqqa ainalady

Býginde elimizde últtyq ruhty janghyrtu, pragmatizm, bәsekege qabilettilik siyaqty mәseleler asa manyzdy. Búl túrghyda Elbasy Núrsúltan Nazarbaevtyng “Bolashaqqa baghdar: ruhany janghyru” atty maqalasy qoghamnyng osy bir qajettiligin dóp basqanday boldy. Býginde osy baghdarlama negizinde elimizding mәdeniy-ruhany ómirinde irgeli ister atqarylyp jatyr.

Solardyng biri QR Mәdeniyet jәne sport ministrligining janyndaghy Qazaq ghylymiy-zertteu mәdeniyet institutynyng Týrkistan aumaghyndaghy Kýltóbe qalashyghyn qayta qalpyna keltiru júmystary. Búl qalashyq – ejelgi zamandaghy alghashqy qalalyq qonystar qataryna jatady. Aumaghy 27 gektar jerdi qamtidy. Al, Kýltóbe qalashyghyna arheologiyalyq qazba júmystary 2018 jyly bastalghan.

Arheologiyalyq júmystardyng nәtiyjesinde atalghan aumaqtan XVII-XIX ghasyrlargha tәn qúndy jәdigerler, qysh-qúmyralar, qazaq handyghy jәne qoqan handyghy kezindegi ýilerding oryndary tabylghan.

Sonymen qatar, ejelgi qalashyq manynda tabylghan tarihy jәdigerler men oryndardy bastapqy qalpyna keltiru ýshin sol kezenge say qabyrghasyn qalau, sonday-aq, turisterding tanysuyna jaghday jasau ýshin galereyalyq joldar salynghan. Múnyng barlyghy 2019-2021 jyldargha arnalghan arheologiya jәne restavrasiya júmystary ayasynda jýrgizilgen.

Aldaghy uaqytta Kýltóbe qalajúrtyna keshendi týrde restavrasiya jәne konservasiya, jartylay qalpyna keltiru jәne arheologiyalyq qazba júmystary jýrgiziletin bolady. Búl qalajúrty “Áziret Súltan” memlekettik tarihiy-mәdeny qoryq muzeyine qarasty. Al, atalghan joba QR Mәdeniyet jәne sport ministrligining bastamasymen qolgha alynghan bolatyn.

Ayta keteyik, búghan deyin YuNESKO jәne IKOMOS halyqaralyq saraptamalyq qoghamdastyghy Kýltóbe qalajúrtyndaghy ashylmay jatqan tarihy syrlardy zerttep-zerdeleu maqsatynda ondaghy tarihy manyzdy oryndardy qalpyna keltiru, saqtau, әrtýrli әleumettik baghyttaghy qolóner sheberhanalary men ýilerdi, ghibadathanalardy, basqa da tarihy arheologiyalyq nysandardy 3D formatynda ýlgisin jasau júmystaryn úsynghan bolatyn. Sonymen qatar, Kýltóbe qalajúrtyn mәdeniyettanu, arheologiya, tariyh, ónertanu, etnografiya túrghysynan zertteuge arnalghan ghylymy jinaq, monografiya, birqatar ghylymy maqalalar formatynda jariyalanymdar, illustrasiyalyq alibomdar úiymdastyru joldary da qarastyrylyp, josparlanghan. Al, atalghan jobanyng demeushisi ERG kompaniyasy.

Taghy birt aita keterligi – Qazaqstandaghy alghashqy sәulet qúrylystary bar Kýltóbe qalashyghy keybir derekterde (Ason) Kýltóbe Yasy dep atalady. Búl bizding zamanymyzgha deyingi II ghasyrdan bastau alady.

Yasy atauy túnghysh ret Qazaqstannnyng ontýstik aimaghy arqyly mongholdardyng úly hany Menguding ordasyna sapar shekken armyan patshasy I Getumnyng jazbalarynda kezdesken.

Qazir Qazaqstannyng aldyna qoyghan basym baghyttarynyng biri әlemdegi eng damyghan 30 elding qataryna enu. Atalghan maqsatqa jetu ýshin qoghamnyng sanasy isinen ozyq bolyp, odan búryn janghyryp otyruy qajet. Búl óz kezeginde ekonomikalyq jәne sayasy janghyrulardy tolyqtyryp otyrady. Sonymen qatar, onyng ózegine de ainalary haq.

Búghan deyin elding ruhany janghyruy ayasynda birqatar irgeli ister atqarylghany belgili. Sebebi, ruhany janghyru bir kýnde bastalatyn júmys emes. Al, Qazaqstan Tәuelsizidigin alghaly beri búl baghytta birneshe auqymdy júmystar da atqarylghan.

Solardyng biri 2004 jyly qolgha alynghan “Mәdeny múra” baghdarlamasy. Atalghan joba ayasynda Qazaqstan aumaghyndaghy birneshe tarihy nysandar men mәdeny eskertkishter janartyldy.

Al, osydan jeti jyl búryn qolgha alynghan “Halyq – tarih tolqynynda” atty baghdarlama – әlemning eng bedeldi arhivterinen tól tarihymyzgha qatysty qújattardy jýieli týrde jinap, zertteuge mýmkindik berdi.

Osy jobalardyng zandy jalghasy әri auqymdysy “Bolashaqqa baghdar: ruhany janghyru” atty baghdarlama.

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 2144
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 2549
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 2349
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 1657