Senbi, 27 Sәuir 2024
Anyq 5768 0 pikir 16 Qarasha, 2018 saghat 17:44

Medisinalyq saqtandyru – medisinalyq kómek sapasy men qoljetimdiligining kepili

2017 jyly 1 shildeden bastap Mindetti әleumettik medisinalyq saqtandyru (MÁMS) jýiesin engizu jónindegi densaulyq saqtau reformasy bastaldy. Mindetti әleumettik medisinalyq saqtandyrudyng (MÁMS) zannamalyq bazasyn jetildiru ayasynda 2017 jyldyng 30 mausymynda Mindetti әleumettik medisinalyq saqtandyru turaly zannamagha birqatar ózgerister engizudi qarastyrghan Zang qabyldandy.

2017 jyldyng 30 mausymynda qabyldanghan Zandy jýzege asyruda 31 normativtik-qúqyqtyq akt qabyldanatyn bolady. Olardyng ishinde Ýkimetting 10 qaulysy men 21 búiryq bar. Halyqaralyq qarjy instituttarymen jýrgizilgen júmystar jalghasuda. Mindetti әleumettik medisinalyq saqtandyrudyng aqparattyq jýiesin qúru maqsatynda, mýddeli memlekettik organdarmen, Áleumettik medisinalyq saqtandyru qorymen, «Azamattargha arnalghan Ýkimet» memlekettik korporasiyasymen birlesken júmystar jýrgizilude.

Búl halyqtyng densaulyghyn saqtau salasyndaghy mýddelerdi әleumettik qorghaudyng memlekettik jýiesi. Mindetti әleumettik medisinalyq saqtandyru Qazaqstannyng barlyq saqtandyrylghan azamattaryna jynysyna, jasyna, әleumettik mәrtebesine, túrghylyqty jerine jәne tabystaryna qaramastan medisinalyq jәne dәri-dәrmektik kómekte teng qol jetimdilikke kepildik beredi.

Mindetti әleumettik medisinalyq saqtandyru engizilgen song densaulyq saqtau jýiesi bәseke jaghdayyndaghy júmysqa týbegeyli auysady, búl medisinalyq qyzmetter sapasyn zangha sәikes arttyrady. Búl turaly densaulyq saqtau viyse-ministri Aleksey Soy aitty.

MÁMS-dy engizuding qajettigi nede?

Viyse-ministrding aituynsha, densaulyq saqtau jýiesine jahandyq syn-tegeurinder (júqpaytyn aurular ósimi, jana tehnologiyalardy engizu esebinen jýiening resurs syiymdylyghy, egde adamdardyng sanynyng artuy) densaulyq saqtaudyng shyghyndaryn úlghaytugha әkeledi.

Halyqaralyq tәjiriybede mindetti medisinalyq saqtandyrudy engizu jogharyda kórsetilgen syn-tegeurinderge jauap beredi jәne jýiening qarjylyq túraqtylyghyn qamtamasyz etedi.

Mindetti әleumettik medisinalyq saqtandyrudy engizgen song densaulyq saqtaudyng jalpy shyghyndary úlghaya týsedi, búl medisinalyq qyzmetterding jogharghy sapasy men qoljetimdiligimen qamtamasyz etedi.

«Qazaqstanda mindetti әleumettik medisinalyq saqtandyrudy engizu qajettigi әri qarayghy memlekettik qúrylystyng «100 naqty qadam» Institusionaldyq reformalarynyng Josparynda, Memleket basshysy Núrsúltan Nazarbaevtyng 2014 jylghy 17 qantardaghy «Qazaqstan joly - 2050: Bir Maqsat, bir mýdde, bir bolashaq» atty Qazaqstan halqyna Joldauynda kórsetilgen», - dedi A. Soy.

Engizu maqsaty memlekettin, júmys berushilerding jәne azamattardyng yntymaqty qatysuyna negizdelgen medisinalyq kómek kórsetu mindetteri men kepildemelerin qamtamasyz etuding tendestirilgen әri túraqty jýiesin qúru bolyp tabylady.

Osylaysha, densaulyq saqtau jýiesine әrkimning qatysu dengeyi men jauapkershiligi naqty aiqyndalatyn bolady.

Qanday júmystar atqaryldy jәne alda ne kýtiledi?

A. Soydyng aituynsha, MÁMS engizu sharalary 2016-2017 jyldargha bekitilgen Mindetti әleumettik medisinalyq saqtandyrudy engizuding Jol kartalaryna sәikes iske asyrylady.

MÁMS jýiesining qyzmet kórsetip bastauyn jәne MÁMS boyynsha tólem merzimining 2018 jylghy 1 qantargha auysuyn qarastyratyn Zangha qol qoyyldy.

MÁMS jýiesining qyzmet kórsetuin qamtamasyz etu maqsatynda «Qazaqstan Respublikasynyng keybir zannamalyq aktilerine densaulyq saqtau jәne әleumettik-enbek salasy mәseleleri boyynsha ózgerister men tolyqtyrular engizu turaly» QR Zang jobasy әzirlendi. Zang jobasynda MÁMS jýiesining qarjylyq túraqtylyghynyng tújyrymdamalyq tәsilderi boyynsha ózgerister men tolyqtyrular, MÁMS jýiesinde medisinalyq kómek alu qúqyghy, jalpy densaulyq saqtau jýiesining tiyimdiligi, sonymen qatar Áleumettik medisinalyq saqtandyru qorynyng tegin medisinalyq kómek kórsetuining kepildendirilgen kólemining birynghay tólemshisi jónindegi anyqtamasy qarastyrylghan.

Ministrlik Áleumettik medisinalyq saqtandyru qoryna týsetin jarnalar men audarymdar turaly jәne halyq jaghdayy (saqtandyrylghan/saqtandyrylmaghan) turaly mәlimetter saqtalghan «Medisina qyzmetterin alushylar tirkelimi» men «Tólemderdi óndeudi úiymdastyru» atty aqparattyq jýielerdi әzirlep, synaqtan ótkizgen.

Ayta ketu kerek, jogharyda atalghan júmystar ayasynda Densaulyq saqtau ministrligi ministrlikting aqparattyq jýielerin ózge memlekettik organdardyng aqparattyq jýielerimen biriktirudi josparlaydy. «Resurstardy basqaru jýiesi» AJ týzetu júmystary jýrgizilude.

Sonymen qatar, medisina qyzmetkerleri, halyq jәne júmys berushiler arasynda MÁMS engizuge qatysty aqparattyq-týsindiru júmystary keninen jýrgizilude.

«MÁMS-dy engizuge dayyndyq sharalary 2017 jyly jalghastyrylady jәne 2018 jylghy 1 qantargha qaray MÁMS jýiesining barlyq qatysushylarynyng jýiening tolyqqandy qyzmet kórsetuining bastaluyna әzirligin qamtamasyz etu josparlanuda», - dedi A. Soy.

Jýie qalay әreket etetin bolady?

MÁMS jýiesi qyzmet etushi adamdar, júmys berushiler men ózin-ózi júmyspen qamtyghan halyqtyng audarymdaryna qúrylady. Halyqtyng osal toptaryna jarnany memleket tóleytin bolady.

Júmys berushilerding jarnalarynyng jalpy mólsherlemesi 2017 jylghy 1 shildeden bastap 2%-dy, 2018 jyly - 3%, 2019 jyly - 4% jәne 2020 jyldan bastap 5%-dy qúraytyn bolady.

Jaldamaly júmyskerler audarym jiberudi 2019 jyldan bastap  - kirisining 1%, 2020 jyldan bastap kirisining 2% dengeyinde jýrgize bastaydy.

Memleket halyqtyng әleumettik osal toptaryna jarna audaratyn bolady. Memleketting jarna mólsherlemesi ortasha ailyq jalaqysynyng 7%-yn qúraydy. Sonymen qatar, mólsherleme kólemi kezen-kezenimen úlghaytylatyn bolady: 2017 jyly 4%, 2018 jyldan bastap 5%, 2023 jyly 6%, 2024 jyldan bastap 7%.

Zang jobasyna sәikes, Áleumettik medisinalyq saqtandyru qoryna jarna tóleuden halyqtyng әleumettik osal tobynyng 14 sanaty, sonymen qatar, әskery qyzmetkerler, arnayy memlekettik jәne qúqyq qorghau organdarynyng qyzmetkerleri bosatylady. Barlyghy – halyqtyng jalpy sanynyng 50%-dan astamy nemese shamamen 10 mln adam.

Júmysshynyn, júmys berushinin, jeke kәsipkerding jәne memleketting ekonomikalyq belsendi emes halyq ýshin barlyq tólemderi Áleumettik medisinalyq saqtandyru qoryna týsedi.

Qor medisinalyq úiymdardan medisinalyq qyzmetterdi Birynghay strategiyalyq satyp alushy bolady jәne TMKKK ayasynda, sonday-aq MÁMS boyynsha medisinalyq qyzmetterdi konkurstyq negizde memlekettik jәne jeke klinikalardan satyp alady.

Eger medisinalyq úiymnyng resurstyq qamtamasyz etui bekitilgen minimaldy standarttargha, al kórsetiletin qyzmetter sapanyng bekitilgen qaghidalaryna sәikes bolsa, onda medisinalyq úiym qyzmetterdi әleuetti jetkizushi bolyp tandalady.

Barlyq medisinalyq úiymdar Qazaqstan Respublikasynyng saqtandyrylghan azamattarynyng Birynghay tirkelimine qoljetimdi bolady.

Azamattar jýgingen jaghdayda medisinalyq qyzmetkerge onyng JSN engizu jәne onyng saqtandyrylghandyghy mәrtebesin rastaudy alu jetkilikti.

Eger audarymdar jasalsa, jýgingen adam saqtandyruda úsynylghan qyzmetterding barlyq spektrin paydalanugha qúqyly. Eger audarymdar bolmasa, oghan medisinalyq kómekting kepildendirilgen kólemi ayasynda kómek kórsetiledi, al qalghan shyghyndardy ol ózi tóleydi.

MÁMS әserleri

MÁMS ayasynda saqtandyrylghan azamattargha ambulatorlyq dәrilermen qamsyzdandyrylghan ambulatorlyq-emhanalyq kómek; stasionarlyq medisinalyq kómek; joghary tehnologiyaly medisinalyq qyzmetter; stasionardy almastyratyn tehnologiyalar; úzaqmerzimdi meyirbiykelik kýtim kórsetiletin bolady.

Jalpy, qosymsha qarjy resrustarynyng týsimderi esebinen MÁMS engizu medisinalyq qyzmetting halyq ýshin qoljetimdiligi men sapasyn aitarlyqtay arttyrady. Emhanalarda kezekti azaytu maqsatynda emhanalarda elektrondy kezekter engiziledi. Halyqtyng bilikti pediatriyalyq kómekke súranysyn qanaghattandyru ýshin alghashqy medisinalyq-sanitarlyq kómek dengeyinde pediatriyalyq uchaskelerdi kezen-kezenmen qalpyna keltiru jәne olardyng ýlesin arttyru josparlanghan.

Medisinalyq qyzmetter sapasy densaulyq saqtau salasynda standarttardy bekitu, klinikalyq hattamalar jәne medisinalyq qyzmet kórsetudi úiymdastyru boyynsha algoritmderdi engizu, medisinalyq qyzmet kórsetuge densaulyq saqtau subektileri arasynda konkurs úiymdastyru, medisinalyq qyzmetterdi akkreditteu, qyzmetterding sapasy jәne kólemi boyynsha kelisimsharttyq mindettemelerdi baqylau nәtiyjelerin, densaulyq saqtau salasyndaghy memlekettik baqylau jәne qadaghalau nәtiyjelerin esepke ala otyryp, qyzmetterge tóleu arqyly qamtamsyz etiledi.

Sonday-aq, MÁMS engizumen halyqtyng jalpy praktika dәrigerlerimen qamtamasyz etilui alghashqy medisinalyq-sanitarlyq kómek (AMSK) dengeyinde jogharylatylady. Jalpy praktikanyng 1 dәrigerine jýkteme  2000 tirkelgen túrghynnan 1500 adamgha deyin azayady.

MÁMS jýiesinde ambulatorlyq-emhanalyq kómek qyzmetterin kezen-kezenmen arttyru qarastyrylghan. Búl qoljetimdilikti arttyryp, kezektilikti azaytady, sәikesinshe qabyldau sapasyna әser etedi, sebebi dәriger әr nauqasqa kóbirek uaqyt bóle alady.

Sonymen birge, Qazaqstan Respublikasynda mindetti әleumettik medisinalyq saqtandyrudy engizu qazaqstandyqtardyng densaulyghyn jaqsartugha jәne ómir súru úzaqtyghyn arttyrugha, halyqtyng súranysyna jauap bere alatyn densaulyq saqtau jýiesin qúrugha, ambulatorlyq dengeyde dәrilik qamtamasyz etudi keneytuge, densaulyq saqtau jýiesindegi beyresmy tólemder dengeyin tómendetuge mýmkindik beredi.

Eske salsaq, Memleket basshysy Núrsúltan Nazarbaev Qazaqstan halqyna Joldauynda aghymdaghy jyldyng 1 shildesinen bastap elimizde mindetti әleumettik medisinalyq saqtandyru jýiesi engizile bastaytynyn atap ótti. Memleket basshysynyng Joldauynyng qorytyndysy boyynsha Ýkimet otyrysynda QR Premier-Ministri Baqytjan Saghyntaev Densaulyq saqtau ministrligine MÁMS-ti iske qosqan sәtke deyin ol tiyimdi jәne kedergisiz júmys jasauy ýshin barlyq tәuekelderdi esepteudi tapsyrdy. Búdan ózge, Premier-Ministr densaulyq saqtaudy aqparattandyru jәne dәrilik zattargha baghany retteudi engizu boyynsha zannamagha týzetulerdi әzirleu boyynsha keng júmysty qamtamasyz etu qajettigine basa nazar audardy.

Abai.kz

0 pikir