Ótken aptada QR Memlekettik qyzmet isteri jәne jemqorlyqqa qarsy is-qimyl agenttigi  jemqorlyq faktileri kóp tirkeletin memlekettik organdardy atady. Agenttikting qoghamdyq qatynastar bólimining bastyghy Arman Berdalinning aituynsha, jeng úshynan jalghasqan sybaylastyqqa  әkimshilik pen Ishki ister qyzmetkerleri jii baratyn kórinedi.

Mәselen, 2018 jyldyng basynan beri 35 әkim men olardyng orynbasarlary qylmystyq jauapkershilikke tartylghan. Onyng ishinde 1 oblystyq, 6 audandyq, 5 qalalyq, 23 auyldyq dengeydegi әkim-qaralar bar. Endi sol әkimderding bizge belgili bolghan jemqorlyq әreketterin sholyp ótsek.

2018 jyldyng nauryz aiynda Maqtaral audany Jetisay qalasynyng әkimi Baydualy Bazarbaev paramen ústaldy. Búl әkim kezinde 3 mln tengege әjethana salyp, iygilikti is atqarghan edi.Tipti, onday qymbat dәrethanany qalanyng birneshe jerinen ashatynyn da aitqan bolatyn. Alayda,  әjethanadan  týsken qarjy kónilin kónshitpedi me, әlde, kelesi dәrethananyng qúrylysyna  aqshasy jetpedi me, әiteuir Bazarbaev myrza balabaqsha mengerushisinen 200 myng tenge aqsha alugha mәjbýr bolypty.

Al, shilde aiynda Almaty oblysy, Qarasay audany, Eltay auyldyq okrugining әkimi Baqytgýl Júmanbaeva jer telimderin taratqany ýshin 2,5 million tenge kóleminde para aldy dep aiyptaldy. Sonymen qatar, ol 20,5 million tenge túratyn 1 gektar jerdi syilyqqa alghan.

Bir aidan keyin dәl osy qylmys boyynsha Aqmola oblysynyng Arshaly audany Jibek joly auyldyq okrugining әkimi isti boldy. Ol  kәsipkerden  jalpy somasy 300 myng tg qúraytyn aqshany jýieli týrde alyp túrghan. Sóitip, әkim sol qylmysy ýshin  23,4 million tenge aiyppúl tóleuge mindetteldi.

Áriyne, múnyng barlyghy da shelek jalap tútylghandar ghana. Al, naghyz airan iship qútylghandardyng qayda jýrgeni belgisiz.

Endi, Ishki ister qyzmetkerlerine toqtalsaq.

2018 jyldyng 3-qantarynda Almatyda IIM-ning polisiya podpolkovniygi A. Grigoriev pen  agha tergeushisi A.Núrbolatov qylmyskerding jazalanbauy ýshin odan 30 myng AQSh dollary kóleminde para alyp jatqan jerinen ústaldy.

Al, bas qaladaghy shendiler qylmyskerden 50 myng AQSh dollaryn almaq bolghan. Naqtyraq aitsaq, kóliktegi IID sheneunigi, polisiya polkovniygi - lauazymdy túlghany qamqorlyghyna alyp, onyng qylmysyn jasyru ýshin 50 myng AQSh dollaryn alugha kelisken.Alayda polkovnik myrza sol qarjynyng 11,5 mln tengesin alu barysynda qolgha týsedi.

Sonda bizding keybir qúqyq qorghau organdary әdilet izdegenderdi emes, zang búzghan qylmyskerdi janyn salyp qorghaydy eken. Osynday bylyqtardyng saldarynan qarapayym halyqtyng búl organgha degen ókpesi qara qazanday. Biraq, Preziydent búl salagha reforma qajet dedi. Qasymov ol reformany әzirge polisiya qyzmetkerlerining syrtqy kiyimine ghana jasady. Al, ishtegi jemqorlyq pen sybaylastyqqa reforma bola ma?

Jalpy, 2018 jyly sybaylas jemqorlyq boyynsha barlyghy 1 126 lauazymdy túlgha  isti bolypty. Olardyng ishinde 20 sy respublikalyq, 75 oblystyq, 128 qalalyq jәne audandyq dengeydegi memlekettik qyzmetkerler.

Al, agenttikting deregine sýiensek, biylghy 9 aidyng qorytyndysy boyynsha Qazaqstanda 1577 jemqorlyq deregi tirkelgen. Olardyng ishindegi  qúrylys, bilim, jer qatynastary, auyl sharuashylyghy siyaqty salalarda bolghan jemqorlyqtan qazynagha 13 mlrd tenge qaytarylghan.

Qoryta aitqanda, jemqorlyq – memleketti qúrdymgha qúlatatyn qauipti jol. Ókinishke qaray, bizding qogham әli de búl ispen kýresuge qauqarsyz. Biraq, múnyng sony jaqsylyqqa aparmaytynyn eskersek, әr azamat búl kýreste belsendi boluy qajet-aq...

Núrbiyke Beksúltanqyzy

Abai.kz