Jeksenbi, 28 Sәuir 2024
4104 2 pikir 30 Tamyz, 2018 saghat 13:34

Nazarbaev: Konstitusiya uaqyt synynan sýrinbey ótti

30 tamyz - Qazaqstanda Konstitusiya kýni. Qazaqstandyqtargha arnaghan qúttyqtau habarlamasynda preziydent Núrsúltan Nazarbaev Konstitusiyanyng “uaqyt synynan sýrinbey ótip, tarihy damuymyzdyng jalpyúlttyq baghdaryn aiqyndauda basty mәnge ie bolyp otyrghanyn dәleldedi” dep aitqan.

“Ata zanymyzda jariyalanghan zang ýstemdigi, qúqyqtar men bostandyqtardyng mýltiksiz saqtalu qaghidattary, әleumettik kepildikter men jalpy adamzatqa ortaq joghary qúndylyqtar әrbir azamattyng janyna jaqyn әri týsinikti” delingen qúttyqtau habarlamasynda.

1995 jyly qabyldanghan konstitusiyagha 23 jyl ishinde tórt ret iri ózgeris engizildi. Songhy ret 2017 jyl qantar aiynda Núrsúltan Nazarbaev jergilikti telearnadan sóilep, ózine tiyesili birqatar ókilettilikterdi parlament pen ýkimetke beretinin aitty. Ol búl niyetin "qazirgi zaman talaptary" men "demokratiyalyq reformalar ruhyna" sәikes bolu maqsatymen týsindirdi. Konstitusiyagha engiziletin ózgeristerdi parlament eki júmys kýni ishinde maqúldady. Biylikting aituynsha, búl ózgerister elding jaghdayyna qatysty parlament pen ýkimetting jauapkershiligin kýsheytedi. Al keybir halyqaralyq úiymdar reformany "eski fasadqa jaghylghan taghy bir qabat boyau" dep atady.

Keybir sarapshylar Qazaqstan konstitusiyasyn "elding damuynyng tiregi boldy, túraqtylyqtyng kepili, búl memlekettegi adam qúqyqtaryn qamtamasyz etken basty qújat" dep sipattasa, key belsendiler men sayasatkerler eldi avtoritarlyq rejimge kiriptar etken qújatty damu jolyndaghy kedergi sanaydy.

Sayasy opponentteri Núrsúltan Nazarbaevtyng joghary biylikte otyrghan kezde Qazaqstan Konstitusiyasyn ózine ynghaylap, oghan tolyqtyrular men ózgerister engizudi әdetke ainaldyrghanyn aitady. Mysaly, 1998 jylghy qazan aiynda Konstitusiyagha birden 19 týzetu engizilgen song 1999 jyly qantarda kezekten tys preziydent saylauy ótti.

2007 jyly mamyrda Konstitusiyagha engizilgen kezekti týzetulerding arqasynda Núrsúltan Nazarbaev preziydent saylauyna esh shekteusiz týse beretin airyqsha qúqyqqa iyelendi. Keyinirek "Qazaqstannyng túnghysh preziydenti" degen resmy ataqqa ie bolyp, is jýzinde qylmystyq qudalaugha jatpaytyn túlghagha ainaldy.

Abai.kz

2 pikir