Jeksenbi, 28 Sәuir 2024
Arylu 7879 17 pikir 10 Shilde, 2018 saghat 10:27

Miyn "taraqan tesip" ketken orys jurnaliysi ottady eken dep ólemiz be?!

Suret ura.news saytynan alyndy

 

Kremli propogandasynyng "soloveyi" atanghan Vladimir Soloviev taghy býirekten siraq shyghardy. Bú jolghy shatpaghynyng syiqy mynau. "Kaspiyde AQSh әskery bazalary ornalastyrylypty-mys". Qazaqty qolbalasynday uysynda ústaghysy keletin Reseyding jay ghana tok-shouyn jýrgizushisining búl sózine әnsheyinde auzynan sóz ala almaytyn, salqynqandy Ábdirahmanovtyng basqaruyndaghy ministrlik shorshyp týsti.

Qazaqstannyng Syrtqy ister ministrligi "Vecher s Vladimirom Solovievym" baghdarlamasynyng 2 shildedegi shygharylymynda aitylghan "Kaspiyde AQSh әskery bazalary ornalastyrylghan" degen qauesetke jauap beruding qanshalyqty qajeti bar edi? Kaspiy kólining (resmy teniz retinde moyyndalmaghany qazaqqa olja. Búl basqa әngimening arqauy) biraz bóligi Reseyge qaraydy. Birneshe memleket bú kólding omyrauyn emip otyr. Jay ghana últtyq mәselening ózine ayaghyn andyp basyp, bir shoqyp, eki qaraytyn Qazaqstan biyligi osynday strategiyalyq manyzy bar aimaqqa AQSh-tyng әskery bazasyn kirgizip jibererlik qauqary әzirge joq ekeni barshagha mәlim. Demek daqpyrt tughyzu arqyly onsyz da shovinisteri jәnigip túrghan orman-orys halqyn qazaqqa qarsy aidaghysy keletin ortanqol telejýrgizushige bildey ministrlik emes, jay ghana qatardaghy diplomatqa әu degize salsa, qúda da, qúdaghy da tynysh bolmas pa edi.

Solovievting alapasyn asyratynday ne múqtajdyq?

«Bizding Qazaqstanmen qarym-qatynasymyz qay dengeyde? Bәlkim, kelesi maydan Qazaqstangha baghyttalatyn shyghar?» dep eldi bir dýrliktirip edi ótken joly.

Tipti, Qazaqstannyng latyn jazuyna kóshuin kelemejdey sóilep, "qazaqta ózi jazu bolghan ba?" degendi de osy jigit aitqanyn bilemiz.

"Qazaqta Nazarbaevqa deyin memleket bolghan joq" degen Putinning kólenkesi ghoy, bú shirkinder!

Endi biz de Reseyge qatysty óz degenimizdi aityp qalalyq.  Solovievti syilaytyn SIM bizge ne der eken.

Ras. Soloviev әiteuir bir qisyngha sýienip otyrghany aqiqat. Ol qisyn mynau. Bizde AQSh-tyng әskery bazasy bolmaghanymen, AQSh-tyng Aughanstan ýkimetine qoldau kórsetuge arnalghan halyqaralyq operasiyalar ýshin qajet úshpaytyn kommersiyalyq temirjol tranziyti bar. Tasymal jabyq konteynerlermen toqtausyz qazaqstandyq últtyq kompaniyanyng әrdayymghy baqylauymen jýrgizilip keledi. Tranzit ýshin Qazaqstan territoriyasy ghana emes, AQSh-tan Aughanstangha deyingi aralyqty jalghaytyn basqa da elderding aumaghy qoldanylady. Nu, y chto! Biz sonda AQSh-qa osynday tranzit jasaugha mýmkindik bermeuimiz kerek pe? Tәuelsiz el retinde shet memlekettermen sayasy qatynasqa týspeuimiz kerek pe?

Jay, eleusiz jaytty әskery baza dep dýrliktiretin Soloviev Qazaqstandaghy Reseyding 7 әskery bazasy bar ekeni jayly nege aitpaydy?

Qazaqstan Ortalyq Aziyadaghy –  alyp el. Sodan bolar, Odaq kezinde bizding elde әlemdik dengeydegi qorghanysty qamtamassyz etetin, asa manyzdy týrli әskery nysandar boy kóterdi. Sodan qalghan 11 mln. gektar aumaqty alyp jatqan sol jeti baza Resey Qorghanys Ministrligining iyeliginde.

Olardyn birinshisi Resey Federasiyasy Qorghanys ministrligining №5-shi memlekettik synaq poligony. Yaghni, Qyzylorda oblysy aumaghynda ornalasqan, úshu trassasy Aral tenizinen Kamchatka týbegine deyin sozylyp jatqan Bayqonyr gharysh ailaghy. Bayqonyr gharysh alany 1991 jyly Qazaqstan iyeligine ótip, 1994 jyly Resey Federasiyasyna 20 jylgha berildi. Mamandar Bayqonyr kesheninen el aumaghyna jylyna 30-35 myng tonna uly zattar taraytynyn, raketalardan týsken qaldyqtar  Qaraghandy,  Pavlodar  jәne Shyghys Qazaqstan oblystaryna ziyan keltiretinin aitady. Qazir búl ailaqtan «Soiz», «Proton» sekildi raketalar gharyshqa úshyrylyp keledi. 2004 jyly jalgha beru merzimi 2050 jylgha deyin úzartyldy.

Ekinshi nysan RF Qorghanys ministrligining V.Chkalov atyndaghy memlekettik №929-shy úshu-synaq ortalyghy. Búl ortalyqtyng shtaby Astrahan oblysynyng Ahtubinsk qalasynda ornalasqan. Sol ortalyqtyng 85-shi, 171-shi jәne 231-shi synaq alandary Batys Qazaqstan jәne Atyrau oblysynyng territoriyalarynda oryn tepken. Búl nysanda Reseyding jana qaru jaraqtary synalyp, VVS pen VMF aviasiyasynyng úshqyshtary әskery dayyndyqtan ótedi.

Ýshinshi, RF Qorghanys ministrligining №4-shi memlekettik әrtýrli synaq poligony. 1949 jyly qúrylghan búl poligon aumaghy Atyrau jәne Batys Qazaqstan  oblystarynyng batys aimaqtary (Naryn qúmy) men Resey Federasiyasynyn  Astrahan, Volgograd oblysynyng shyghys bólikterin qamtidy. Búl ailaqta úshaqtar men raketalar yadrolyq jarylys zattaryn tasymaldau әdisterin synaqtan ótkizedi. Poligon aumaghy 6,5 mln. gektar jerdi alyp jatyr. Onyng 1,5 gektary Qazaqstan territoriyasynda ornalasqan. Osyghan deyin búl aimaqta jer betinde jәne әuede týrli qaru-jaraq synaqtan ótkizilgen. 24 myng raketa jarylyp, 177 soghys tehnikalarynyng týrleri synalghan, 619 SS-20 raketalary joyylghan. Sarapshylar osynyng saldarynan auagha 30 myng tonnagha juyq asa ziyandy uly zattar taralghanyn aitady.

Tórtinshisi, RF Qorghanys ministrligining №10-shy memlekettik әrtýrli synaq poligony. Yaghni, bizding tilmen aitsaq, Sary-Shaghan synaq alany.  Alyp poligon Qaraghandy, Jambyl, Aqtóbe jәne Qyzylorda oblystarynyng jerlerine shekaralas ornalasqan. Synaq alany ontýstýkten soltýstikke qaray 250 shaqyrymgha, batystan shyghysqa qaray 600 shaqyrymgha sozylyp jatyr. Búl synaq alanynda negizinen әue kýshterine qarsy synaqtar jýrgiziledi. Búl orayda Resey aumaghyndaghy «Kapustin Yar» poligonynan jiberilgen zymyrandar 11 myng shaqyrym boyy birneshe oblysymyzdyng ýstinen úshyp kelip, osy «Saryshaghangha» kelip týsetinin aita ketu kerek.

Besinshisi, №5580-shi synaq júmystaryn qamtamassyz etu bazasy. (RF Qorghanys ministrligining búrynghy №11 Embi memlekettik synaq poligony). Búl synaq alany Aqtóbe oblysy aumaghynda ornalasqan.

Altynshysy, Reseyding Áue kýshterining Gharysh әskerine qarasty №3-shi zymyran-gharysh qorghanysy armiyasynyng radiotehnikalyq jelisi. Búl nysan Balqash kólining boyyndaghy Priozersk qalasynda oryn tepken.

Jetinshisi, Qostanay qalasyndaghy Resey Áue qorghanys kýshteri transporttyq aviasiyasynyng jeke polki.

Osydan-aq, bayqap otyrsyzdar, Reseyding әskery nysandary Qyzylorda, Batys Qazaqstan, Atyrau, Ortalyq Qazaqstan, Jambyl, Aqtóbe, Qostanay sekildi elimizding iri 8 oblysy aumaghynda bar degen sóz. Búl bizding memleket ýshin – ýlken qauip.

AQSh-tyng jay tranziytinen osynday 7 bazamen otyryp qorqu qisynsyz ekeni bәrimizge mәlim. Osy orayda olar joq bazadan shoshyp otyrghanda biz nege bar bazadan qoryqpauymyz kerek degen oy qylang beredi. Bizding oiymyzsha, Solovievter aitty eken dep aqtala bermey bizding Syrtqy ister hәm Qorghanys ministrlikteri osy әskery bazalardy, poligondardy jabu isimen ainalysa bastaytyn kez keldi.

Sәkenderge, yaghny Syrtqy ister ministrligi men Solovievterge aitarymyz osy ghana.

Týiin

Soloviev ózin әleumettik jelide synaghan qazaqtargha qarata súhbat berip:

«Myna heyterlerding (әleumettik jelilerde ózin synaghan adamdardy aitady. - red) barlyghy derlik – bar men joqtyng arasyndaghy adamdar. Olargha uaqyt shyghyndau dúrys emes, olargha tek mýsirkep qarau kerek. Taghy bir núsqasy – olar psihologiyalyq dertke shaldyqqandar. Olargha qanday da bolmasyn jolyn tauyp, kózge týsip qalu kerek. Milaryn taraqan tesip ketkenderge uaqyt shyghyndaghym kelmeydi», - degen edi.

Qazaqqa degen kózqarasy osynday adamgha sóz shyghyndap jýrgen bizde de es joq-au osy... Dese de, óz sózining tonyn teris ainaldyryp, ózine qaray júmsap jiberuge bolatynday. Miyn taraqan tesip ketken orys jurnaliysi ottady eken dep ólemiz be?! Kýldim!

Qanat Birlikúly

Abai.kz

 

17 pikir