Jeksenbi, 28 Sәuir 2024
Mәiekti 6792 0 pikir 6 Aqpan, 2017 saghat 15:42

ShIHOTOV: ZAHAROVTYNG SÓZI, BARLYQ KAZAKTYNG SÓZI EMES

Ótken jyly «Abai.kz» portalynda «El tynyshtyghyn búzghysy keletin kazakty ózim ústap beremin» atty súhbat jariyalandy. Almatydaghy «Jetisu kazaktary» odaghy Jogharghy atamannyng orynbasary, Qazaqstandaghy Orys qauymdastyghynyng jauapty hatshysy Mashkansev Sergey myrzamen bolghan súhbatta Qazaqstan kazaktary ishindegi dau turaly jәne atamandyqtan aiyrylghan Vladimir Shihotov pen eks-ministr Vladimir Bojko turaly kereghar pikirler aitylghan-tyn.

Jaqynda redaksiyamyzgha Vlaimir Shihotov habarlasyp, biz kótergen mәselege ózining uәji baryn aitty. «Abai.kz» erkin oy alany. Oy jarystyryp, pikir almasu, eki jaqtyng sózin ekesheu - oqyrman erkinde. Al biz Vladimir Shihotov myrzanyng arnayy kelip bergen súhbatyn nazarlarynyzgha úsynamyz.

 

-Vladimir myrza, siz resmy týrde «atamandyqtan» aiyryldynyz ghoy. Demek, esh jerde kazaktar atynan sóileuge qúqynyz joq. Solay ma?

-Joq. Mәsele bylay boldy. Mashkansev jәne Zaharovpen aramyz әu bastan suyq edi. Kazaktar qaulysynda kórsetilgen erejelerdi belshesinen basyp, olar 2012 jyldyng 10 qarashasynda «Jetisu kazaktarynyn» basqarmasynda jinalys jasady. Oghan bar-joghy jiyrmadan asatyn  adam qatysty. Olardyng ishinde bizding odaqqa mýlde qatysy joq azamattar bolghan. Ol kezde odaq atamany men edim. Biz Nikoliski shirkeuinde edik. Odaq mýshelerining 90 payyzy shirkeude bolghan. Sóitip, bizdi qatystyrmay, Zaharov pen Mashkansev jiyn jasap, aqyrynda  Zaharov ataman boldy. Ol jerde reviziyalyq komissiya bolmady.

-Búl ekeuinizding bas arazdyqtarynyzdan shyqqan is qoy?

-2012 jyly Zaharov aqsaqaldar kenesin shaqyrmay, jasyryn jiyn ótkizip, ataman boldy. Sol 2012 jyly qazan aiynda meni atamandyqtan aiyru turaly shaghym týsirdi. Al jiyn qarashada ótken. Ol kezde men resmy Zandy týrde ataman edim. Al Sot ýkimi 2013 jyldyng sonynda ghana resmy kýshine engen-di. Búl Zang búzushylyq emes pe?  Jeke túlgha retinde qarsy shaghym týsirdim. Almaty qalasyndaghy Medeu audandyq soty bizding shaghymdy qabyldamady. Al 2015 jyly Bostandyqaudandyq sotyna Zaharovtan shaghym týsti. "Solay da solay, Shihotov kazaktar atynan sóilemesin" degen. Mine, Sot sheshimi bar. Zaharovtyng ótinishi qanaghattandyrylmady. Sóitip, men ózimning shen-shekpenimdi qaytardym. Endi kazaktar atynan sóileuge tolyq qúqym bar.

- "Vladimir Shihotov «Ruskiy marshty» qoldaushy" degen gu-gu әngime sayttarda órip jýr. Qazaqstan kazaktaryn Ukraina jerine soghysugha ýndep jýrgen de siz ekensiz-mys. Beybit kýnde jau shaqyru – qylmys. Qazaqstannyng әlem sayasatynda bitimgerlik missiyasymen tanylyp jýrgenin bilesiz. Búl arandatushylyqty sanaly týrde jasau degen... aqylgha qonymsyz. Sonda búl qaytkeniniz?

- Ol baryp túrghan "japtym jala, jaqtym kýie" sóz ghoy. Men  - Qazaqstan Respublikasynyng azamatymyn. Ákem de, sheshem de osy topyraqta tughan. Men eshqanday «Ruskiy marshqa» qatysqan emespin.

Men sizge bir qyzyq aitayyn, Zaharov 2012 jyldyng 4 qarashasynda «Jetisu kazaktary» basqarmasynda «Ruskiy marsh» jiynyn ótkizdi. Ol turaly tipti, «Kazachiy kurier» gazetinde jariyalandy. Mashkansev pen Zaharovtyng suretteri jariyalandy. Sol jyly Zaharov Reseyding nasionalist, belsedisi Potkinmen kezdesti. Tipti, sodan keyin onyng ýstinen qylmystyq is qozghalghan edi.

-Sonda әlgi «Ruskiy marshty» qoldap jýrgen Zaharov pa?

-IYә. Tipti, 2014 jyly Ukrainada maydan bolghanda, Zaharov ózi baryp qatysyp, «Ruskiy marsh» jalauyn jamylyp jýrgeni de BAQ –ta jariyalandy. «Kazachiy kurier» gazetinde jariyalandy.

-Oghan qanday delelder bar?

-Sayttardy qarasanyz, Zaharovtyng «pravyy sektor» belsendilerimen birge jýrgeni jariyalanghan. Sosyn, Qyrym referendumyna qatysyp, onda «Kazahstansy, pozdravlyai! Kyrym snova nash» degen. Sonda Qyrym bizdiki deytindey, ol aimaq Qazaqstangha qosylghan joq qoy. Búl da jariyalanghan.

-Qyrym Reseydiki emes әli. Referendum ótkenimen, ony Halyqaralyq qauymdastyq әli moyyndaghan joq qoy. Provokasiya jasau da qylmys. Siz de dәleldermen sóilegeniniz dúrys.

-Dәl osy Zaharov Resey Preziydenti Putinnen Sahalindi súraghan. «Za genosid kazacheskogo naroda v gody revolusiy» degen jeleumen. Maqsaty - onda Kazak Respublikasyn qúru edi.

Mening de ýstimnen talay jala jabyldy. 2012 jyly 25 qarashada biz Almatydaghy Turizm jәne sport akademiyasynda jiyn jasadyq. Oghan 132 delegasiya qatysty. Aqsaqaldar kenesi dauysqa salyp, Zaharovtyng atamandyghyn moyyndaghan joq. Sol jiynda meni ataman etip saylaghan bolatyn.

-Meyli, aralarynyzdaghy atamandyqqa talas, Qazaqstan halqynyng bas qatyrar sharuasy emes shyghar. Al eger ishki tynyshtyqty búzyp, últaralyq arazdyqty qozdyru, territoriyalyq dau mәselelerine keler bolsaq, Sizding Bojkomen aranyzdaghy baylanys kólbendep shygha keledi. Eks-ministr Vladimir Bojko ekeuiniz bólek odaq qúrmaq kórinesizder... Búl bas bastarynyzgha qos tigu emes pe?

-Biz eshqanday da janadan odaq qúrghaly jatqanymyz joq. Ol ne әngime?! Vladimir Karpovich tóraghalyq etetin Qazaqstannyng kazaktary qoghamdyq birlestigi degen úiym bar. Resmy atauy – «Assosasiya russkiyh-slavyanskiyh-kazachih organizasiy v Kazahstane». Zaharov basqaryp otyrghan «Jetisu kazaktary» odaghy da sonyng qúramynda bolghan. Bizding úiym janadan qúrylyp otyrghan úiym emes. Ol  1999 jyly 4 nauryzda tirkeuden ótken. Sol kezden beri oghan Tereshenko Sergey Aleksandrovich tóraghalyq etip keledi. 2016 jyly 22 qyrkýiekte kenes ótip, Tereshenko myrza qayta saylandy. Qazir, ol kisi qúrmetti tóragha. Al tizgindi Vladimir Karpovich Bojko aldy. Biz úiymnyng júmysyn jalghastyryp otyrmyz. Eshqanday odaq qúryp, býlik shygharghaly jatqanymyz joq.

Al bizding úiymgha alternativa retinde 2006 jyly Zaharov úiym qúrdy. Ol Koordinasionnyy sovet "russkiyh-kazachiyh-slavyanskih organizasiy" dep ataldy. Zaharovqa jana úiym qúrmay-aq, bizben birge júmys jýrgize beru kerek edi.

-Qalay desek te, bizge elding tynyshtyghy kerek. Byltyr Parlament saylauynyng qarsanynda «kazaktar Konstitusiyany ózgertpek» degen shu shyqty. Búl ne súmdyq?

- Ol turaly «Jas Alash» gazeti jazdy. Yuriy Zaharovtyng bylyqtary turaly sol kezde men jәne «Russkaya obshina Kazahstana» QB tóraghasy Yuriy Bunakov ekeuimiz keninen bayandap bergenbiz.  Men 3,5 jylday Zaharovtyng orynbasary boldym. Ol ózin kazaktardyng jogharghy atamany dep sanaydy. Kazaktardyng generaly retinde general kiyteliin kiyedi. Al múnday ataqty Núrsúltan Nazarbaev qana bere alady. Yuriy Zaharov AQSh-ta ótken reseylik otandastardyng 4-forumynda Preziydent Nazarbaevtyng atynan sóiledi. Sonda Zaharov Qazaqstannyng Tәuelsizdigine 10-15 jyl qalghanyn aitty. Qazaq-qytay shekarasy bolmaytynyn, onyng ornyna Qytay-Resey shekarasy bolatynyn aitqan edi sol jiynda. Al 2016 jyly 7 aqpanda Zaharov rezolusiya jasady. Sóitip, Parlamentten kazaktargha oryn súrady. Ol rezolusiyanyng mәtini mende bar.

-Sóitip, әuelgi súraqtargha oralayyqshy, sizding «Orys marshyna» qatysynyz joq. Jәne eshqanday odaq qúrylmaydy eken. Sonda búl әngime qaydan shyqty?

- Dәl solay. Mening jogharydaghy bylyq-shylyqqa qatysym joq. Men tek Zaharovtyng basqy bәsekelesi bolghan son, artymnan osynday las әngimeler aityldy.

Men Qazaqstan Respublikasynyng azamaty retinde elimizding beybit bolghanyn, Memleketimizding tynyshtyghyn qalaymyn. Býlik shygharushy emespin. Qújattar bar ghoy. Qaarasanyzdar, naghyz arandatushynyng kim ekenin ózderiniz-aq, bilesizder. Qaytalap aitamyn, bizge beybitshilik kerek. Tynyshtyq kerek. Bizge Zaharov kerek emes. Zaharov sekildi provokator kerek emes. Zaharovtyng Konstitusiya turaly aitqandaryn qazaqstandaghy BAQ kazaktardyng auzyna salyp berdi. Zaharovtyng sózi, barlyq kazaktardyng sózi emes.

Súhbattasqan Núrgeldi Ábdighaniyúly

Abai.kz

0 pikir