Júma, 26 Sәuir 2024
Janalyqtar 4133 0 pikir 4 Mausym, 2010 saghat 04:29

Áziret BARBOL. YaSSAUI, ShÁKÁRIM MÝShRIK PA?! (Q.Joldybaydyng «jalasyna» jauap)

«Abay kz» aqparattyq portaly men «Qazaqstan» aptalyghynyng (№19 (310), 27-mamyr, 2010 j) sanynda Q.Joldybaydyng «Abay uahhaby ma?» atty maqalasy mening biraz uaqyttan bergi QMDB-nyng «uahhabiylik qyzmetin» әshkerelegen maqalalaryma «jauap» retinde jariyalanypty.  Atalmysh maqalasynda Qayrat  QMDB-ny da, ózin de barynsha uahhabizmnen alshaq kórsetkisi kelip, osy uaqytqa deyingi QMDB-nyng «Islam jәne órkeniyet» gazetinde ýzdiksiz jariyalanghan últtyq dәstýrding «keybirine» emes, «negizgilerin» uahhabittik tәsilmen «shirk», «biydghat» dep tapqan, al әuliyelerding súltany sanalghan Yassauy men Shәkәrimdey islam ghúlamalaryna «mýshriyk» dep «pәtuә» bergendikterinen taban astynda tanyp, aqyr ayaghynda qazaqty «negizsiz yrym jasaytyn mýshriyk» etip, al mýshriktermen qajet jaghdaylarda «soghysyndar» degen ayatty Qúrannan ashyq keltiripti.

«Abay kz» aqparattyq portaly men «Qazaqstan» aptalyghynyng (№19 (310), 27-mamyr, 2010 j) sanynda Q.Joldybaydyng «Abay uahhaby ma?» atty maqalasy mening biraz uaqyttan bergi QMDB-nyng «uahhabiylik qyzmetin» әshkerelegen maqalalaryma «jauap» retinde jariyalanypty.  Atalmysh maqalasynda Qayrat  QMDB-ny da, ózin de barynsha uahhabizmnen alshaq kórsetkisi kelip, osy uaqytqa deyingi QMDB-nyng «Islam jәne órkeniyet» gazetinde ýzdiksiz jariyalanghan últtyq dәstýrding «keybirine» emes, «negizgilerin» uahhabittik tәsilmen «shirk», «biydghat» dep tapqan, al әuliyelerding súltany sanalghan Yassauy men Shәkәrimdey islam ghúlamalaryna «mýshriyk» dep «pәtuә» bergendikterinen taban astynda tanyp, aqyr ayaghynda qazaqty «negizsiz yrym jasaytyn mýshriyk» etip, al mýshriktermen qajet jaghdaylarda «soghysyndar» degen ayatty Qúrannan ashyq keltiripti.
Joldybay atalmysh maqalasynda: «Biraz uaqyttan beri «Qazaqstan» gazetinde Áziret Barbol degen bireu QMDB-nyng qyzmeti men qyzmetkerlerine qarsy sýikemelerin qarsha boratuda. Olardyng mazmúnynan Barboldyng eshqanday diny bilimining joq ekeni anyq bayqaldy. Tipti qarapayym diny kitap oqyghan qatardaghy músylmannan da sauaty әldeqayda tómen. Onyng japtym jala, jaqtym kýie niyetinde jazylghan maqalalary nazar audarugha da túrmaytyndyqtan, osy uaqytqa deyin qarsy jauap berudi uaqyt ysyraby dep jýrdim», - dey kelip, «biraq bizding osynday niyetpen ýnsiz otyruymyzdy aitylghan orynsyz syndardy moyyndaghany dep qabyldasa kerek, onyng ghaybatshyl shabyty shalqyp, jala jabugha degen qúmarlyghy odan әri jalynday týsken siyaqty», - deydi.
Osy uaqytqa deyin jazghan «QMDB-nyng bylyghy nemese, uahhabizmning qaupi», «Qazaqqa qauip qaydan?!», «QMDB men Núr Mýbәrәk uahabiyler dayyndaydy ma?», «Ata-babadan qalghan dәstýr dep qashanghy dalbalaqtay beremiz depti imam», «Ata jolynan adasqan Qayrat Joldybay», «Áulie bilgish aitty dep, jazylghan talay qate kóp», «Taghy da uahhabiyler býligi turaly» maqalalarymnyng QMDB-nyng «asa qauipti» qyzmeti men qyzmetkerlerine arnalghandyghy ras, biraq Qayrat Joldybay aitqanday «ghaybatshyl shabytym shalqyp, jala jabugha degen qúmarlyghym jalynday týskennen» jazgham joq. Ony osy uaqytqa deyin «uahhabittik pighyldaryn», «terrorlyq belgilerin» naqty derektermen dәleldep jazghanda «moyyndap» ýn-týnsiz jatqan QMDB-da, Abaydyng ózindi aqtap alatyn qara sózin oqyghangha deyin auzyn bughan ógizdey  ýning óship jatqan sen de «jaqsy bilsen» kerek.   
Al osy kýnge deyin әiteuir bir «jazylghan» ghylymy negizi joq, jauap beruge de túrmaytyn «jalaly jauaptaryna» jauap bermeuime de bolar edi, biraq múnafyqtyq tanytyp sen moyyndaudan bas tartqan  «terrorlyq», «uahhabistik», «dýmshelik» bet-perdelerindi júrtqa taghy da әshkere etip,  sóitip jazghan maqalalarymnyng qanshalyqty ghylymy negizining bar ekendigine oqyrmannyng kózin jetkizip, qazaqqa,  qoghamgha QMDB-nyng qanshalyqty qauiptiligin dәleldeu ýshin jauap beruime tura keldi. Al, nege ekendigi belgisiz osy maqalanda da, Qayrat, sen ózinning jәne «uahhabittik» pighylyndy  ashyq bildiripsin.  
Endi jogharydaghy aitqandarymdy ghylymy negizde, naqty derek-dәiekterge sýienip otyryp tarqatsam.

QAYRAT JOLDYBAYDYNG MÚNAFYQTYGhY

QMDB-nyng «Janaza pәtuasynyn» qabyldanuyna oray Arqalyq qalasynyng túrghyny, zeynetker Hamit Dosjanov QMDB-nyng naib mýftiyi, «Núr Astana» meshitining bas imamy Qalijan Bayyrbekovke hat joldaghan bolatyn. Ol hatty QMDB-y «Islam jәne órkeniyet» gazetining (№24 21-31 tamyz, 2009 j) sanyna jariyalady.
Hamit Dosjanov atalghan hatynda: «...Osydan 4-5 jyl búryndary janaza namazynan keyin sol jerde mәiitke baghyshtap qúran oqylatyn edi. Osyghan tyiym saldy. Sosyn sol janaza namazynan keyin barsha jinalghan jamaghatty iyirip otyrghyzyp qoyyp mata, aqsha ýlestiretin edi. Búl әdet te dogharyldy» dep, «Janaza pәtuasynyn» redaksiya habarlaghanynday «islamdy qazaqy kirme týsinikterden tazartyp, jón-joralghylardy bir izge salyp jatqandyghyn» maqtanyshpen jazghan edi.
Q.Joldybay  maghan jazghan jauabynda: «Ólige Qúran baghyshtaudyng sauaptylyghyn» Qúran men hadisterge negizdep jazghandyghyn aityp «uahhabiyt» emespin dep, «aqtalypty». Hamit Dosjanov «Islam jәne órkeniyette» «janaza pәtuasynan» song «Osydan 4-5 jyl búryndary janaza namazynan keyin sol jerde mәiitke baghyshtap oqylatyn qúrangha tyiym salynghandyghyn» ashyq aitty. Ne degen qarama-qayshylyq. Meninshe uahhabtar: «Qúran tek tiriler ýshin ghana týsken, ólilerge paydasy joq» deytin edi. Al apparat basshysy Joldybay bolsa «ólilerge Qúran oqytudyng sauaby bar» dey otyryp, «pәtualary» arqyly mәiitke «qúran oqugha tyiym» salady.  Mine búl Joldybaydyng múnafyqtyghynyng bir kórinisi. Qayrat «ghúlamanyn»  ekijýzdiligin jәne әshkere eteyin.
Almaty 2008 jyly «Kókjiyek» baspasynan jaryq kórgen «QMDB-nyng 2000 jyldan bastap shyqqan pәtualar jiyntyghynyng bir bóligi» atty kitapta «Shapaghat-núr» jurnaly oqyrmandarynyng saualdaryna QMDB-nyng sharighat, pәtua jәne diny ister bólimining mengerushisi, naib mýfty Muhammad Husayn Alsabekovtyng jauaptaryn toptastyrypty. Onda atyraulyq Qayrat Qabyshevtyn: «Men jaqynda úlymdy sýndetke otyrghyzyp toy jasadym. Aghayynymmen aitysyp jýrip araqsyz ótkizdim jәne barynsha qyzyqty etuge tyrystym. Biraq әn aitylyp, by biylendi. Men ózimshe múnyng ózin jenis dep eseptedim. Dey túrghanmen, keybir namazhan kisiler: - búl haram, - dep ketip qaldy. Sonda músylmannyng toyy qalay boluy kerek?» degen súraghyna «Sharighat boyynsha qanday toy bolsa da muzyka aspaptaryn oinatu dúrys emes. Toy turaly Payghambarymyz (s.gh.s.): «Toydyng eng jamany, baylardy ghana shaqyryp, kedeylerdi qaldyryp ketu», - degen. Yaghny toy jasaushy adamdardy alalamauy kerek» dep jauap beredi. 261-262-better.  
Al, Qayrat bolsa, әlgi jauabynda «dombyra tartudyn» haram emestigin dәleldegendigin jazdy. Biraq internetten kóshirgen «pәtuasy» ma taghy da belgisiz onda ózderi ataghan uahhab, salafiylershe «toyda muzyka aspaptaryn oinatu dúrys emes» dep ýkim shygharypty. Mine «men ne deymin, dombyram ne deydinin» keri osy emes pe? Múnafyq Joldybay «dúrys» dep tapqandy QMDB-nyng pәtuәsi «dúrys emes» deydi. Al qazaq halqy toyshyl halyq onyng tal besikten jer besikke deyingi ómirining kópshiligi «toymen» ótedi. «Naghyz qazaq dombyra» degendey qazaqy toydyng sәnin dombyra ashpaushy ma edi? Dombyra qazaqtyng últtyq muzaka aspaby ekendigin kim bilmeydi. Al mynau QMDB-gha salsang «dombyra tartu da toyda dúrys emes» bolyp shyghady eken?! Búl Joldybaydyng ekinshi múnafyqtyghynyng kórinisi. «Men tek keybir negizsiz yrymdy teristedim» dep QMDB-ny aqtaugha tyrysqan Joldybaydyng sózimen aitsaq «dombyra tartu» da negizsiz, kýnә is, islamgha qayshy ma sonda?! Joq әlde «shamanizmnin» sarqynshaghy ma eken últtyq muzyka aspabymyz dombyra da? QMDB-gha súraq qoyghan Qabyshev súraghynda «muzykany haram» dep ketip qalghan «uahhabiylerding uәjderinin» dúrys-búrystyghyn bilgisi kelse QMDB taghy da sol uahhabiyterge bolysyp «muzyka dúrys emes» deydi. Yaghni, ol jauap uahhabtardyng paydasyna sheshilip túrghandyghy kórinip túr ghoy oqyrman qauymgha. Qayrattyng múnafyqtyghyn әshkereleytin taghy bir jayt.
Mәselen men mysal etip otyrghan «pәtualar jinaghynyn»  Aghymdar turaly HII-bóliminde:
«...Degenmen, sopylardyng keybirining «hulul jәne ittihad» - «Allanyng kelui men pendemen birigui» senimine bet alyp ketui, tariqat joly deneni qinaudan túrady deui siyaqty islamgha jat amaldary da kóp, al onday amaldar sopylyqqa ýndilerden, grek filosofiyasynan, hristiandyqtan engen» - delingen. 240-bet
Pәtuadaghyday «sopylardyng Allamen biriguine hristiandyqtan engen «mýshriyk» dep bagha beretin bolsaq, onda barsha músylman týrki әleminde  әuliyelerding súltany atanghan sopy Yassauiydi de jәne әulie Shәkәrimdi de «mýshriyk» dep tanuymyz kerek eken (?!). «Danalyq kitabynda» sopy Q.A.Yassaui: «men - haqpyn» dep  Allagha ghashyq bolyp, «Allamen birigip ketkendigin» ashyq bayandaydy.  Ol turaly 11-hikmette:  
Ey, músylman, men de Mansúr boldym mine.
Ghashyq Mansúr «әna-Álhaqty» zarlap aitty,
Jebireyil kelip «әna-Álhaqty» birge aitty - deydi.
«Qúdaymen pendening birigip ketkendigine» QMDB siyaqty mýshrik dep «pәtua» beretinderge, nemese «Ána-Álhaqtyn» maghynasyn bilmeytinderge Yassaui:  
«Ána-Álhaqtyn» maghynasyn bilmes nadan,
Dana kerek búl joldargha pәk, mardan (Q.A.Iasauy Diuany hikmet Tegeran. «Ál-Húda» 2000-jyl. 21- bet.) dep atap ótedi. Yassauy әuliyening sózimen aitsam «Ána-Álhaqtyn» maghynasyn bilmegen QMDB-ny, sol sekildi ózining ne jazyp, ne qoyghandyghyn bilmey jýrgen Joldybaydy  da «nadan» dep aitugha negiz bar.
Ony qazaq: «әulie qúday emes, qúdaydan bylay emes» deydi.
Shәkәrim әulie de Allanyng dostarynyng Qúdaymen birigetini turaly:
Jarynan bólek jany joq,
Tabatyn basqa Jary joq.
Asyqtan ayap qalatyn
Imany, maly, ary joq.
Jarynyng jany - jandary,
Jalyngha janbas tәnderi. (Shәkәrim. Imanym. «Arys» Almaty 2000 j. 35-bet.) dep ashyqtaydy. Yaghni, Jar degeni Alla. Ony Shәkәrim: «Mening jarym qyz emes, aqiqattyng shyn núry» dep atap kórsetedi.
Al, ekijýzdi Q.Joldybaydyng múnafyqtyghy qay jerden kórindi deysiz ghoy? Ol atalghan «jalaly jauabynda»: «Yassauiydi babamyz» dey otyryp «Diuany hikmetten» mysal beripti. Onda Joldybay bauyrym sen de «mýshriksin». Pәtualarynda «mýshriyk» dep tanyghan «Qúdaymen birigetin» sopy Yassauiydi «Babamyz» depsing ghoy. Búl Joldybaydyng múnafyqtyghynyng ýshinshi kórinisi.

<!--pagebreak-->
«Islam jәne órkeniyet» gazetining (№28, 2009 j) sanynda Q.Joldybayúlynyng «Yrymgha senuge bola ma?» atty maqalasyna oray «Ata jolynan adasqan Qayrat Joldybay» atty jauap maqalamdaghy «ózbekstandyq ghalymdarmen kezdeskenin, ondaghy anekdotqa bergisiz hikayasyn» bolmaghandy boldy depsin» depti. Eger de mening osy aitqandarym  «shynayy ghaybat sóz, bolmaghan is» bolsa men ony «dәleldep beretin jerinde dәleldep beruge de dayynmyn». Búl sening tórtinshi múnafyqtyghynnyng kórinisi.
Qazaqtyng sen ataghanday «keybir negizi joq kýnә yrymdary» arqau bolghan «Yrymgha senuge bola ma?» atty maqalana әueli Payghambarymyz s.gh.s.-ning hadiysimen, odan song óz sózinmen jauap qayyram. Atalmysh maqalanda: «Qaytys bolghan kisining týnegen bólmesine shyraq jaghyp qong nemese bereke ornasyn degen niyetpen astyna dәn shashu sekildi yrymdar - mýldem qate, negizi joq kýnә yrymdar» - dep jazghandyghyng ras qoy. Ony moyyndaysyn. Sózbe-sóz aitqanyng osy. Yaghni, qazaq ol yrymdardy oryndaghanda ózing aitqanday: «bereke ornasyn» dep oryndaydy eken.  «Bereke ornasyn» degen sóz «jaqsylyq ornasyn» degen. Yaghny ol yrym jaqsylyqqa oryndalady eken ózing ataghanday. Al sen bolsang ol maqalanda: «Payghambarymyz s.gh.s.-nyng : «Jaman yrymdau - islamda joq. Biraq, maghan «әl-fәl» jaqsy yrym, jaqsy sóz únaydy» - degen hadiysin keltirip óttin. Onda sen «negizi joq» degen «jaqsy yrymnyn» paydasyna sheshilmedi me sen keltirgen payghambar hadiysi. Ózing Payghambarymyz s.gh.s.: «jaqsy yrymgha rúqsat etip otyr» deysing de, «qazaq ol yrymdy jaqsy niyette oryndaydy» deysin. Onda qazaqtyng «jaqsy yrymdaryna» Payghambarymyz s.gh.s. rúqsat etipti ghoy. Sonda sen ózing ne jazyp, ne qoyghanyndy bilip otyrsyng ba? Payghambar «bylay deydi», dep Payghambar hadiysine ózing qarsy sóz jazasyn. Anyqtap, kózindi ashyp qarasang ol maqalanda ózing «negizsiz» dep tapqan yrymdy payghambar hadiysi negizinde islamgha kereghar emestigin ózing «dәleldepsin». Odan song sen sekildi «ghúlamalargha» sóz shyghyn etuding ózi artyq.
Múhammed payghambarymyz s.gh.s-nyng «amal niyetke baylanysty» degen hadiysi bar. Al sen mysal etken yrymdar o basta  «ot qúdayyna» qúlshylyq esebinde bolghannyng ózinde, qazir onday niyetpen oryndalmaytyndyghyn sen de, býkil halyq ta biledi. Qazaq halqy otqa may tamyzyp jatqanda «mening ot tәnirim jarylqa» dep ot qúdayyna arnayy qúlshylyq jasamaytyndyghy anyq. Onday sózdi estip te kórip te jýrgemiz joq. Ol saltty kópshilikten nege oryndaysyn? deseng «qazaqtyng bir yrymy ghoy» dey salady. Al payghambarymyz s.gh.s.-nyng «amal niyetke baylanysty» degenin eskersek, onda ol yrymnyng qay jeri qayshy dinge? Óitkeni niyeti basqa, serik qosu emes. Búl bir. Ekinshiden osy sekildi o bastaghy shyghu tórkini «ot qúdayyna» tabynushylyqqa baryp tireletin, biraq qazir mýlde basqasha sipat alghan, tipten últtyq saltqa singen dәstýrler kóp. Mәselen, qazaqtyng últtyq, dәstýrli tól meyramy, «úlystyng úly kýni» dep atalatyn jyl basy jana jyly - Nauryz meyramy bar. Ol meyram jalpyúlttyq sipatqa ainalghan halqymyzdyng dәstýrining negizi sanalady. Jәne ghasyrlar boyyna últtyq dәstýr retinde atalyp ótilip kelgen. Tipten  «Nauryz» degen sózding ózine ýnilseng ol qazaqy sóz emes, parsynyng «Jana kýn» degen sózi. Al, o bastaghy týrkilik kezendegi «Nauryzdyn» toylanuy  parsynyng «Zardusht payghambaryna» qúlshylyq esebinde toylanghan. Ol turaly Ahat Shәkәrimúlynyng «Shәkәrim jayyndaghy estelikterinde» Shәkәrim qajynyng Ahatqa «Nauryz turaly» aitqandarynda atalyp ótiledi. Onda: «Taghy bir eskiden kele jatqan joqtau, búl da úlys kýnin dәleldeydi. Kishi jýz Shaqshaq Jәnibek kenje qyzyn ózining dosynyng balasyna bergen. Jәnibek ólgende, sol qyzy әkesin joqtaydy.

<!--pagebreak-->
Búl úzaq joqtau edi, Nauryz turaly aitqanyn ghana aitayyn:
Aynalayyn, әkekem, nege berding kedeyge!
Qansha aqyldy deseng de, kedeydi-kedey demey me?
Baygha bersen, әkekem, qazysy qarys aighyrdy,
Sýbesi sýiem qoshqardy Úlys kýni soymas pa em!
Tanam sorly toymas pa en! Úlys sayyn bastaryna
«Júp shyraq» jaghyp qoymas pa em!
Men әkeyden: «júp shyraq» bolatyny qalay, ne bireu, ne ýsheu bolmay, júp boluy nelikten?» - dep súradym. Ákey: «Júp shyraq» tilek, namaz esepti qúlshylyq. Búl farsynyng bayaghy Zardusht payghambarynyng (oryssha Zarastr) jolynan qalghan boluy kerek. Al «júp shyraq» boluynyng mәnisin tolyq bilmesem de, maqal bildiredi:
«Jalghyz shala sәule bolmas,
Jalghyz shyraq tәube bolmas» - degen bar» -dedi» (Sh.Qúdayberdiúly. 2-tom. Almaty «Jibek joly» 2007 j. 512-bet).
Biraq qazir Nauryz meyramy mýldem basqasha sipatta atalyp ótiletindigi belgili. Shәkәrim qajy ataghanday «nauryz toylaghanda qazirgi uaqytta «júp shyraq jaghyp» Zardusht payghambargha namaz esebinde qúlshylyq qylyp», odan tilek tilemeydi ghoy! Ony halyq ta, sen de jaqsy bilseng kerek, Qayrat. Al Nauryzdyng o bastaghy maghynasynyng Zardusht payghambargha tabynu ekendigin bile otyryp nege «keybir negizsiz yrymdar» qataryna qospadyng últtyq «Nauryz meyramyn» da?! Sol sekildi men «arashalaugha» tyrysqan sen aitqan «negizi joq yrymdar» da qazir Nauryz sekildi basqa niyette, ózge maqsatta qazaqy dәstýr esebinde atalyp ótiletindigi haq. Nege sen «nauryzdy toylamayyq ol Zardusht payghambargha qúlshylyq edi, biraq myna Áziret ózinshe tәpsirlep, «Úlystyng úly kýni» deydi», dep, otqa may tamyzugha aitqan jauabynday jauab bermedin? Bolmasa ol maqalamda da nauryzdy da «aqtap edim ghoy». Maghjan Júmabaev: «Ár halyqtyng ózinshe jana jyly, jyl basy bolady. Qay uaqytta qay halyqta bolsa jana jyl sol halyqtyn, sol uaqyttyng sharua jaghdayyna qaray belgilengen. Qazaq jana jyly din әserinen taza. Búl kýni eshbir qúlshylyq, din әdetteri jasalmaydy. Bar bolghany - el bir-birimen kórisip: «Jasyng qútty bolsyn!» deydi» - dep, Shәkәrim qajy  ataghan o basta «din әseri» bolghan Nauryzda osy kýni «dinning әseri joqtyghyn» aityp otyr.

Negizsiz, shirk yrymdardy «tergish» ekensing onda bәrin terip atap kórset. Shamang jetse onda da.
«Sonday-aq, Áziret Barbol jazghanday qazaqtyng barlyq «salt-dәstýr, yrym-tiymyn» emes, «keybir yrymdar men negizsiz tiymdargha» degenmin» dep, Q.Joldybay bauyrymyz taghy da ózgeni «ghaybatshyl» dey otyryp ózining qalay ghaybat aitqandyghyn bilmey qalypty. Al ony biz taghy da dәleldeyik.
«Yrymgha senuge bola ma?» atty sýikemesinde Qayrat: «Qazaq ta óte yrymshyl halyq. Qara mysyqtyng jolyn keskenin kórse, jolaushylyghynyng sәtsiz bolatynyn boljaydy. Áldebir sebeppen bir jaghdaygha úshyray qalsa, ony Allanyng jazghany dep emes, әlginde jolyn kesken qara mysyqtan kóredi. Sonday-aq qaytys bolghan kisining týnegen bólmesine shyraq jaghyp qong nemese bereke ornasyn degen niyetpen astyna dәn shashu sekildi yrymdar - mýldem qate, negizi joq kýnә yrymdar» deydi. Búl da Q.Joldybaydyng sózbe-sóz aitqany. «Qazaq ta» dep, býkil halyqty aita otyryp, «men qazaq halqy dep kópshilikke topyraq shashqan emespin, kerisinshe «bәzbir tanymy tayaz jandardyn» degenmin» dep eki sóileydi. Qayrat, sen búl maqalanda «Qazaq ta óte yrymshyl halyq» dep býkil qazaqqa da topyraq shashyp, «bәzbir tanymy tayaz jandar» dep te eki sóz aittyng ghoy. Odan nege tanyp qaldyn?!  Joq búl da sening múnafyqtyghynnyng kórinisi ma?!
«Sen QMDB qyzmetkerlerin jappay uahhaby etip kórsetip, el seniminen aiyru ýshin bar ailang men zymiyan tәsilderindi qoldanyp jýrsin. Tipti QMDB-ny ekstremist etip kórsetu ýshin kýlli músylman ghalymdarynyng birauyzdan Qúrannan keyingi arqa sýieytin ekinshi kitap dep bagha bergen aty әlemge mәshhýr imam Búhariyding «sahih hadister jinaghynan» ózing shala týsingen birneshe hadisterdi terip alyp, ony ekstremistikke uaghyzdaytyn kitap dep aidy aspannan bir-aq shygharypsyn» - deydi. Jәne «Sen ekstremistikke ýndeydi degen hadisterding ishinen «Kim Allahtyng sózi asqaq bolu ýshin soghyssa, sol Allahtyng jolynda» degen hadisti taldap kórelik» dey kelip Joldybay:
«Birinshiden islamda qajet jaghdayda qaruly soghysqa da rúqsat etiledi. Qúranda: Ózderine qarsy soghys ashylghan músylmandargha mýshriktermen soghysugha rúqsat berildi. Óitkeni, olar zúlymdyqqa úshyrap, jәbir kórdi. Álbette, Alla Taghala olargha jәrdem beruge tolyq kýshi jetedi. Olar eshbir sebepsiz tek «Rabbymyz - Alla» degenderi ýshin otandarynan qudalandy...» (Hajj sýresi 39-40 ayat). Basqa bir ayatta: «Sendermen soghysqandargha qarsy sender de Alla jolynda soghysyndar. Biraq shekten shyqpandar. Alla Taghala shekten shyqqandardy jaqsy kórmeydi. (Baqara sýresi, 190 ayat)-delinedi. Yaghni, Islamda ózderine eshbir sebepsiz zúlymdyq jasap, san-aluan qiynshylyqtargha dushar etip, elinen-jerinen ketuge mәjbýrlep, mal-mýlikterin talan-tarajgha salghan adamdargha qarsy soghysugha rúqsat etiledi. Eskerte keteyik, Islamda soghys - diplomatiyalyq joldar týgeldey iske aspaghan jaghdaylarda ghana amalsyz baratyn aqyrghy shara. Al beybitshilikke, kelisimge qaytadan mýmkinshilik tughan jerde soghysqa jol joq. Yaghny qarsy jaq soghysty toqtatyp, kelissóz súrasa, músylmandar da soghysty toqtatyp, kelissózge jýgingeni abzal. Qasiyetti Qúranda: «Eger olar kelissózge, beybitshilikke (niyet bildirse) jaqyndasa, sen de jaqynda» («Ánfal» sýresi, 61-ayat) - delingen» dep, jogharyda keltirilgen hadisti Qúran ayaty negizinde osylaysha «tәpsirlepti».
Qayrat-au, tәpsirshi ekensing onda nege men mysal etken hadisterding barshasyn Qúran ayatyna negizdemedin? Mәselen,  «Islamnan shyqqan kez-kelgen adamdy óltirinder». Sahih Buhariy.  «Allah elshisi: «Kaghb ibn Ashrafty kim óltiredi? óitkeni ol Allahqa jәne onyn  elshisine til tiygizdi» dedi. Sahih Buhari. «Birde Payghambardan týnde kópqúdayshylardyng qosyna shabuyl jasasa qalay bolady? Balalar men әielderge qauip tónbey me? dep súraghanda Payghambar: «Olardyng arasynda esh aiyrmashylyq joq» dep jauap berdi» delingen Sahih Buhariyding hadister jinaghynyng ishine «enip ketken» hadisterdi nege Qúran ayatyna negizdep «tәpsirlemedin»?! «Ózing shala týsingen birneshe hadisterdi terip alyp» dey salyp, «Islamnan shyqqan kez-kelgen adamdy óltiruge», «Mýshrikterding әiel-balalaryn óltiruge» rúqsat etilgen «uahhabittik saryndaghy», «terrorlyqqa ýndeytin» «hadisterdi» aqtap alypsyn! Osylaysha ózinning uahhabittik bet-perdendi jәne ózing ashyp júrtqa masqara bolypsyn.
Qasiyetti Qúran kәrimdegi: «Jaqsylyq pen jamandyq teng bolmaydy. Jaman qylyqtygha jaqsy niyetpen qara. Sonda saghan óshpendigi bar adamdardyng ózi beyne syrlas dosynday bolyp ketedi» (Fussilat sýresi, 34-ayat.) degen ayat jamandyqqa jaqsylyq qylugha shaqyrghan ayat bolyp eseptelinse, Nahyl sýresining 125-ayatynda: «Tәnir jolynda adamdardy danalyqpen shaqyr, olarmen sypayy sóiles, nening jaqsy ekeni turaly pikirtalasqa da týs» delingen ayat dindi dinsizderge jihad jariyalaumen emes, beybit týrde, jaygha búiyrylghandyghynyng dәleli. Al, Buhariydin: «Islamnan shyqqan kez-kelgen adamdy óltir» delingen hadiysi Qúrandaghy: «Sen, adamdardy músylman bolugha kýshtep kóndiremin dep oilaysyng ba?» (Jýnis sýresi, 99-ayat.), taghy basqa ayattaghy: «Dinde zorlyq joq» degen ayatqa qarsy aitylghandyghy kórinip túr ghoy! Al, «kópqúdayshylardyn, dinsizderding әiel bala-shaghasyn da óltire beruge bolady», dep keltirilgen hadisti Qúran ayatyna negizdep, «tәpsirleu» Qayrat sekildi «ghúlamalardyn» isi bolsa kerek. Bolmasa osy atalghan «men týsine almaghan hadisterdi» «aqtap almas» edi ghoy. Al payghambarymyz s.gh.s.-nyng әrbir hadiysi negizinde Qúran ayatyna týsindirme, Qúran syrlarynyng mәn-maghynasyn ashu emes pe, kerisinshe Qúrangha kereghar emes?!
Qúran Kәrimdegi: «Sizder, adamdar qauymynyng ishindegi eng jaqsysy bolynyzdar. (Qúday) qúp kórgendi paydalanugha nәsip etildinizder de, qúp kórmegennen bas tarttynyzdar.» (Ghimran sýresi, 110-ayat.) -delingen  ayattar dinning «beybit maqsatta» jayylu kerektigin, músylmannyng Alla aldyndaghy shynayy bolmys-bitimining qanday bolu kerektigin menzep túrghandyghyn tәpsirleuding ózi artyq shyghar.

QMDB-NYNG TERRORIST, EKSTREMIST, UAHHABIT  
EKENDIKTERINE NAQTY DÁLELDER

Al men osy uaqytqa deyin QMDB-nyng qyzmetine «uahhabiy», «salafiy», «fundamentalist», «ekstremist», «terrorist», «dәstýrding jauy» dep bagha bersem onyng bәri Qayrat aitqanday: «japtym jala jaqtym kýie» emes, naqty derekter negizinde aitylghan pikirler bolatyn. Endi sol QMDB-nyng men ataghanday jogharydaghy «belgilerin» jәne ashyp, sózimning qanshalyqty ghylymy negizi, dәleli barlyghyna oqyrmanymnyng kózin taghy jetkizeyin.
«Preduprejdenie terrorizma v Kazahstane»  (Almaty: Dayk-Press, 2008 j.) atty elimizding Ishki ister ministrligi tarapynan jaryqqa shyqqan kitaptyng 370 -shi betinde:
«Na segodnyashniy deni ony povsemestno vedut boribu za vlasti, dlya etogo religii ispolizuit kak orujiye. V istoriy vahhabity svoimy deystviyamy ostavily mnogo krovavyh sledov. V nachale HIH veka ony v gorodah Mekke, Medina vse mogily, v tom chisle materey Ayshy y Fatimy y mnogih sahabiysev, sravnyaly s zemley»  dep  uahhabtardyn, әsili terroristerding negizgi belgileri atalyp kórsetilse, QMDB-nyng «Islam jәne órkeniyet» gazetining №16 (124) 1-10 mausym  2008 jylghy sanynda jaryq kórgen jәne 2007-2008 jyldary Astana qalasyndaghy meshit imamdarynyng respublikalyq BAQ-da jariyalanghan maqalalary men súhbattary toptastyrylghan «Nasihat aittym jamaghat!...» atty kitaptaghy «Mazar mәdeniyeti» atty maqalada:
«Mysyrdy fath etken arab qolbasshysy Ámr ibn As: «Men ólsem, meni joqtap jylamandar, qabir basyna ne aghash, ne tas qoymandar», - dep ósiyet etipti. Sharighat boyynsha, músylmannyng qabiri jermen tegistelgende, jeti qadam shetke shyghyp qaraghanda onyng tómpeshtigi bayqalmauy kerek. Biraq, qazir jaghday mýldem basqa» - dep Mekke men Medinadaghy barsha sahabalardyn, tipten Aysha men Fatima analarymyzdyng mazarlaryn tegistep tastaghan uahhabittershe «mazarlardy tegisteu kerek», «biraq qazir jaghday mýldem basqa» dep jazdy.
«Preduprejdenie terrorizma v Kazahstane»  kitabynyng 370-shi betinde jәne uahhabtardyng mynaday belgilerin atap kórsetedi:
Storonniky dannogo techeniya kategorichesky otvergayt:
molitvu na mogilah;
stroeniya y ukrosheniya mogiyl;
noshenie talismanov (tumarov);
poklonenie duham predkov (aruak);
molitvy posvyashennye umershim predkam, y t.d.

<!--pagebreak-->
Al, «Islam jәne órkeniyet» gazetining №16 (124) 1-10 mausym  2008 jylghy sanyndaghy «Mazar mәdeniyeti» atty maqalada: «Beyit basyna kelgen adamdardyng qabirdi tәuap etu, tasyn sýng, aruaqtan birdeme tileu sekildi sharighat ýkimderine qayshy is-әreket jasau dúrys emes» dep, taghy da ózderining «terrorlyq» pighyldaryn ashyp kórsetti.
QMDB-nyng búl «terrorlyq» pighyl-pikirleri Jýsip Balasaghúni, Ýmbetey jyrau, Aqtamberdi jyrau, Bazar jyraudyn, Mәshhýr-Jýsip Kópeyúlynyn, Shәkәrim qajynyn, AhmetBaytúrsynúlynyn,  t.b. últymyzdyng әuliye-ghúlamalarynyn  aitqandaryna da kereghar, qayshy kelip túr.
Kórsetken әr bir týrli nyshanany,
Keremetpen bildirgen isharany.
«Áulie ólik emes, tirik» degen,
Qolday gór bizdey kәrip beysharany! (Mәshhýr-Jýsip Kópeyúly Almaty «Alash» baspasy. 2003 j., 1-tom. 277-bet) - dep atap kórsetedi Mәshhýr-Jýsip әulie atamyz.
Alash alyby A.Baytúrsynúly:
Qolday gór әz-әulie atam qazaq  ( A.Baytúrsynúly 5-tom. Almaty, «Alash» 2006 j. 187-bet.) - dese,
Aqtamberdi jyrau:
Bala berse tezinen, -
Pirlerding bitse deminen,
Shiltenning tiyip shylauy,
Artylyp tusa ózimnen! (Dala danalary. - Almaty: Qazaqstan damu instituty. 2001 j. Aqtamberdi jyrau (1675-1768 jj). 310-bet.) deydi.
Bazar jyrau:
Úlsyzdargha úl bergen
Qyzsyzdargha qyz bergen
Keremetin kezinde
«Qúlaq estip, kóz kórgen» deydi. (Bazar jyrau. Jeti ghasyr jyrlaydy. 2-tom Jazushy baspasy. 83-bet).
Mәshhýr Jýsip Kópeyúly «Ólenmen berilgen ayat» atty óleninde de:
Kәmil dýr sening pirlerin
Barsha biler syrlaryn,
Týrkistan-dýr jerlerin,
Haziret Súltan, senen medet! dep, QMDB  «shirk» dep tapqan әuliyeden medet tileydi.
QMDB-ny «salafiy», «uahhabi» dep atauyma taghy negiz boldy. Onda da men emes, ózderining uahhabiylermen qay dengeyde «týsinisip» jýrgendikterin ózderi ashyq aitqan bolatyn.  
QMDB-nyng bastamasymen qúrylghan ýgit-nasihat toby Aqtaudaghy kezdesude sol jiyngha qatysqan aqsaqaldyn: «bizge uahhabiyler, salafiyler, sufiyler degen kimder, sony ajyratyp berinder?» degen súraghyna QMDB-nyn  Meshit isteri bólimining mengerushisi R.Aqymbekov: «Uahhabi, salafy degenimiz - bir jamaghat. Sәl bizding mazhabqa kelispeytin jerleri bar. Biraq ol jastarmen týsinisuge bolady. Sebebi olar jaqsylyqty izdeymin, dindi izdeymin dep jýrip keybir nәrselerdi qate týsinip alghan. Sondyqtan oghan Qúdaygha shýkir sauatty imam bar, sol jauap beredi. Al, olardy qaytyp ajyratamyz degen saualgha aitarym: ony qarapayym halyq ajyrata almaydy. Biz diny basqarmadan arnayy adam qoyyp otyrmyz. Imamgha kelsin, saualdaryn qoysyn. Al, endi saqal qoyghandardy uahabist deuge bolmaydy, qarapayym adamdar da saqal qoyyp jýr» dep tikeley terrorlyq әreketimen týrme mashaqatyn enshilep jatqandarmen (ondaylardyng sany qazir jýzden asty) qanshalyqty «týsinisip» jýrgendikterin taghy bir dәleldep,  «uahhabiylerdi qauipti» dep atamapty.  
QMDB-nyng baspasóz hatshysy Onghar Ómirbek «Islam jәne órkeniyet» gazetining (№10.16-31 mamyr, 2007 j. 3-bet.) sanynda:
«Salafiylerding jamaghat arasynda qylang berui óz aldyna, endi jekelegen meshitterge qyzmetke súranuy da ókinishke oray úshyrasyp qaluda. Manas Qystaubayúly meshitinde ótken seminarda sóz alghan «Aqsay-Aysha» meshitining bas imamy Kenjәli Myrzabaev:
- «Núr Mýbarak» Egiypet Islam mәdeniyet uniyversiytetin bitirushilerdi qyzmetke bólu kezinde maghan bir jas jigitti naibtyqqa úsyndy. Men ony búrynnan da bilushi edim. Praktikasy bizding meshitte ótken. Qyp-qyzyl salafi! Qabyldaudan bas tarttym, - dedi.
Seminargha qatysushylar oy ýstinde qaldy. Sonda elimizdegi birden-bir imam-hatib dayyndaytyn joghary oqu ornymyzda búl salafy qaydan jýr? Búl oqu orny týlekterining elimizding meshitterine qyzmetke jiberilip jatqanyna ýsh jyl boldy. Sonda olardyng arasynda salafiyding baryn oqugha qabyldar kezinde jәne 4 jylghy oqu barysynda ústazdar aqidasynan aiyrmaghany ma?» - dep QMDB-gha kadr dayyndap jatqan diny oqu ornynyng «uahhabiy», «salafi» dayyndap shygharghandyghyn men emes, әueli ózdering bildirmedinder me? Ony qalay joqqa shygharasyn?!
2008 jyldan bastap QMDB janynan qúrylghan Respublikalyq imamdardyng biliktiligin kóteretin instituty «Aqida» dep atalatyn uahhabiylik iydeyany uaghyzdaytyn oqulyqty qoldana bastady. Al, atalmysh institutta osy kitap negizinde jergilikti jerlerdegi imamdar óz biliktiligin jetildirude.
«Aqida» kitabtyng 3-shi betinde:
«...senim mazhabtary «qútqarylghandar» jәne tozaqtyqtar dep eki týrge bólinedi. Qútqarylghandar - Ahly Sunna uali-Djamaa, tozaqtyqtar - Ahly Bidaa... Sondyqtan Ahly Sunna Salafiya, maturidiya y Ashhariya deytin taghy ýsh tarmaqqa bólinedi. Búl ýsh tarmaq bir-birin músylman bauyrlar retinde kóredi. Býgingi kýni әlemning 90 payyzy músylmandary ózderin ahly Sunna qatarynda dep sanaydy» (Ýsh qiyan. №40. 08.10.2009 j.)
2007 jyly qyrkýiek aiynda әlemning jiyrma eki elinen әlemge attary әigili islamtanushy ghalymdardyng qatysuymen Astanada ótken «Aziyadaghy islam mәdeniyeti» taqyrybyndaghy islam konferensiyasynda Fransiyanyng Ortalyq Aziyadaghy zertteu institutynyng diyrektory, ghalym Bayram Balchy  Qazaqstandaghy «Said Núrsidyn» ilimin ayausyz syngha aldy. Ol «Týrkiyamen jәne týrik әlemimen din salasyndaghy baylanys» atty bayandamasynda: «Týrik biznesmenderi men negiz qalanghan legitimdi mektepter Islam dinin nasihattaydy. Olar alty myng betten túratyn Said Núrsy ilimimen baylanysqan strategiyalyq josparlar negizinde iske asady. Múnday mektepterding Ortalyq Aziyanyng islamdanuyndaghy orny ýlken. Biraq, búlay taralghan diny júmystar kóbine toleranttylyq jәne tepe-tendik degen iydeyalardy ústana bermeydi. Núrsy ilimin taratu týrikting últshyldyq qozghalystarynyng kýshimen quat alyp otyrady» (A.Quanbay. Evraziya kz. №38. 21.09.2007 j. 7-b.) dedi.
Mening sen aitqanday «diny bilimim tómen, «kimning uahhabi, kimning núrsi, kimning qúranshy ekendigining parqyn bilmeydi  ekenmin», al  islamtanushy Bayram Balchynyng aitqandaryna ne uәj aitasyn?!  Sender meshitterde: «Kókjiyek» baspasynan jaryq kórip «QMDB-nyng saraptau komissiyasy maqúldaghan» dep jazylyp taratyp jatqan «Núrsiydin», «Fethullanyn» tom-tom kitaptaryn, ilimin «qauipti» dep tanyp otyr ghoy. Joq ol da «men siyaqty diny bilimi óte tómen, kimning uahhab, kimning núrsy ekendigining parqyn bilmeydi me eken»?! Bolmasa ózing ghanasyng ba «ghúlama», «islamtanushy» (?!) Ekinshiden elimizdegi birden-bir shyghystanu institutyna basshylyq jasap otyrghan, instituttyng diyrektor orynbasary islamtanushy Áshirbek Mýminov sender meshitterde taratyp otyrghan «qalypty» ilimdi «qauipti» dep ataghan bolatyn. Yaghny Sayd Núrsiyding shәkirti Futhulla Gýlen ilimining qauiptiligin «tónkeris teoriyasy» dep baghalaghan edi. Sonda ol da «men sekildi týkke túrghysyz tújyrym» jasady ma»?! Ýshinshiden sender «qalypty» degen Fethulany óz eli óz otanynda «sayasy kózqarasy» boyynsha qauipti dep tanyp depportasiyalap jibergendigi, onyng әli kýnge sheyin AQSh-tyng Niu-Djersy shtatyn panalap jatqandyghy ótirik emes qoy! Osynday bireuding qansyghyna tansyq bolyp otyrsyndar ghoy! «Jauap jazghysh» ekensing osylargha nege «sýikemende» sýienip ótpedin?!
Búdan song saghan QMDB-nyng «uahhabiy», «salafiy», «terrorist» ekendigin dәleldeytin qanday fakt kerek?! Joq ózindi jәne qyzmeti «týsiniksiz, berekesiz» QMDB-ny «aqtauyn» ýshin aitqan týkke túrghysyz «bәtuәn» ba bauyrym?!
QMDB  ÚLTTYQ DÁSTÝRDING JAUY
Mýfty Á.Derbisәlining aishyqty oilary men ghibratty sózderi jinaqtalghan Almaty «Bilim» baspasynan 2006 jyly jaryq kórgen  «Dinbasy» atty kitaptyng 61-betinde:
«Qabirstan syrtynda mal shalu - sadaqagha jatpaydy» delingen.
Qabirstannyng syrtynda mal shalu - sadaqagha jatpaytyn, dinge qayshy bolsa nege sonau alasapyran zamandarda tipten úly handarymyz әuliyeler men handardyng mazarynyng basyna qúrban shalghan?!
«...Han ziratynyng ainalasynda basyna túrghyzylghan ghimarattary hannyng mazarynan kem týspeytin, tipti, odan da enseli basqa mazarlar kóp. Biz kelgennen eki kýn búryn búl jerge qazaq hany Núraly ózining qolymen kelip, әkesine bata jasaghan eken, batagha semiz bie soyylghan» (Ýsh Qiyan №30 (438) 30.07.2009 j.) dep, Ábilhayyr hannyng beyitining basyna kelip balasy Núraly hannyng qúrbandyqqa bie soyghandyghyn osydan 230 jyl búryn Nikolay Rychkov ózining «Kapitan jazbalarynda» jazyp qaldyrghan bolatyn. Sonda últtyq handarymyz da «biydghat» jasady ma? Abylay da Baba Týkti Shashty Ázizge qúrban shaldy emes pe?!
«Islam jәne órkeniyet» gazetining № 20 (104) 16-31 qazan, 2007 jylghy sanyndaghy S.Ghilmany meshitining bas imamy Baqtybay Qydyrbayúly «Salt-dәstýrimizdi sharighatpen shatastyrmayyq» atty maqalasynda:  
«Ýshi, jetisi, qyrqy, jyly degender sharighatta bar ma?! Áriyne, joq. Búl islamgha deyin qalyptasyp, әdetke ainalyp qalghan nәrse. Negizin joghaltqan әdetke ainalyp qalghan nәrseni kópshilik islam dinining sharighatynan shyqqan zang retinde qabyldap, shatastyryp jatady. Sosyn imamdardan: «Qyrqyn qyrqyna jetkizip isteu kerek pe, nemese qyrqynan asyryp isteu kerek pe» dep sharighatta joq nәrse turaly súraydy. Eger sol qyrqy, ne jetisin sol kýnderden asyryp, ne jetkizbey bergennen de, tipti onyng bәrin ótkizuding marqúmgha  esh paydasy joqtyghyn, tek tiriler aldynda tyrashtanyp mal shashpaq әreket ekenin aytsaq seni «halyq jauy» kóredi. Ata-babadan qalghan dәstýr dep qashanghy dalbalaqtay beremiz. Bir sәt aqylgha salyp, mәn-jaydy logikalyq túrghydan oilanghan jón ghoy. Islamgha deyin ata-babalarymyzdyng istegenin býgin jasay beretin bolsaq, tilge tiyek etip otyrghan jayttardan ózge qanshama salt-dәstýr, joralar bolghan. Uaqyt óte onyng bәri de qalyp qoydy emes pe?! Islamgha deyin halal men haramdy ajyratpaghan halyq boldyq qoy. Endi músylmandyq jolynda jýrip, aqylgha syiymsyz nәrselerden aryla almay, sonyng jeteginde kete bermekpiz be?» - dep, «jylyn, jetisin, qyrqyn ótikizuding ólige paydasynyng joqtyghyn», ol dәstýrding ózi «islamgha deyin qalyptasyp negizin joghaltqandyghyn» aityp «ony ótikizu dinge qayshy» ekendigin ashyq jazbady ma?! Al ol dәstýrler de «shamanizmning sarqynshaghy ma eken?!» Ótken tarihta ýsh jýzding basyn qosqan úly han atanghan Abylaydyng da asy berilmedi me? Sonda býkil halqymyz islamgha qayshy, negizin joghaltqan әdetten arylmapty ma әli kýnge sheyin?! Joq senderding sózderinmen aitsam: «keybir negizsiz yrymdardyn» biri ma ol dәstýrler de?!
Almaty 2008 jyly «Kókjiyek» baspasynan jaryq kórgen «QMDB-nyng 2000 jyldan bastap shyqqan pәtualar jiyntyghynyng bir bóligi» atty kitaptyng «Janaza pәtuasynda»:
Súraq: Marqúmnyng jetisi, qyrqy, jylyna siyr nemese jylqy soidy talap etip jatady. Osy dúrys pa?
Jauap: Marqúmnyng jetisi, qyrqy, jylyna siyr nemese jylqy soy dep talap etu - haram delingen. 72-bet
Mening biluimshe Qúranda Alla Taghala tyiym salghandardy ghana «haram» dep aitpaushy ma edi? Al jylyna, qyrqy men  jetisine jylqy siyr soidy talap etudi Qúranda Alla tyiypty ma? Alla tyimasa, ony haram demese sender qalay «haram» dep «pәtuә» beresinder?!
Halqymyz «haram» dәstýr oryndap jýr eken»(?!)

<!--pagebreak-->
Hamit Dosjanov «Islam jәne órkeniyet» gazetining (№24 21-31 tamyz, 2009 j) sanyna jariyalaghan hatynda:  «Osydan 4-5 jyl búryndary janaza namazynan keyin barsha jinalghan jamaghatty iyirip otyrghyzyp qoyyp mata, aqsha ýlestiretin әdetterding dogharylghandyghyn» jazdy.
Payghambar s.gh.s. rúqsat bergen «jaqsy niyette» taratylatyn «jyrtys jyrtudy» da tyiypsyndar pәtualarynda. Jyrtys ta bizdinshe әrbir ólim kezinde «jyrtylyp» taratylmasa kerek. Tek úzaq jasaghan adamdar ómirden qaytqanda «sen de sonday bol, osy jasqa jet» dep «jaqsy yrym» etilip  taratylmaushy ma edi?! Jaqsy yrymgha payghambarymyz s.gh.s. rúqsat bergen ghoy hadiysinde!
«Sharighat boyynsha qanday toy bolsa da muzyka aspaptaryn oinatu dúrys emes» QMDB-nyng «pәtuasy».  Muzyka aspabyn oinatu «dúrys emes» degenning ayaghynda «keybiri dúrys» delinbeydi. Yaghni, býkil muzyka aspabyn atap otyr. Qaranyz QMDB «pәtualarynan»
Qazaqstan-Zaman  gazetining (№39, 27-qyrkýiek, 2007 j) sanynda - «Óli razy bolmay tiri bayymaydy» degen qazaq aruaqty asa qadirleydi. Osy jóninde alash júrty ekige jarylyp túr. Osyghan qanday tórelik aitar ediniz? degen súraqqa mýfti: - dýniyeden ótken ata-baba aruaghyna tabynugha, odan tilek tilep jalbarynugha bolmaydy. Biz tilegimizdi dúgha arqyly tek Úly Jaratushydan ghana súray alamyz».  Al jogharyda últtyq danalarymyz, tipten din ghúlamalarynyng ózining «óliden tilek tilegendigin» kórdinizder. Yaghni, qazaqtyng aitatyn «әruaq qoldasyn» degenine mýftiyding jauaby. Al «әruaq qolda» dep úly hanymyz Abylay da atoylaghan eldi jaudan qorghaghanda. Ol da mýshrik pa?!
«Sharighat boyynsha, músylmannyng qabiri jermen tegistelgende, jeti qadam shetke shyghyp qaraghanda onyng tómpeshtigi bayqalmauy kerek. Biraq, qazir jaghday mýldem basqa». (QMDB-nyng «Islam jәne órkeniyet»  gazeti №16 (124) 1-10 mausym  2008 jyl «Mazar mәdeniyeti»)
«Súraq: qabir basyna salynatyn qúrylys nysanyn bir jýiege týsiruge bola ma? Yaghni, ornatylatyn kók tastyng kólemi belgilense jәne marqúmnyng beynesin qashap  estelik ornatuyna tyiym salynsa dúrys bolar edi.
Jauap:  Hanafy mәzhabynyng ghúlamalary mәiit jerlengen oryndy qiyndyqsyz tabu ýshin qabir basyna belgi qoyyp, aty-jónin jazugha rúqsat bergen. Alayda, zәulim tas, qajetsiz qorshau, ýlken sәndi kýmbezder ornatu, qashap suret salu jәne t.b. osy siyaqty amaldar ysyrap, әri bәsekelestik bolghandyqtan, sharighatymyz tyiym salghan. (QMDB-nyng «Islam jәne órkeniyet» gazeti (№17. 11-20 mausym, 2009 j.,8-9 bet) sany «Janaza pәtuәsi»)
Al qazir elimizde ghasyrlar qoynauynan jetken sәulettik qúrylys ónerining eng ýzdik tuyndylary әuliye-ghúlamalargha túrghyzylghan keseneler men arhiytekturalyq qúrylystar jeterlik. Olardy aityp tauysa almaysyn. Al QMDB-sa salsang sharighat tyiym salghandardy «tegisteu kerek»
«Sýnnetti moyyndamau - din búzudyng amaly» degen taqyryppen jariyalanghan búl súhbatyma ziyalylar men dintanushylardyng kóbi rizashylyq bildirgen-di. Al Áziret Barbol búlardyng bәrine kóz júmyp qarap, meni búl aghymdy qorghap, qoldap otyrghanday, jurnalisting «Payghambar sózderin qabyldamaytyn búl top qazaq eline qanshalyqty qauipti?» degen songhy súraghyna bergen jauabymnyng ayaq jaghyn taghy da qasaqana qysqartu arqyly oqyrmandy janyldyrugha úmtylghan»  dep,  «meni qúranshylar men uahhabitterding parqyn bilmeytin diny sauatsyz retinde» atap ótipti. Mәselen, sening « - Áueli Qazaqstanda bas kótere bastaghan búl jansaq pikirding jaqtaushylarynyng bәrining niyeti din búzu dep jalpylay aitu qate» jәne «Qazaq jerinde búl aghymnyng anau aitqanday yqpaly bolady dep aita almaymyn» delingen  pikirlerindi qysqartyp bersem de, qysqartpay bersem de onyng esh aiyrmasy joq edi. Birinshiden sening jauabynnyng ayaq jaghyn qysqartsam ol jauabyndaghy sening aitayyn degen iydeyan, oi-pikiring ózgergen joq. Óitkeni senin: «Búl aghymnyng yqpaly joq» delingen jauabynnyng sonynda «Yqpaly bar» degen  pikiring kezdespeydi. «Yqpaly bola, qoymaydy, biraq...» delingen, basqa aitqan tújyrymyndy «alsam» onda men naghyz úry, jalaqor boldym. Biraq olay etpegendigimdi oqyrman tolyq bergen núsqannan da oqydy. Al «Sýnnetti moyyndamaytyndardyng niyeti din búzu emes» degening qate pikir. Uahhabitting de qúranitting de attary eki bólek bolghanymen ekeui de - «sýnnetting jauy», «dәstýrding dúshpany» emes pe? Eger de ekeuining de negizgi belgisi osynday ortaq bolsa onyng parqyn endi qalay ajyratu kerek. Ekeui de sen ataghan «oriantalisterding astauynan jem jegender» emes pe? Ekinshiden «Sýnnetti moyyndamaytyn» jamaghat qataryna sen  ataghanday tek qúranshylar ghana kirmeytindigi belgili. «Uahhabitterdin» sýnnetti moyyndamaq týgili «bizge payghambar da avtoriytet bola almaydy, bizge bir Alla» dep jýrgendigin júrt bilip te, kórip te otyr sen bilmesen. Al «sýnnetting jauy», «dinning jauy» bolsa ol qalaysha qazaq topyraghyna sen ataghanday «anau aitqanday yqpaly bolmaydy». «Shataq dindey qaqpan joq» deydi Shәkәrim әuliye. Qazaq aitpay ma: «imanynnan airylsang jighanynnan da aiyrylasyn» dep.  Al «Yrymgha senuge bola ma?» degen sýikemennen de «jauabyndy montajdasam» bәribir iydeyang sol ghoy «yrym shirk» degen. Al onday «jauapty montajda» ne «montajdama» ne bәribir «yrymnyng shirk» ekendigin aityp otyrsyng ghoy. Joq sonynda «yrym shirk» emes» dep taghy eki sóilegening bar ma?! Al sening tolyq berilgen jauabynnyng ózi sony dәleldemedi me?!
Osylaysha әrbir aitqan tújyrymdarymdy ghylymy túrghydan, naqty derekter negizinde dәleldep beruge barmyn. Jәne búl men jazghan maqalalardyng «bәri» emes, keybireui ghana. Biraq onyng bәrin jaza bersem sender kim bolyp shyghasyndar?!
Sóz sonynda aitarym gharasat maydanynda kimning jaghasyna kimning jabysyp aqysyn alatyndyghyna «pәtua» aitatyn sender emes, ony «ghayypty biletin» tek bir Alla ghana biledi. Al Alla atynan sóilep, ýkim aitudyng qanshalyqty dinge qayshy ekendigin sen bilseng kerek. «Tәubem kóp dep maqtanba Barsisany da Qúday qarghaghan», «Kýnәsi tauday bolsa da Nasuhany da Qúday ondaghan». Búl da Qúran ayaty.  
Qayrat Joldybay osydan-aq oqyrmannyng kózi jetedi kimning ne aityp, ne jazghanyna. Al sen eki sóileseng onday eki sóilep, isine amaly say kelmeytin «múnafyqtar» turaly Qúran Kәrimde: «(Múhammed Gh.S.) saghan múnafyqtar kelgen kezde: «Seni anyq Payghambar dep aighaq bolamyz» dedi. Sening haq Payghambar ekenindi Alla biledi. Sonday-aq Alla (T.) rasynda múnafyqtardyng mýlde suayt ekendigine kuәlik etedi» dese, endi bir ayatta «Olar dúshpan. Sondyqtan olardan saqtan. Olardy Alla tipyl qylsyn. Qayda adasyp bara jatyr?» dep ekijýzdi múnafiyqtardyng jaghdayynan Alla Taghala «Múnafiqun» sýresining 1-4-shi ayattarynda habar beredi.
Endi әlgi «ghúlama» ataghanday «negizsiz yrym» boyynsha emes, Qasiyetti Qúrannyng ýkimi boyynsha Qayrat Joldybaygha bagha beretin bolsaq: «Alla barsha qazaqty suayt kuәlik etetin Qayrat Joldybay siyaqtylardan saqtasyn, ol qazaqqa, dinge dúshpan, Alla ony tipyl qylsyn, Qayrat qayda adasyp bara jatyr» (?!) degennen basqa ne aitpaqpyz?!
Kimde bolsa shyn minez,
Bolmas onda eki sóz.
Óltirse de kózbe kóz,
Imanyn satyp almas bóz.
Sóz minezi qúbylsa,
Ar imany joq dep bil delingen Shәkәrim qajynyn aitqany da osy ayattyng mәn-maghynasyn asha otyryp, Qayrattyng «ar imanynyng joq» ekendigin taghy dәleldep berip otyr?!
Qúranda: «Alla ony tipyl qylsyn» dep bagha bergen Q.Joldybayday «ghúlamagha» osynshama «uaqytymdy» ysyrap etippin. Al mening osy kýnge deyin jazghan «montajdalmaghan» tújyrymdarymnyng qanshalyqty ghylymilyq negizi barlyghyn oqyrman taghy da óz kózimen oqysyn! Halyq Haqtyng bir esimi. Bireui, ekeui aldanar, biraq hәmmasyn alday almaysyng Qayreke!
Al QMDB-nyng «pәtuasy» boyynsha jýrip-túratyn bolsaq: «Dombyramen toyda әn aityp, kýi-kýmbirletu dúrys emes», «Dýniyeden ótkenge jetisin, qyrqyn, jylyn beru sharighatta joq», «Asqa jylqy siyr soy deu - haram», «Áruaq qolda deu shirk», «Jyrtys-jyrtugha bolmaydy», «janaza namazynan keyin mәiitke qúran oqugha bolmaydy», «Qazaqstandaghy barsha kesenelerdi qiratyp, tegisteu kerek», «Yassaui, Shәkәrim, Shәshhýr Jýsipter mýshriyk», «terrorlyq әreketimen týrme mashaqatyn enshilep jatqandarmen týsinisuge bolady», «Payghambarymyz s.gh.s. rúqsat etken «jaqsy yrymdardy» oryndau kýnә is» t.t. kete beredi...

0 pikir