Júma, 17 Mamyr 2024
Kórshining kólenkesi 8140 0 pikir 20 Tamyz, 2014 saghat 14:02

RESEY QAZAQSTANDAGhY ORYS TILINING JAGhDAYYNA ALANDAYDY

Biraq, alandaytynday dәnene joq. Qazaqstandaghy orys tilining jaghdayy Reseydegiden de jaqsy.

«Tútas Qazaqstan qoghamynda orys tiline degen qajettilik bar. Orys tili qazaq tilimen teng dәrejede qoldanylady әri orys tiline memleket tarapynan qoldau bar». Qazaqstannyng Reseydegi tótenshe jәne ókiletti elshisi Marat Tәjin men Reseyding TMD boyynsha federaldyq agenttigining tóraghasy Konstantin Kosachev (surette) ekeuining ózara kezdesuinde Qazaqstandaghy orys tilining jaghdayy turaly jogharydaghyday sózder aitylypty. Ókinishke qaray, ras sóz.

Tәjinmen әngime barysynda Kosachev ózi basqaratyn agenttikting aldyna qoyylghan jana mindetterge sәikes, agenttik sheteldegi otandastarynyng әrbirimen jeke-jeke júmys jasap, olardyng mәdeniy-gumanitarlyq qajettilikterin óteu barysynda is jýrgizetinderin aitypty.

Ukraina jәne Qyrym mәselesinen keyin Reseyding sheteldegi otandasaryn qalay qoldaytynyn jәne qanday qadamdargha baratynyn býkil әlem biledi. Al, endi Mәskeudegi elshilikke kelip, Kosachevtyng jogharydaghyday sóz aituy – Qazaqstangha qyr kórsetu jәne eldegi orys diasperasyn qopandatyp, әldeneden dәmelendirip qon bolsa kerek. Jalpy, Reseyding sheteldegi otandastarymen júmys isteu mәselesin óte qatang baqylauda ústau qajettigin uaqyttyng ózi dәleldep berdi.

Resey Qazaqstandaghy orys tilining jaghdayyn nazarynda ústap qana qoymay, orys tilin ýiretu, qazaqstandyq mamandardy lingvistikalyq tәjirbiyeden ótkizu, orys teatrlarynyng festivalderin, issaparlaryn úiymdastyru isin odan әri jandandyrmaq. Bizding elshi múnday is-sharalar eki elding qarym-qatynasyna ólsheusiz ýles qosady degen artylmapty. Al, Qazaqstan Reseyde túratyn 1 millionnan asatyn qazaqtarmen jeke-jeke júmys istep, olardyng ruhaniy-mәdeny qajettilikterin óteu ýshin qazaq teatrlarynyng festivalderin, issaparlaryn úiymdastyryp, qazaq tilin ýiretu mәselesin nege qolgha almaydy? Búl súraqtyng kenselik, sheneuniktik jauaby dayyn. Biraq, shyn, janashyr, últshyl, memleketshil jauapty estu mýmkin emes…

Resey múnymen toqtamaydy. Arnayy baghdarlama negizinde orys mәdeniyettanushylarynyng enbegin qazaq tiline audarudy qolgha almaq jәne orys múrajaylarynyng kórmesin Qazaqstanda ótkizip túrmaq.

Al, bizde orys tiline audarylyp, Reseyde taratyluy tiyisti qanshama enbek bar! Basqasyn bylay qoyghanda, «Mәdeny múra» baghdarlamasy ayasynda shyqqan kitaptardy Reseydegi qandastarymyzdyng ruhaniy-mәdeny qajettiligi ýshin dep jalaulatyp jasaugha ne kedergi? Niyetting joqtyghy kedergi bolyp keledi.

Elshining qolynda túrghan eshtene joq. Reseymen aradaghy týbi kesirli bolar baylanystardyng basynda jogharghy biylikting ózi túrghanyn jalpaq júrt tegis biledi. Demek, Resey Qazaqstannyng jogharghy biyligining ózderine ýnemi baghynghysy kelip túratyn iniligin paydalanyp qoqilana beredi. Al, qazaq tili, qazaq óneri, qazaq mәdeniyeti – qazaqtyng ózine ghana kerek. Ony qorghau, damytu, әlemge taratu da qazaqtyng óz mindeti. Múny oilaytyn, jýzege asyratyn biylik joq jerde halyq, qogham ózining últtyq qúndylyqtaryn ózi qorghaugha kóshui tiyisti. Biraq, qoghamynyzda…

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 2096
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 2514
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 2186
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 1619