Qazrgi kezde superkompiuterler barghan sayyn joghary quatty bolyp bara jatqandyqtan, olardy qajetti quatpen quattay alatyn ónimdi tәsildi tabu onaygha soqpay otyr deydi әlemning eng ýlken teh-kompaniyalary ózderining jolyqqan qiyndyqtaryn jasyrmay.

CNN-nyng altynshy mamyrdaghy janalyqtar toptamasyna sýiensek, búl qiyndyqty sheshuding jolyn IVM mamandary tauyp ýlgeripti. IVM-dyqtar búl mәseleni sheshude adamzat miyn ýlgi etip, teh-kompaniyalardy kóldeneng qiyndyqtardan arylta alamyz degenge sendiredi.

Adam miy qazirgi tandaghy kez-kelgen kompiuterden neshe myng ese quatty әri ónimdi, sebebi adam miy qan tamyrlardyng torlary arqyly jylu men energiyany óte joghary dengeyde tasymalday alady,-deydi IVM-nyng materiyaldar ghylymy mamany Bruno Miysheli.  

IVM-nyng «elektrondy qan» dep atalatyn jana tehnologiyasy zerthanada tabysqa jetip ýlgergen. Elektr aghynymen quattalghan «elektrondy qan» dep atalatyn súiyqtyq aghyp otyryp, kompiuterding prosessoryna barady, sosyn súiyqtyq qúrylghy qajet etetin quatty qamtamasyz etedi.

Qazirgi kompiuterlerding kólemi ýlken etip jasalady, sebebi, quatty kompiuterler tudyrghan kýshti jylu chipterdi jaqyn ornalastyrugha mýmkindik bermeydi. Eger súiyq quattau jýiesi bolsa, onda ýsh ólshemdi kenistikti tolyqtay paydalanugha bolady, nәtiyjede kompiuterding kólemin joghary dengeyde kishireytuge mýmkindik bolady.

- Bir sekundta bir kvadrilion operasiyany iske asyra alatyn qazirgi superkompiuter-«petafloptyn» jarty futbol alanynday ýlkendigin esepke alsaq,-deydi IVM-dyq mamandar,- eger, onyng ornynda 3-D ýsh ólshemdi elektrondy qanmen quattalatyn komputer bolsa, onyng kólemi tek ýsteldik kompiuterding ýlkendigindey ghana bolar edi.

- Jaqyn bolashaqta súiyqtyqpen quattalatyn superkompiuterlerdi dýniyege әkeletin bolamyz, al olardyng ýlkendigi qant úntaghynday bolady,-deydi IVM zertteu ortalyghynyng ókili Kris Shakka.

Aldaghy jiyrma jylgha da jete qoymaytyn bolashaqta sekundyna trillion milliard  (1,000,000,000,000,000,000,000)  retki operasiyany jýzege asyra alatyn superkompiuterler jaryqqa shyghatyn bolady. Búlar qazirgi superkompiuterden 300,000 ese jyldam. «Áriyne, olar qazirgi biz dayyndap jatqan tehnologiyamen ghana jaryqqa shygha alady»,-deydi IVM-dyqtar.

Aghylshyn tilinen audarghan: Talghar Dәlelghazy.

Abai.kz