Sәrsenbi, 15 Mamyr 2024
Janalyqtar 4053 0 pikir 7 Aqpan, 2014 saghat 07:15

HHII qysqy Olimpiada oiyndary bastaldy!

Býgin Reseyding Sochy qalasynda HHII qysqy Olimpiada oiyndary bastalmaq. Aqpannyng 7-si men 23-i aralyghynda әlemning 88 elinen kelgen 2800 sportshy (paralimpiada sportshylaryn qosqanda 3500) qysqy sporttyng 15 týrinen, 98 medali  jiyntyghyn sarapqa salatyn bolady.

     Alghashqy qysqy olimpiada oiyndary 1924 jyly Fransiyanyng Shamony qalasynda úiymdastyrylghan bolsa, әlemning әr týkpirinde ótkizilgen qysqy olimpiada oiyndardyng sany býgingi kýnge deyin 21-ge jetken. Al Reseyde qysqy oimpiada oiyndary alghash ret ótkeli otyr.

    Sochy men elding ózge de qalalarynda qysqy Olimpiada oiyndaryna tura 1000 kýn qalghanda jarysqa qansha kýn, saghat, minut, sekund qalghandyghyn kórsetip túratyn  hronometrler iske qosylghan. Býgin sol saghattar songhy sekundtardy sanauda.

   Biylghy Sochy Olimpiadasyna elimizding atynan barghan delegasiyada qúramynda 102 adam bar. Qatarynda  50 sportshy, 31 jattyqtyrushy, 6 dәriger men massajist, komanda  shtabyndaghy 5 adam, 5 tilshi jәne taghy 5 jeke túlgha bar.  Qazaqstan qúramasy ózderine artylghan senimdi aqtap, komandalyq topta ýzdikterding qatarynan kórinudi maqsat etip otyr.  

Býgin Reseyding Sochy qalasynda HHII qysqy Olimpiada oiyndary bastalmaq. Aqpannyng 7-si men 23-i aralyghynda әlemning 88 elinen kelgen 2800 sportshy (paralimpiada sportshylaryn qosqanda 3500) qysqy sporttyng 15 týrinen, 98 medali  jiyntyghyn sarapqa salatyn bolady.

     Alghashqy qysqy olimpiada oiyndary 1924 jyly Fransiyanyng Shamony qalasynda úiymdastyrylghan bolsa, әlemning әr týkpirinde ótkizilgen qysqy olimpiada oiyndardyng sany býgingi kýnge deyin 21-ge jetken. Al Reseyde qysqy oimpiada oiyndary alghash ret ótkeli otyr.

    Sochy men elding ózge de qalalarynda qysqy Olimpiada oiyndaryna tura 1000 kýn qalghanda jarysqa qansha kýn, saghat, minut, sekund qalghandyghyn kórsetip túratyn  hronometrler iske qosylghan. Býgin sol saghattar songhy sekundtardy sanauda.

   Biylghy Sochy Olimpiadasyna elimizding atynan barghan delegasiyada qúramynda 102 adam bar. Qatarynda  50 sportshy, 31 jattyqtyrushy, 6 dәriger men massajist, komanda  shtabyndaghy 5 adam, 5 tilshi jәne taghy 5 jeke túlgha bar.  Qazaqstan qúramasy ózderine artylghan senimdi aqtap, komandalyq topta ýzdikterding qatarynan kórinudi maqsat etip otyr.  

    Últtyq Olimpiada komiytetining mәlimetinshe, Qazaqstannyng qúrama komandalary qysqy Olimpiada oiyndaryna osymen 6-shy ret jeke komanda retinde qatyspaq. Tәuelsizdik alghannan beri Qazaqstan sportshylary qysqy Olimpiada oiyndarynda 1 altyn, 3 kýmis jәne 2 qola medali enshilegen. Al osydan tórt jyl búryn Vankuverde ótken  Olimpiadagha Qazaqstannan 8 sport týrinen 37 sportshy barghan bolatyn.

     Qazaqstan qúramasy Sochiyde jalpy 98 medali toptamasynyng 53-in sarapqa salugha qatysady. Sochy Olimpiadasynyng ashylu saltanatynda elimizding Kók bayraghyn shanghy jarysynda óner kórsetetin sportshymyz Erdos Ahmadiyev alyp shyghady. 4-shi aqpanda Olimpiada qalashyghynda Qazaqstan Respublikasynyng tuyn resmy týrde kóteru rәsimi ótti. Qazaqstannyng sporttyq delegasiyasynyn  basshysy  bolyp – QR Sport jәne dene shynyqtyru isteri agenttigi tóraghasynyng orynbasary Elsiyar Qanaghatov bekitildi.

   Endi sport týrleri boyynsha Agenttik tarapynan  berilgen mәlimetterge qarayyq. Shanghy jarysynda – Erdos Ahmadiyev, Aleksey Poltoraniyn, Nikolay Chebotiko, Mark Starostiyn, Evgeniy Velichko, Sergey Cherepanov, Denis Volotka, Roman Rogoziyn, Anastasiya Slonova jәne Tatiyana Osipova jýldeli oryndargha talasady.

   Al koniky tebu sportynan – Denis Kuziyn, Dmitriy Babenko, Roman Krech, Aleksandr Jigiyn, Fedor Mezensev jәne Ekaterina Aydova baqtaryn synaydy. Mәnerlep syrghanauda – Abzal Raqymghaliyev pen Denis Ten, short-trekte – Aydar Bekjanov, Núrbergen Júmaghaziyev, Abzal Ájghaliyev, Denis Nikisha, Aslan Daumov pen Inna Simonova  óner kórsetpek.  Al fristayl boyynsha 9 sportshygha senim artamyz. Sonyng ishinde mogul (shanghy fristaylynyng bir týri) boyynsha – Dmitriy Reyherd, Dmitriy Barmashov jәne Pavel Kolmakov, akrobatikada – Sergey Berestovskiy pen Baghlan Inkәrbek. Áyelder arasynda mogul boyynsha Yuliya Galysheva men Dariya Rybalova, akrobatikada – Jibek Arapbaeva men Janbota Aldabergenova  el namysyn qorghaytyn bolady.

   Shana sportynan – Elizaveta Aksenova, tau shanghysynan – Igori Zakurdaev, Dmitriy Koshkiyn, Martin Huber jәne Ekaterina Cherepanova, túghyrdan shanghymen sekiruden – Aleksey Pchelinsev, snoubordtan – Valeriya Soy jenis tuyn jelbiretuge kýsh salady.

  Jәne de biatlonnan 10 sportshy baq synaydy. Erler bәsekesinde – Dias Keneshev, Yan Saviskiy, Sergey Naumiyk, Anton Pantov, Aleksandr Trifonov, әielder bәsekesinde – Elena Hrustaleva, Marina Lebedeva, Dariya Usanova, Alina Raykova iy Galina Vishnevskaya jenisti qoldan bermeuge bekinip otyr.                                                             

     Jalpy, Olimpiada oiyndarynda top jarghan sportshylarymyz syi-syyapattan kende qalmaytyn tәrizdi.  QR Sport jәne dene shynyqtyru agenttigi tóraghasynyng orynbasary  Elsiyar Qanaghatovtyn  aituyna qaraghanda Olimpiadada jenimpaz bolyp tanylghan sportshy 250 myng AQSh dollaryna ie bolady. Ekinshi oryn ýshin – 150 myn, ýshinshi oryngha – 75 myng AQSh dollar beriledi. Sonymen qatar altynshy oryngha deyingi kórsetkishke qol jetkizgen sportshylar men bapkerleri de syiaqydan qúr qalmaytyny belgili boldy.

    Jarys bolghan song jarqyn jenister men jenilister bolatyny belgili. Kimderding oza shauyp, jýlde alatynyn sayys barysynda kórermiz. Degenmen aldyn-ala joramal jasaushylar da joq emes. Mәselen, halyqaralyq «Infostrada» saraptama ortalyghynyng joramaly boyynsha Qazaqstan Sochiyde bir altyn, bir qola medali jenip alyp, jalpy esepte 21-oryn aluy yqtimal. Infostrada «altyndy shanghyshy Aleksey Poltoranin jekeley jarysta iyelenedi, qola jýldeni Aleksey Poltoranin men Nikolay Chebatiko komandalyq jarysta aluy mýmkin» dep boljaydy.

  Reseylik «Sport ekspress» gazetining sarapshylary Qazaqstan eki altyn, bir qola alady dep topshylaydy. Basylym «qazaqstandyq shanghyshy Aleksey Poltoranin 15 shaqyrymgha klassikalyq jýgiru men 50 shaqyrymdyq jappay startta altyn alady» degen boljam jasap otyr. Al 1000 metrge konikiymen jýgiruden әlem chempiony Denis Kuzinge orys jurnalisteri «qola medali» beripti. Al mәnerlep syrghanaudan biz ýmit artyp otyrghan Denis Ten «Sport ekspresstin» eshbir boljamyna enbegen.

    Sportsmyriad.com portalynyng boljamyn aitsaq, Qazaqstan kem degende eki medali alady. Yaghni, alaman bәigede qazaqstandyq shanghyshy Aleksey Poltoranin altyn medali oljalasa, konikiyshimiz Denis Kuzin qorjyngha kýmis jýlde salatyn kórinedi. Búl, әriyne, boljam.

   Alayda, osy aitylghan jayt jýzege asar bolsa, Qazaqstan  88 elding ishinen ýzdik jiyrmalyqty týiindeuge mýmkindik alady. Degenmen, biz, mәnerlep syrghanaudyng sheberi Denis Tenge ýkili ýmitimizdi taghyp otyrmyz.  Ol aldyn-ala boljam jasauda sheteldik mamandardyng nazarynan tys qalghanymen, Sochiyge tek jýlde ýshin baratyny sózsiz. Tipti sol jýldening altyn boluy da ghajap emes. Sonday-aq, fristaylshylarymyzgha da jýldege iliguge tolyq mýmkindik bar. Demek, qysqy Olimpiadany ýzdik on bes elding qatarynda ayaqtaugha da shamamyz tolyq jetedi.

   Qosh, endi Olimpiada jayynda birer sóz qozghasaq. Jalpy, Resey Olimpiada alauyn ashyq gharysh kenistigine shygharghan alghashqy el retinde este qaldy. Elding  eki gharyshkeri byltyr qarashanyng 9-ynda halyqaralyq gharysh stansasynan gharysh kenistigine shyqqanda Olimpiada alauyn birge alyp shyqty. Ol sәtte alau tútanghan joq, sebebi gharysh kenistiginde aua joq bolghandyqtan, ot janbaydy. Qauipsizdik maqsatynda gharysh stansasynyng ishinde de alau jaghylghan joq. Búghan deyin tútandyrylyp estafetalyq tәrtippen14 myng adamnyng qolynan ótip, Reseyding 83 aimaghy men avtonomdy respublikasyn aralap kelgen Olimpiada alauy Sochiyge býgin jetkizilmek.

   Sochiydegi eng basty mәsele – qauipsizdik. Sebebi  Sochiyge jaqyn jatqan Kavkaz jaghy eng mazasyz aimaq bolyp sanalady. Onyng ýstine «Imarat Kavkaz» qaruly tobynyng basshysy Doku Umarov oiyndardyng shyrqyn búzugha әreket etetindikterin aityp salghan. Búghan deyin 2013 jyldyng 29-jeltoqsanynda Reseydin Volgograd qalasynyng vokzalynda jarylys bolyp, 17 adam qaza boldy, 45 adam jaralandy. Erteninde trolleybus jarylyp, 14 adam qaza tauyp, 15 adam zardap shekti.  Sondyqtan Sochy Olimpiadasynda  qauipsizdikke basa mәn berilip, Resey qauipsizdik qyzmetining qaramaghyndaghy 100 myng sarbaz oiyndar ótkiziletin alandardaghy  qauipsizdikti qamtamasyz etuge júmyldyrylghan. 

   Jalpy, Resey Olimpiadany ótkizu qúqyna ie bolghan kýnnen bastap dayyndyq júmystaryna qomaqty qarjy saldy. Býginde Sochy Olimpiadasyna júmsalghan soma 51 milliard AQSh dollaryna jetken. Onyng basym bóligi aimaqtyng infroqúrylymy men sport nysandaryna júmsalghanyn aita keteyik. Óitkeni, Sochiyde qysqy sport týrlerine arnalghan nysandardyng bolmauyna baylanysty barlyq keshendi janadan salugha tura keldi. Aldaghy oiyndarda sportshylar sayystyng 15 týrinen baq synaytyny belgili. Jarystar Olimpiadagha arnalyp salynghan 11 sport kesheninde ótedi. Onyng 6-uy teniz jaghalauynan oryn tepse, 5 sport nysany tauda ornalasqan.

   Sochiydegi oiyndardy ótkizude Coca-Cola,   Atos S.A., Dow General Electric,  McDonald’s,   Omega,   Chemical,   Panasonic,   Procter & Gamble,  Samsung,  VISA  dýniyejýzilik olipiadalyq seriktester men Aeroflot, Bosco, MegaFon,  Rossiyskie jeleznye dorogiy,  Rosnefti, Rostelekom, Sberbank  Rossiiy,  Volkswagen Group Rus siyaqty últtyq seriktesteri demeushilik etedi.

   «Sochiy-2014» Olimpiadasy resmy saytynyng mәlimetinshe, sportshylargha  tapsyrylatyn 1300 medali dayyndalghan. Olimpiada oiyndarynyng eng keremet әri este qalarlyq sәtterining biri ol ashylu saltanaty ekeni belgili. Yaghni, býgin jalauyn jelbiretetin dodanyng ashylu saltanatyna 3000 әrtis qatysyp, olar bir mezette ýsh sahnada týrli qoyylymdaryn kórsetpek.

  Dýiim júrt kóz tikken atalmysh dodada jarysqa týsetin sportshylar songhy jattyghularyn ótkizip, dayyndyqtaryn pysyqtap, dayyn túr. Kimning baby, kimning baghy shabary uaqyt enshisinde. Qazaq elining sportshylaryna sәttilik serik bolyp, jenis tuyn jelbiretip jankýierin quanyshqa bólese eken dep tileymiz.

Erlan BAPANOV, «Preziydent jәne Halyq» gazeti

0 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 2025
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 2442
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 2031
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 1587