Býgin Mәjilisting jalpy otyrysynda «Aq jol» fraksiyasynyng deputattyq saualyn Asqar Sadyqov jariyalady. 

Qazaqstan Respublikasy
Premier-Ministrining orynbasary –
Qarjy ministri E.Q. Jamaubaevqa

«Aq jol» dempartiyasyna biyl 1 qantardan bastap engizilip, auqymdy qoghamdyq rezonans tudyrghan jedel audarymdardy fiskaldyq baqylaugha qatysty kәsipkerlerden kóptegen ótinish kelip týsip jatyr.

Ayta keteyik, «Aq jol» fraksiyasy 2019 jәne 2021 jyldardaghy deputattyq saualdarynda salyq organdarynyng múnday tәsilimen kelispeytinin bildirgen bolatyn.

Oghan qosa, 2019 jyly Memleket basshysy búl mәseleni kýn tәrtibinen mýldem alyp tastaudy tapsyrdy. Óitkeni ynghaylyghynyng arqasynda jedel audarym jýiesi halyq arasynda keninen qoldanuda.

Degenmen, byltyr Ýkimet jedel audarymdargha fiskaldyq baqylaudy engizu turaly sheshim qabyldady. Búl biznes pen halyq ýshin birden qiyndyq tughyzdy.

Búryn jedel audarym arqyly tólem jasau kezinde satushy fiskaldyq organdardyng talabyna sәikes satyp alushygha kassalyq týbirtek shygharyp beruge mindetti bolatyn. Endi onlayn audarym arqyly alynghan ainalym bólek, al kassalyq týbirtekter boyynsha bólek esepteledi. Demek, jenildetilgen salyq salu rejiyminde júmys isteytin kәsipker bir tabysy ýshin eki ret salyq tóleui tiyis. Búl shaghyn biznes ýshin aitarlyqtay somalar – 3 payyz ornyna 6 payyz tóleuge tura keledi.

Ekinshi mәsele – post-terminaldar arqyly qolma-qol aqshasyz tólemdi qabyldau ýshin bank komissiyalary 2,8 payyzgha deyin jetedi. Nәtiyjesinde jeke kәsipkerge týsetin salyq jýktemesi 3 payyzdyng ornyna 8,8 payyzgha deyin ósedi.

Post-terminaldar arqyly júmys isteuge mәjbýrleu arqyly, salyq organdary bankterding mýddesin qorghaydy. Últtyq bank uәde etken últtyq tólem jýiesi sol kýii payda bolghan joq.

Búl rette salyq organdary qyzmetkerlerining jedel audarym arqyly tólemderdi qabyldaugha tyiym salu turaly mәlimdemeleri «Tólemder jәne tólem jýieleri turaly» Zanynyng talabyn búzady, oghan sәikes Qazaqstan Respublikasynyng aumaghynda jedel tólemder jәne aqsha audarymdary qolma-qol aqshany paydalanumen de, ony qoldanbay da jýzege asady. Osyghan baylanysty kәsipkerdi qanday da bir naqty tólem týrin jasaugha mәjbýrleu zansyz ekenin aita ketken jón.

Shaghyn jәne mikro biznes oligarhtar emes, shaghyn dýkenderde tauar satatyn nemese shaghyn qyzmet kórsetetin qarapayym adamdar ekenin aita ketuimiz kerek. Budjetten aqsha úrlap, offshorgha shygharatyn olar emes. Onday kәsipker tipti 5 myng tenge salyqtan jaltarsa da, búl aqshany elde qaldyrady, mәselen, úlyna ayaq-kiyim satyp alyp beredi nemese shaghyn kәsibin sәl de bolsa keneytedi.

Týsindiru kezinde salyq organdary әrtýrli túlghalardan týsken 100 jedel audarym baqylaugha jatatynyn atap kórsetedi. Biraq olardyng mólsheri anyqtalmaghan, yaghni, búl 100-200 tenge kólemindegi tólemdi de baqylaugha mýmkindik beredi.

Onda Salyq organdaryna zandy súraq tuyndaydy, sizder kimdi izdep jýrsizder - oligarhtar men jemqorlardy ma, әlde, kýnin әreng kórip otyrghandardy ma?

Múnday baqylaudan tabysy ortasha jalaqydan tómen qarapayym taksistter, tiginshiler, ózin-ózi júmyspen qamtyghandar zardap shegedi. Demek, sizder әreng kýn kórip jýrgenderge salyq salghylarynyz keledi. Onda olargha júmysty toqtatyp, memleketten әleumettik kómek alu onayyraq bolmaq.

Jalpy alghanda, jedel audarymgha engizgen tolyq baqylau jemqor sheneunikterge emes, tek adal shaghyn bizneske ghana әser etedi.

Jogharyda aitylghandargha baylanysty Qazaqstannyng «Aq jol» Demokratiyalyq partiyasy kәsipkerlerdin, halyqtyng jәne memleketting mýddesin eskere otyryp, jedel audarymdargha salyq salu tәsilin qayta qaraudy talap etedi.

Qúrmetpen,

«Aq jol» QDP fraksiyasynyng deputattary:

A.Sadyqov
A.Peruashev
D.Espaeva
Q.Isa
E.Barlybaev
E.Beysenbaev

Abai.kz