Senbi, 27 Sәuir 2024
Oy týrtki 2031 5 pikir 8 Jeltoqsan, 2023 saghat 15:14

Logoterapiya ghylymy. Ómirding mәni nede?

Adamnyng basqa tirshilik iyelerinen artyqshylyghy, onyng sanasynda. Yaghny basqa tirshilik iyeleri as ishse, úiyqtasa, úrpaq kóbeytse boldy, qauipti sezgen jaghdayda olar ózderining instinktine jýginedi. Al adam balasy dәl solay tamaq ishedi, úiyqtaydy, úrpaq kóbeytedi jәne artyqshylyghy oilaydy, barlyq emosiyalardy sezine alady. Yaghny adam basqasha aitqanda, әleumettendirilgen januar.

Adamgha oilau alu qabileti berilgen son, sәikesinshe «búl ómirde ne mәn bar?» dep óz aldyna filosofiyalyq súraq qoidy da zandy.

Ál-Faraby atyndaghy Qazaq Últtyq Uniyversiytetinde «Basqaru psihologiyasy» pәninen Jubanazarova Nazirash Sýleymenovnamen birge osy taqyryp ayasynda qyzu talqy jasaghan bolatynbyz. IYә, әr adam ýshin ómirding mәni әrtýrli boluy mýmkin. Bireuleri ómirding mәnin baladan izdese, bireuleri kerisinshe ata-anasynan, al biri ýshin ómirding mәni ózi, al biri ýshin ómirding mәni densaulyq, baqyt, baylyq boluy mýmkin. Biz búnyng eshqaysysyn teriske shygharmaymyz.

HH ghasyrdyng bastapqy jartysynda Europany pende balasyn óz-ózine qol júmsap, ómirden baz keshetin kesel iyekteydi. Sol tústa Zigmund Freyd negizin qalaghan psihoanaliz jana ghylym retinde býkil Europany dýrlik­tirip, búl ilim adamnyng týpki sanasyna sýngudi qolgha alady. Kisining beysanaly týrde jasaytyn is-әreketin psihoanaliz arqyly jýieli týsindirip beruge talpynghanymen onyng kemshin tústary da boldy. Ol – adamnyng eng negizgi ózegi transsendentti (ghayypqa samghaytyn ruhany qabilet) bolmysyna ýnile almady. Tap sol kezde Viktor Frankl degen jas ghalym ortagha shyghyp, Zigmund Freyd, Alifred Adlerding qauzamaghan taqyrybyna moyyn búrady. Adamgha zat sekildi qaraytyn reduksionalisterge qarsy akademiyalyq maydan ashady. Sol negizde logoterapiya degen ilim ómirge keledi. Logoterapiya ghylymy dәl osy ómirding mәnin zertteytin ghylym.

Logoterapiya túlghanyng minez- qúlqyndaghy jәne onyng damuyndaghy negizgi qozghaushy kýsh adamnyng óz ómirining mәn- maghynasyn izdeu men jýzege asyrugha úmtylysy bolyp tabylatynyn negizge alady. Ómirding mәn-maghynasynyn bolmauy nemese ony juzege asyrudyng mýmkin emestigi adamda ekzistensiyaldyq frustrasiya kýiin tudyrady; búlar selqostyq, toryghu, ómirge degen yqylastyng bolmauymen, sonday-aq ishtey shiryghudy barynsha azaytugha tyrysushylyqpen baylanysty neogendik nevrozdar dep atalatyndardynt sebebi bolyp shyghady. Logoterapiya praktisynda negizgi әdis sokrakttyq dialog әdisi bolyp tabylady jәne ol tәn sipatty neogendik nevrozdar terepiyasy kezinde qoldanylady.

Búl ghylymnyng negizin Viktor Frankldyng pikirinshe, adam balasy ómir boyy azaptan qútyla almaydy. Alayda kóre bilgen adamgha azapta da mәn bar. Azapty ómirlik maqsatyna ainaldyrghan adam ósedi, ainaldyra almaghan adam óshedi. Frankldyng teoriyasy ómirding mәni lәzzat aluda dep týsingen Freydtin, biylikke úmtyluda dep ósiyet etken Alifred Adlerding iydeyasymen onsha ýilese qoymaydy. Onyng oiynsha, ómirding mәni ózgege jaqsylyq jasauda. Qarapayym morali. Avtor adam shydamas Osvensim lagerinen bir qara nandy bólip jegender sonynda tiri qalyp, al óz basyn aman qalu ýshin ózin ghana oilaghandar sonynda opat bolghanyn aitqan. Búdan týsinetinimiz adamdy ómirge yntyqtyratyn,qúshtar etetin, qaysar ruh beretin ózgege jasaghan jaqsylyqtan alghan ruhany lәzzat.

Adam jer betinde payda bolghannan, jer betinen joyylyp ketkenge deyin búl súraqtyng әli talay jauaby men núsqasy tabylar. Adamnyng әu bastaghy jaratylysy izgilik jasau bolsa, tabighy bolmysymyzdan ajyramay, ainalamyzgha neghúrlym jaqsy energiya syilap jýreyik!

Jubanazarova N.S.,
Ál-Faraby atyndaghy QazÚU psihologiya ghylymdarynyng kandidaty, professor m.a.
Joldasova M.K.,
phd doktor.
Kelgen D.,
«Ádebiyettanu» mamandyghynyng 1-kurs magistranty.

Abai.kz

5 pikir