Dýisenbi, 13 Mamyr 2024
Ayqay 2545 16 pikir 20 Qazan, 2023 saghat 14:47

Izraili men HAMAS: Qazaqstannyng pozisiyasy qanday?

Qazannyng jetisinen beri әlem júrtshylyghynyng nazary Ukrainadan Orta shyghysqa audy.

Evreyler men Palestina júrtynyng bastan keship jatqan qandy keshirmesi eshkimdi de beyjay qaldyrmauda. Dese de qarapayym qauymnyng eki jaq bolyp aitysyp-tartysyp, bas jaryp, kóz shygharghany eshtene sheshpeytini belgili. Álemning tynyshtyghy geosayasy iri oiynshylardyng jymysqy jýrisine baylanysty bolmaq. Orta shyghystaghy kezekti qandy qaqtyghystyng betalysyn da solar sheshpek.

Izraili men Hamas soghysynan keyin «Jalghyz Ukrainamen emes, kýlli Batyspen soghysyp otyrmyz» deuden tanbay kele jatqan Orys biyligi BÚÚ qauipsizdik kenesining otyrysyn ótkizudi talap etip, ózining beybitshilik kelisimin úsyndy.

«Hamasty tikeley aiyptamady» degen AQSh tarabynyng qarsylyghymen ol úsynystary qabyldanbay qaldy. Reseyding Ukrainagha basyp kirgenining bir jyldyghy qarsanynda Qytaydyng da eki tarapty beybit kelsimge shaqyrghan qújat dayyndaghyny belgili. Ekeui de Hamastyng әreketin resmy týrde aiyptamady.

Orta shyghystaghy kezekti soghystyng taghdyry BÚÚ dengeyinde sheshim tappaytyny mәlim boldy. Aq ýy basshysy Izrailige, Kremli qojayyny Qytaygha baryp qaytty.

Beyjinde Qytay basshysymen ýsh saghat jeke kezdesip, ekonomikalyq qomaqty kelisimderge qol jetkizip, shyghys kórshimizden kónili toq oralghan Putin myrza kele sala, Reseyding dybystan jyldam úshatyn zymyrandar tiyegen eki joyghysh úshaghynyng qara tenizde úshyp júrgenin, onyng shabuyl aumaghyna Jer orta tenizindegi Amerikanyng teniz floty da kiretinin aityp, «búl qúqay emes» dep naqtylady. Egiypet ýkimet basshysymen kezdesken Qytay basshysy da eki tarapty soghysty toqtatugha ýndedi.

Tel-Avivte sóz sóilegen Bayden myrza Hamastyng shabuylyn «11-qyrkýiek oqighasyna» úqsatty. «AQSh-qa qaraghanda Izrailiding kishi ekenin eskergende atalmysh oqighadan 20-30 ese auyr», - dedi. Onyng artynan kelgen Angliya uәziri Sunakta Izrailiding ózin qorghaugha, jaularyn quyp jýrip jonggha qúqyly ekenin jetkizdi.

Eline oralghan Aq ýy basshysy kýlli Amerikalyqtargha joldau joldap: «Amerikanyng әlemdegi demokratiya múnarasy» ekenin taghy da qaytalap, Ukraina men Izrailigha әskery kómekti ayamaytynyn jetkizdi. Ári el túrghyndaryna shetelge sapardy keyinge qaldyrugha kenes berdi.

Izraili taraby da Týrkiya, Egiypet, Marakko, Iordaniya qatarly músylman elderinen elshilikterin bir jolata kóshirip әketti. Izraili ýkimet basshysy Netaniyahu Zelenskiyge úqsap, jasyl jelet kiyip, Gaza qaqpasynda túrghan әskeriylerding ortasyna bardy. Álem júrtshylyghynyng aldynghydan da qiyankeski úrysqa kuә bolatyny mәlim boldy.

Qazaqstan ýkimetining Hamastyng shabuylyn resmy týrde aiyptaghany belgili. Resey Ukrainagha atalmysh «arnauly operasiyasyn» bastaghanda qazaq qoghamynyng pikiri ekige jarylghan edi. Búl joly da solay boldy. Evreylerdi aiyptap, músylmandargha tileulestik bildirgenderding qatary kóp boldy. Ol zandy da.

Amerikanyng eks-preziydenti Tramp ta Hamastyqtardy «óte súnghyla eken» dep riza bolghanday keyip tanytqan. Artynan syn astyna qalghan son, aiyptaugha mәjbýr boldy.

Arab әlemining óz ishinen de úqsamaghan pikirler estile bastady. Saud arabiyasynyng aqparattyq qauipsizdik mekemesin 22 jyl basqarghan, patsha әuleti sanalatyn Týrky Feysal hanzada da songhy súqbatynda Izraili men Batysty aiyptaumen birge, Hamastyng da әreketi, qandy shabuyly islam dinine qayshy, sharighatqa qereghar ekenin, asyl dinimizde kýnәsiz adamdardy balalardy, әielderdi, qarttardy óltiruge qatang tiym salynghanyn atap ótti.

Esbol Ýsenúly

Abai.kz

16 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 1975
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 2347
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 1926
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 1565