Tatarstannyng túnghysh preziydenti Mintemir ShAYMIYEV keshe Semey qalasynda ótken Sabantoygha qatysty. Osy merekege arnayy kelgen mәrtebeli delegasiyany oblys Ákimi Berdibek SAPARBAEV әuejaydan qarsy aldy.

Qazannan Qazaqstangha kelip qonghan úshaqtan týsken bette Mintemir Shәripúly osy ólkening auasyn saghynghanyn aitty. Sirkirep túrghan janbyrgha quana qolyn tosqan ol:

- Men sharua adamymyn, sharuagha osy janbyrdan artyq ne bar deysin, búl kók tәnirisining júrtqa jasap jatqan syiy shyghar. Qasiyetti qazaq topyraghyn mine, býgin ayaghymmen basyp túrmyn, demek baqyttymyn, - dep aghynan jaryldy.

Aytpaqshy, Mintemir ShAYMIYEV  jas kezinde osy ólkede enbek etipti. Ózi aitqanday, 1957-1958 jyldary ol Besqaraghay audanynyng sol kezde Balapan dep atalatyn auylynyng manynda kәdimgi kombayner bolghan eken. «Kombayner bolghanda da, ishindegi ozaty boldym,  osy sary dalanyng tósinde jastyq shaghymnyng jarqyn sәtteri qalghan» dedi ol jymiyp.

Tatarstannyng túnghysh preziydenti Mintemir ShAYMIYEV keshe Semey qalasynda ótken Sabantoygha qatysty. Osy merekege arnayy kelgen mәrtebeli delegasiyany oblys Ákimi Berdibek SAPARBAEV әuejaydan qarsy aldy.

Qazannan Qazaqstangha kelip qonghan úshaqtan týsken bette Mintemir Shәripúly osy ólkening auasyn saghynghanyn aitty. Sirkirep túrghan janbyrgha quana qolyn tosqan ol:

- Men sharua adamymyn, sharuagha osy janbyrdan artyq ne bar deysin, búl kók tәnirisining júrtqa jasap jatqan syiy shyghar. Qasiyetti qazaq topyraghyn mine, býgin ayaghymmen basyp túrmyn, demek baqyttymyn, - dep aghynan jaryldy.

Aytpaqshy, Mintemir ShAYMIYEV  jas kezinde osy ólkede enbek etipti. Ózi aitqanday, 1957-1958 jyldary ol Besqaraghay audanynyng sol kezde Balapan dep atalatyn auylynyng manynda kәdimgi kombayner bolghan eken. «Kombayner bolghanda da, ishindegi ozaty boldym,  osy sary dalanyng tósinde jastyq shaghymnyng jarqyn sәtteri qalghan» dedi ol jymiyp.

Tatarstan respublikasynyng túnghysh preziydenti, qazir osy elding Memlekettik kenesshisi qyzmetin atqaratyn Mintemir ShAYMIYEVPEN birge bizding elge Tatarstan  Respublikasynyng mәdeniyet, bilim jәne ghylym, últtyq mәseleler komiytetining tóraghasy Razili Valeev,  tatarlardyng býkilәlemdik kongresi atqarushy komiytetining tóraghasy  Rinat Zakirov, Tatarstan Respublikasy Orman sharuashylyghy ministri Nayli Magdeev, Mәdeniyet ministrining orynbasary Guzeli Nigmatullina jәne basqa da joghary lauazymdy qonaqtar keldi.

Jalpy, Semey qalasynda tatar últynyng ókilderi Qazaqstannyng basqa qalalarymen salystyrghanda kóbirek qonystanghan. Sabantoy meyramyna Tatarstannyng túnghysh preziydentining kelui múndaghy meyramnyng mereyin ósirip, shoqtyghyn biyiktetip jibergendey. Byltyrghy kýzde oblys Ákimi Berdibek SAPARBAEV bastaghan dәl osynday delegasiya Qazan qalasyna baryp qaytqan bolatyn. Bizding ónirmen Resey Federasiyasynyng arasyndaghy alys-beris, onyng ishindegi Tatarstan Respublikasymen ornatylghan iskerlik jәne mәdeny baylanys kýn sanap úlghayyp keledi. Sol kezde Mintemir ShAYMIYEV biylghy Sabantoydy Semeyge kelip ótkizetinin aitypty. Aytsa aitqanday-aq, mәrtebeli meyman Abay eline toylata keldi.

Bagha jetpes baylyq -  ruhany baylyq

Oblys Ákimi Berdibek SAPARBAEV  bastap, Delegasiya aldymen  Semeyding mәdeniy-tarihy oryndaryn aralap kórdi. Abay memorialdyq qoryq-múrajayyndaghy úly aqynnyng ómir-tarihymen tanysyp, qoldanghan zattaryn tamashalaghan qonaqtar qazaq halqyna, qazaq dәstýrine degen qúrmetterining erekshe ekendigin jetkizdi. Mintemir ShAYMIYEV Semeyge songhy ret 1995 jyly YuNESKO kóleminde atalyp ótilgen Úly Abaydyng 150 jyldyq ýlken toyyna kelgen eken. Tatar basshysy sol kezde Qazaqstangha KamAZ avtokóligin syigha tartyp ketipti. Sol toygha kelgen kóptegen joghary lauazymdy qonaqtar men bauyrlas elderding preziydentteri toydyng resmy bóliginde ghana bolyp qaytyp ketse, Mintemir Shәripúly toydyng basynan ayaghyna deyin jýrgen eken. Jay ghana jýrmey kelgen qonaqtardy qarsy alyp, shygharyp salypty. Toy iyelerine kómektesip, egemendigin alyp jatqan Qazaq eline degen izgi niyetin kórsetip ketipti. Múrajayda túrghan tilek kitabynyng ishinde sol kezdegi Mintemir Shәripúlynyng qaltyrghan qoltanbasy sol qalpy saqtalyp túr.

Búdan song delegasiya Abay ruhyna taghzym etip, Úly aqynnyng eskertkishine gýl shoqtaryn qoydy. Ary qaray birneshe mәdeny oryndardy aralap kórdi. Semeydegi balet mektebi - kóptegen ónerli shәkirtterdi dayyndap jatqan  bilim ordalarynyng biri. Osy salada ústazdyq etip, bilgenin ayamay balalargha balet biyin ýiretip jýrgen Kamila Ismailova  - tatar últynyng ókili. Balalardyng ónerine tәnti bolghan Mintemir ShAYMIYEV ónerpaz býldirshinderge aq batasyn berip ketti.

«Nevzorovtar otbasy» atyndaghy múrajayda dәl osy kýni tatardyng daryndy suretshisi, jerlesimiz Kamili Mullashevting suret kórmesi ótip jatqan bolatúghyn. Qazannan kelgen qonaqtar múrajay zalyndaghy әr suretti ýlken yqylaspen tamashalady. Mintemir ShAYMIYEVTING aituynsha, múnshama suret saqtalghan  ýlken múrajaylar  kem de kem.

- Búl jerde bagha jetpes qúndylyqtar saqtalyp túr. Kýndelikti ishken-jegen, qymbat kólik, mol aqsha, ol - qoldyng kiri, uaqytsha dýniyeler. Adam jinaghan dәuletin ózimen birge alyp kete almaydy. Mine, búl - eshqanday bagha jetpeytin baylyq. Sizder sol ruhany qúndylyqtardy kózding qarashyghynday saqtay alyp otyr ekensizder, demek keleshek úrpaqtyng aldynda arlarynyz taza. Men sony bayqadym, - dedi ol.

Semeyde tatar óner mektebi bar. Mektepte qolyna syrnay ústaugha jarap qalghan býldirshinderden bastap tatar әnderin syzylta salatyn әjeler halyq ónerin janghyrtady. Búl mektepti últtyq qúndylyqtar ordasy dep atasaq jarasatyn siyaqty. Óner ordasynyng jetekshisi Abyljanov Abdulhaq birneshe jyldan beri dәl osy jerde jemisti enbek etip keledi. Tatardyn  túnghysh preziydenti mektep aulasyna tayay bergennen-aq, әdemi әuen әudem jerden estile berdi. Tatardyng kónildi әni «Taly-talyny» naqyshyna keltire oryndaghan әnshiler Mintemir ShAYMIYEVTI syrnaylatyp qarsy aldy. Qyzyldy-jasyldy kiyingen tatar jastary biyge shaqyrghan kezde, Mintemir aqsaqal da qarap qalghan joq,  boyjetkendermen shyr kóbelek ainala biyley jóneldi.

Týiemoynaq aralyndaghy Dostyq alleyasy men Memorialdyq keshen de nazardan tys qalghan joq. Esterinizge sala keteyik, osydan birneshe apta búryn Tatarstan Orman sharuashylyghy ministrligi Semeyge 1700 týp aghash kóshetin jibergen bolatyn. Eki elding dostyghyn әspetteytin atalmysh shara ayasynda aldaghy uaqytta búl jerde aitarlyqtay sayabaq boy kótermek.

Erekshe qúrmetpen qarsy aldy

 Sabantoy da dәl osy aralda ótti. Semeyde túratyn tatar últynyng ókilderi tayly-túyaghyna deyin qalmay toygha jinalypty. Baluandar kýresi, arqan tartys, әn men kýi, tatardyng últtyq taghamdary, onyng ishindegi shәk-shәkting týr-týri osy toyda.

Mintemir ShAYMIYEVTI  júrt asqan qúrmetpen qarsy aldy. Tatar elining túnghysh preziydenti kólikten týser-týspesten jinalghan qauym ýlken qoshemet jasady. «IYsәnbisiz» dep amandasqan júrtta esep joq. Mәrtebeli meymanmen esendeskileri kelip qol sozghan toyshyl qauymnyng kózderinen eriksiz quanysh jasy da tógilip jatty. 

Sabantoy sahnasyna qatar kóterilgen oblys әkimi Berdibek SAPARBAEV  pen Mintemir ShAYMIYEV aldymen Semey túrghyndary men Sabantoygha jinalghan sauyqshyl qauymdy merekelerimen qúttyqtady.

- Qúrmetti Mintemir Shәripúly, altyn uaqytynyzdy arnayy bólip, bizding shaqyruymyzdy qabyl alyp, býgingi toygha kelip otyrghanynyz ýshin shyn kónilden alghysymdy bildiremin. Býgingi Qazaqstan siz kórgendey ósip, órkendep kele jatyr, búl - Elbasymyz Núrsúltan NAZARBAEVTYNG jýrgizip otyrghan saliqaly sayasatynyng jemisi. «Birlik bar jerde, tirlik bar» dep atalarymyz aitqanday, elimizding aspany ashyq, irgesi bekem. Kópúltty Qazaq eli tatulyq pen dostyq tuynyng astynda adymdap algha jylju ýstinde. Qazaq júrtyna tatar últynan shyqqan kóptegen túlghalardyng enbegi singen. Aghayyndy Abdullinder, keshegi Latif Hamidy siyaqty azamattardyng esimderi osy sózimizge mysal bola alady. Sizderding elderinizge de tek jenister tileymin, - dedi aimaq basshysy Berdibek SAPARBAEV.

Mintemir ShAYMIYEV  sóz basynda kórsetilip jatqan Qazaq elining qonaqjaylyghy men qúrmetine shyn kónilden ýlken alghysyn bildirdi.

- Tatarstan da dәl Qazaqstan siyaqty kópúltty respublika. Sizderde de, bizde de san ghasyrlardan beri qalyptasyp kele jatqan kópúltty elde beybit ómir sýru ýrdisi bar. Sizder qazir Qazaqstan memleketin qúryp jatyrsyzdar. Osy maqsatty jýieli týrde atqaryp, ýlken jetistikterge qol jetkizip kelesizder. Búl bilikti basshylyqtyn,  dúrys jýrgizilip jatqan sayasattyng arqasy dep bilemin. Aldaghy uaqytta Qazaq elining әlemdegi quatty memleketke ainalatynyna da senimim zor. Jetistikterge jete berinizder, biz әrqashanda tileules bolamyz. Barlyqtarynyzdy Sabantoy merekesimen qúttyqtaymyn, әrqashan salt-dәstýrlerimiz ben últtyq qúndylyqtarymyzdy saqtay bileyik, - dedi Mintemir ShAYMIYEV.

Tatar últy naghyz sauyqshyl halyq eken. Qúlashtay tartylghan bayangha qosylyp biylegen halyq últtyq jón-joralghylardyng bir parasyn kórsetti. Arqan tartysty, әrtýrli oiyndar oinady. Tipti, toy alanyna kәdimgi monsha salyp, onyng buyn búrqyratyp jaghyp ta qoyypty. Tatarstannan kelgen qonaqtar jayylghan dastarqannnan dәm tatty.

Tatarstannyng qazirgi preziydenti Rustam Minnihanov bas jýlde alghan baluangha beretin arnayy avtomobili taghayyndaghan eken. Tatar kýresinen qarsylas shaq keltirmegen pavlodarlyq Darhan Jolamanov avtokólikti qanjyghalady.

Búdan song qonaqtar Abay teatrynda dayyndalghan arnayy konsertti tamashalady.  Mintemir ShAYMIYEV Semeydegi tatar mәdeniyetining damuyna óz ýlesterin qosyp jýrgen birneshe adamdy sahnagha shaqyryp, arnayy syilyqtarmen jәne alghys hattarmen marapattady. Olardyng qatarynda Semey júrtyna keninen tanymal Damir Súltanov, Kamila Ismailova, Abdulhaq Abyljanov bar. Oblys Ákimi Berdibek SAPARBAEV bizding oblysta ótetin «Altay – týrki әlemining altyn besigi» forumyna Mintemir Shәripúlyn taghy  da qonaqqa shaqyrdy. 

Abai.kz