Qazaqstan Respublikasynyn
Preziydenti Q. Toqaevtyng nazaryna

Qol jetken aqparatqa sýiensek, Arystaghy jarylystan tolyqtay órtke oranghan ýilerding sany – 21 eken; Maqtaaraldaghy su tasqyny kezinde 838 otbasy baspanasynan aiyrylypty; Shyghys Qazaqstan oblysy Ridder qalasyndaghy orman órti  31 otbasynyng ýiin jalmaghan.

Bәrin qossan, 890 ýy typ-tipyl bolghan.

Men búl jerde baspanasynan týbegeyli ajyrap qalghan otbasylardyng sanyn aityp otyrmyn.

Búl – songhy eki-ýsh jyldyng ishinde Allanyng búiryghymen jasalghan apattar.

Al, Siz Preziydent Apparatynyng aralasuymen qabyldanghan Zannyng qanday apatqa әkelip soqtyryp jatqanyn, qansha qandasymyzdy  baspanasyz qaldyrghanyn bilesiz be?!

Jasyratyny joq, Preziydent Apparatynyng aralasuymen qabyldanghan zang halyqqa alapat apattar әkelude!

Sonyng bir dәleli – qandastarymyzdyng baspana kezeginen laqtyrylyp tastaluy!

1997 jylghy 16 sәuirde qabyldanghan «Túrghyn ýy qatynastary turaly» Zanynyng 68-babynda «Halyqtyng әleumettik jaghynan osal toptaryna jatatyn azamattardyn» tizbesi kórsetilgen. Sol tizbenin  jetinshisi bolyp, qandastar túr.

Atalghan Zangha Túnghysh Preziydent Núrsúltan Nazarbaev qol qoyghan.

Qandastarymyz búl zandy Elbasymyzdyng zor qamqorlyghy retinde qabyldap, baytaq Qazaqstannyng barlyq ónirinde baspana kezegine túrghan. Olardyng aldy 20 jylgha tayau pәter kezegin kýtumen kele jatqan bolatyn.

Ol kezde «Oralman» (búdan ary «Qandas») mәrtebesining merzimi Qazaqstan Respublikasynyng azamattyghyn alghangha deyin jaramdy bolatyn. Keyin búl merzim jeti jylgha qysqartyldy. 2016 jyldyng 1 qantarynan bastap, bir jyl bolyp bekitildi.

Biraq, «Qandas» mәrtebesining merzimi bir jyl bolyp bekitilui qandastarymyzdyng Qazaqstan azamattyghyn tezdeptip alugha yntalandyrghanymen, pәter kezegine túru jәne pәter alu mәselesin tym qiyndatyp jiberdi. Naqtylap aitsam, búl әdeyi jasalghan qiytúrqylyq edi.

Osy jaghdaydy eskerip, 2019 jyly «Qazaqstan Respublikasynyng keybir zannamalyq aktilerine halyqtyng júmyspen qamtyluy jәne kósh-qon mәseleleri boyynsha ózgerister men tolyqtyrular engizu turaly»  Zang jobasy Mәjilis talqysyna týskende, «Túrghyn ýy qatynastary turaly» zanynyng 68-babyna «Eger, «Oralman» sanatymen baspana kezegine túrghan azamat Qazaqstan Respublikasynyng azamattyghyn alghan jaghdayda,  onyng kezegi saqtalady» degen eskertpe engizu turaly úsynys berdim.

Ókinishke oray, búl úsynysty qabyldaugha Mәjilisting qúlqy bolghan joq. Ótirik talqylaghansyp otyrdy da, Ýkimetting qarauyna jiberip qútyldy.

Al, Ýkimetten «Halyqtyng kóshi-qony turaly» zanynyng 67-babyna silteme jasay otyryp, «Qazaqstan azamattary martebesin alghan jane túrghyn ýige múqtaj oralmandar jalpy negizde bizding basqa azamattaryiyzben birdey memlekettik túrghyn ýy qorynan túrghyn ýy alugha ýmitker bola alady. Osyghan baylanysty, oralmandar ýshin kezekti saqtau maselesin orynsyz dep sanaymyz» degen Asqar Maminning qoly qoyylghan jauap (№7-10-1282) keldi.

Múnyng Ýkimetting «jauaby» emes ekenine senimdimin. Týptep kelgende Preziydent Apparatynyng qisyngha kelmeytin sheshimi ekeni belgili.

Qysqasy, búl – «Qandas bolsan, qayteyin!» degen sóz!

Eng ókinishtisi, halyqtyng әleumettik jaghynan osal toptaryna jatatyn azamattardyng qatarynda «Qandas» mәrtebesimen baspana kezegine túryp, Qazaqstan azamattyghyn alghan qandastarymyz qazir baspana kezeginen týgel alynyp tastaldy.

Olardyng sany – 1982 azamat.

Atalghan 1982 otbasy – 2021 jyldyng 5 aqpanyna deyingi kezekten shygharylghandar. Búl – Industriya jәne infraqúrylymdyq damu ministri Beybit Atamqúlovtyng óz qolymen bergen resimy mәlimeti. Qazirge deyin olardyng sany eki myngha tayaghan nemese odan asqan boluy mýmkin.

Basa aita keteyin, búlardyng ishinde kópbalaly otbasylar da bar.

Eng qorlyghy – eng qúryghanda, sol kópbalaly otbasylardyng sanaty  auysqan jaghdayda olardyng búrynghy kezegi saqtau kerek qoy. Joq, Túrghyn ýy departamentteri olardy kezekting eng sonyna laqtyryp tastauda.

Jәbirlenushiler atynan jazylghan aryz ben ótinishte esep joq. Ánsheyinde «Halyq ýnine qúlaq asatyn ýkimet» alystan oralghan qandastaryna kelgende tas kereng boldy da qaldy.

Sóitip, qandastarymyzdyng jiyrma jylgha juyq nemese odan da artyq kýtken altyn uaqyttary zaya ketti, ýkilegen ýmitteri ýzildi. Ógeyding kýnin keship, jer soghyp qala berdi bayqústar...

Kórdiniz be, Preziydent Apparaty qoldan APAT jasap otyr. Jәne ol APATTYN Allanyng jibergen APATYNA qaraghanda kólemi ZOR,  zardaby AUYR bolyp túr.

Esterinizde bolsa, S. Tereshenko, Á. Qajygeldiyn, N. Balghymbaev, Q. Toqaev, I. Tasmaghambetov, D. Ahmetovter Ýkimet basqarghan Nazarbaev zamanynda әr bes jylda, az degende, alys-jaqyn shetelderden 80 mynnan astam qazaq kóship kelip jatty. Tipti, 2002-2006 jyldar aralyghynda 384 myng 106 qandasymyzdyng elge oralghanyn eske alsaq, býgingi kóshti «Ógiz ayan» dep ataugha bolady.

Sonshama kóp qazaqtyng kóship kelgenine qaramastan, ol kezde Ýkimet olargha qomaqty qarjy ajyratyp, basym bóligine kelgen bette baspana berip túrdy.

Al, myna 1982 otbasy «Maghan bir jyldyng ishinde baspana beresin!» dep túrghan joq, zang boyynsha әrbiri óz kezegi kelgende almaq.

Preziydent Qasym-Jomart Toqaevtyng saylaualdy baghdarlamasynyng ózegi – «IYgilik barshagha! Sabaqtastyq. Ádildik. Órleu» dep atalady. .

Dәl osy qandastarymyzdyng baspana kezegine kelgende  «Sabaqtastyq» ýzildi. «Ádildik» ayaqqa taptaldy. Endi, kóshi-qon ýrdisinde qaytip «Órleu» bolmaq?!

Bәrin jasap otyrghan – Preziydent Apparaty!

Qandastarymyzdy baspana kezeginen aiyryp tastap, osydan keyin «IYgilik barshagha!» dep aitugha auyz bara ma?!

Preziydentimizding osy sózderimen birge, «Kýshti Preziydent – yqpaldy Parlament – esep beretin Ýkimet» formulasy men «Halyq ýnine qúlaq asatyn memleket» tújyrymdamasyn basqalardan góri kóbirek tilge tiyek etetin, ýnemi tu ghyp kóterip jýretin azamattyng biri emes, biregeyi – menmin!

Sol sebepti, baspana kezeginen shyghyp qalghan qandastarymnyng aldynda tilim baylanyp, qatty qysyldym. Eki betim úyattan órtenip kete jazdady. Qara jerge kirip ketuge tesik tappay qinaldym. Taghy bir jaghynan erekshe qorlandym...

Men Preziydent Apparatynyng búl әreketin, zannamadaghy shiykilikti bile túryp, Elbasy jolgha qoyyp, Preziydent jalghastyrghaly otyrghan kóshi-qon sayasatyna әdeyi jasalghan QASTANDYQ dep baghalaymyn! Qandastarymyzdy ÓZEKKE TEBU dep týsinemin!! Sonday-aq, Preziydentting júrt aldyndaghy abyroy - bedelin tómendetuge arnalghan QIYTÚRQYLYQ emes pe eken dep te oilaymyn!!!

Preziydent Qasym-Jomart Toqaev Últtyq qoghamdyq senim kenesining tórtinshi otyrysynda «Túrghyn ýy qatynastary turaly» zanyna toqtalyp, osy mәselege nazar audardy. Qandastarymyz Ýkimet aiqyndaghan ónirlerge qonystanghan jaghdayda, olardyng Qazaqstan azamattyghyn alghannan keyin de baspana kezegin saqtau turaly tapsyrma berdi.

Dau joq, atalghan sheshim shetten kóship kelgen qandastarymyzdy Ýkimet aiqyndaghan arnayy ónirlerge, shekaralyq aimaqtargha kóptep qonystandyrugha zor septigin tiygizedi.

Qandastarymyz jeri ken, suy mol, enbekýshi tapshy ónirlerge barynsha kóp qonystanulary kerek.

Biraq, búrynghy pәter kezeginde túrghan qandastar baspanasyz qalmauy tiyis!

Óz basym Preziydentting búl bastamasyn qos qoldap qoldaymyn. jәne qandastaryma ýnemi ýgittep kelemin!

IYә, men Preziydent Qasym-Jomart Toqaevty taqqa otyrghan sәtinen bastap qoldap kelem. Qolday da beremin. Ásirese, «Kýshti Preziydent – yqpaldy Parlament – esep beretin Ýkimet» formulasy men «Halyq ýnine qúlaq asatyn memleket» tújyrymdamasynyng mýltiksiz atqaryluyn bar ynta-jigerimmen shyr-pyr bolyp qorghap kele jatqanymdy Preziydent Apparaty men Preziydentting ainalasy óte jaqsy biledi dep oilaymyn.

Aytpaqshy, 2019 jyly Zang jobasy talqylanyp jatqanda,  qandastarymyzdyng osy baspana kezegindegi shiykilikti sheshuge baghyttalghan úsynysym Parlamentting qos palatasynan qoldau tappaghan son, Preziydentting atyna BAQ arqyly «Qandastarynyzdy baspanasyz tastamanyz...» degen atpen, «Ashyq hat» jazgham. Ol hatym Preziydent Apparatyna jetkenimen, Preziydentting qolyna tiygen joq.

Sóitip,«Túrghyn ýy qatynastary turaly» zany men «Halyqtyng kóshi-qony turaly» zany arasyndaghy sәikessizdik, týzetilmegen kýii qabyldanyp ketti.

Ol az deseniz, «Qazaqstan Respublikasynda zeynetaqymen qamsyzdandyru turaly» zanynyng 13 - babyndaghy Qazaqstan Respublikasynyng Konstitusiyasynyng 14-babynyng 2-bóligine qayshy normany da bilip túryp ótkizip jiberdi Preziydent Apparaty...

Mine, odan beri de bir jarym jyl ótipti.

Apparat ýnsiz. Ýkimet tym-tyrys. Al, qandastarymyz qan jylap, baspanasyz qalyp barady...

Búl joly da alaulatyp «Ashyq hat» jazbay-aq, Zang jobasy Mәjilis talqysyna týsken kezde qandastarymyzdyng búrynghy baspana kezegin kýshinde qaldyru turaly ýnsiz úsynys bere saluyma da bolatyn edi. Biraq, jana deputattardyng ony zandastyrugha dәrmeni de, erki de jetpeydi. Sebebi, sol tóragha, sol premier-ministr. Qandastarymyz taghy sorlap qala ma dep qorqyqtym. Búl – bir.

Ekinshiden, Preziydent Apparaty tek qandastarymyzgha qatysty ghana emes, Parlamentte talqylanatyn barlyq Zandargha aralasyp kele jatqany jasyryn emes.

Men búghan tis-tyrnaghymmen qarsymyn!

Jana Preziydent kelgeli jana sayasy reformalar jýrgizilip jatyr. Ýsh biylik birining sheshimine ekinshisi kedergi jasamay, qol - ayaghyn túsamay, әkim óz sharuasymen ainalysuy kerek dep esepteymin.

Ýshinshiden, Tәbighy apatqa úshyraghan otbasylargha ýkimet, halyq jәne qayyrymdy azamattar qarjy ajyratyp, suday jana baspanalar  túrghyzyp berdi. Al, qoldan jasalghan apattyng kesirinen dalada qalghan qandastarymyzgha qol úshyn beretin pende bar ma?!

Menshe, joq!

Ádiletti sheshim shygharu – tek qana Preziydentting qolynda. Qasym-Jomart Kemelúly ózi kómektespese, alystan oralghan aghayynnyng  baspanasyz dalada qalghany, qalghan...

Sol ýshin, Preziydent Qasym-Jomart Kemelúlynan qansha qysylsam da, úyalsam da osy ekinshi «Ashyq hatty»  jazuyma tura keldi.

Asa mәrtebeli Qasym-Jomart Kemelúly!

Sizden osy mәselelerdi Óz nazarynyzgha alyp,

Birinshi, Preziydent Apparatynyng Zang shygharu júmysyna aralasuyn shekteuge;

Ekinshi, Qazaqstan Respublikasynyng azamattyghyn alyp, «Qandas» mәrtebesining toqtatyluyna baylanysty baspana kezeginen shyghyp qalghan eki myngha juyq qandasymyzdyng kezegin qalpyna keltirip, reti kelgende baspanaly boluyna;

Ýshinshi, atalghan zannamalardaghy shiykilikterde týzetuge pәrmen beruinizdi súraymyn.

Zor qúrmetpen

Auyt Múqiybek,

QR Preziydenti janyndaghy Últtyq qoghamdyq senim
kenesining mýshesi

Eskertu: Atalghan material «Dat» gazetining №951-shi sanynda jariyalanghan.

Abai.kz