Qaraghandy oblysynda Oktyabri degen audan bar. Qaraghandynyng qúramyndaghy әkimshilik-aumaqtyq bólik dep sanalady. Halyq sany 250 myngha juyqtaydy (2018 jylghy esep boyynsha). Resmy tili – qazaq tili. Audan 1938 jyly qúrylghan. 1961 jylgha deyin Stalin audany dep atalyp kelgen.

Oktyabri audany Qaraghandy oblysyndaghy iri audandardyng biri. Oghan Últ kósemi Álihan Bókeyhannyng esimin beru turaly sóz aitylyp kele jatqanyna da on jylgha juyqtady. Jergilikti halyq, qogham belsendileri, ziyaly qauym ókilderi t.b. búl mәseleni jyl sayyn oblystyq jәne respublikalyq dengeyde kótergenimen, «Oktyabri» degen qandy auyz qyzyl ókimet túsynda tanylghan sovettik atau Tәuelsiz Qazaqstannyng otyz jylynda ózgergen joq! Ony ózgertuge bastamashyl toptar men olardy qoldaghan jergilikti halyqtyng ghana niyeti bolmasa, biyliktiler tarapynan keyde qúrghaq uәde, keyde qyzyl sóz, keydi tipti, mardymdy jauap ta bolmay kelgen edi.

Mine, osy mәsele jaqyn arada sheshimin tauyp, Qaraghandy júrty sovettik ataugha qosh aitatyn kórinedi. Olay deytinimiz - qogham belsendisi, sayasatker Beybit Qúlmaghambet býgin ózining Facebook-tegi jeke paraqshasynda otyz jylda ózgermegen Oktyabri audanyna jaqyn arada Alash qayratkeri Álihan Bókeyhannyng esimi beriletinin aityp, sýiinshiledi.

«Qalyng qazaq Eli, sýiinshi !

Qazaqstan Preziydenti Qasym-Jomart Toqaev Qaraghandy qalasyndaghy Oktyabri audanynyng atauyn auystyryp, Álihan Bókeyhan esimin beriluin qoldapty!

Qala audany atauynyng ózgertilui bekitilgen arnayy proseduragha negizdelgen. Qoghamdyq tyndaulardyng ótui , qala mәslihaty deputattarynyng dauys berui jәne onomastiqalyq komissiyanyng arnayy júmystarynyng jýrgiziluin qajet etetin kýrdeli jәne uaqyt talap etetin is ekeni barlyghymyzgha belgili. Óz uaqytymen ótetin júmys, bastama bolsa jariyalandy, negizgi baghyt belgilendi.

Býgin búl tarihy manyzy bar janalyqty, oblys әkimi Jenis Mahmúdúly Qasymbek myrza «Aq jol» partiyasy filialy basshysy Ermek Abilidinmen ótkizgen kezdesu kezinde habarlaghan eken.

Qaraghandy qalasynyng belsendi azamattarynyng jyldar boyy kóterip jýrgen manyzdy mәselesi aqyrynda ong sheshimin tauyp, preziydent Q.K.Toqaev myrza búl sheshimdi qoldapty!

Búl - Alash qayratkeri, últ kóshbasshysy Álihan Bókeyhan atamyzgha layyq Úly syi, ýlken qúrmet! Oktyabri audany degen, kommunistik jýiening atynyng ornyna Alash Orda qayratkerining esimining dәl qazir beriluinde ýlken mәn-maghyna jatyr. Búl songhy kezdegi Egemendigimizge, memleket túraqtylyghyna qarsy keybir syrtqy jәne ishki kýshterge uaqytynda berilgen jauap. Memleketimizding últtyq mýddege negizdelgen jana ishki jәne syrtqy sayasat jýrgize bastaghanynyng daleli. Tәuelsiz elimiz - Qazaqstan Respublikasy mәngi jasasyn!», - dep jazdy Beybit Qúlmaghambet.

Biz Beybit myrzagha shúghyl habarlasyp, aqparattyng anyq-qanyghyn súraghan edik, búl turaly tolyq әri naqty aqparat әli aitylmaghan eken. «Jaqyn arada belgili bolar. Áli qyruar júmys bar. Búl bastamasy», - degen jauap aldyq.

Taqyrypqa túzdyq. Jogharyda biz Qaraghandynyng Oktyabri audanyna Últ kósemi, Alash qayratkeri Álihan Núrmúhamedúly Bókeyhannyng esimin beru turaly bastama on jyldan beri kóterilip kele jatqanyn aittyq. Ár joly halyq talap qoyghan sayyn, oblys basshylary da búl mәseleni jyly jauyp kelgen edi. Solardyng birsypyra mysaly:

Áueli Jenis Qasymbek. Qaraghandy oblysynyng qazirgi әkimi. Jogharydaghy aqparat boyynsha, Oktyabri audanyna Álihannyng esimi beriletini turaly Preziydent sheshimin estirtken osy әkim. Jasy 45-te. Búryn Ýkimette ministr, premier-ministrding orynbasary bolghan. Qaraghandy oblysyna 2019 jyldyng qyrkýieginde barghan.

Jenis Qasymbekke deyin oblysty basqarghan eki әkim de Oktyabri audanynyng atyn auystyru turaly dýiim júrtqa uәde berip, ayaghynda oryndamay, orynday almay ketken.

Sózinen tayqyghan әkim - Núrmúhambet Ábdibekov

2017 jyldyng aqpany:

Qaraghandy oblysynyng sol kezdegi әkimi Núrmúhambet Ábdibekov halyqqa esep beru jiynyn ótkizip, Oktyabri audanynyng atyn auystyru turaly súraqqa jauap bere almaghan.

Sol joly halyq talabyn qogham belsendisi Aytqoja Fazylov aitqan edi. Ákim Ábdibekov ne «aq» degen joq, ne «qara» degen joq. «Súraq qabyldandy», - dep qysqa ghana qayyrghan.

Núrmúhambet Ábdibekov oblysty 2014-2017 jyldar aralyghynda basqarghan. Ol oblys basqarghan 2016 jyly Alash kósemining 150 jyldyng mereytoyy YuNESKO kóleminde atalyp ótildi. Aty darday bolghanymen, atap ótuding yrymy ghana jasaldy. Sol toyda janaghy әkim Ábdibekov: «Qaraghandy oblysyn­da Álihan Bókeyhan atyndaghy audan payda bolady», dep mәlimdedi.

Ákim aityp, sýiinshilegen әlgi habar dereu aqparat qúraldarynda taraldy. Artynan ili-shala onshaqty ghana mýshesi bar «Saryarqa» deytin azshylyq toptan qúralghan klub әkimning búl bastamasyna ynta-shyntasymen qarsy ekenin jetkizdi. Ýlken toyda tútas halyqtyng aldynda uәde bergen әkim 10 adamnan túratyn klubtan qaymyghyp, búl mәseleni jabuly qazan kýiinde qaldyrdy.

Uәde bergen taghy bir әkim – Erlan Qoshanov

2018 jyldyng aqpany: Sol kezdegi oblys basshysy Erlan Qoshanov halyqqa esep beru jiynynda «Álihan Bókey­han­nyng esimin – Oktyabri audanyna beru qashan sheshiledi», degen súraqqa: «Búl әkimning búiryghymen sheshiletin mәsele emes. Sol audanda 250 mynnan asa adam túrady. Sol halyqtyng pikirimen sanasyp, әueli audan kóleminde, qala kóleminde tyndaular ótkizip, solay jasau kerek. Eger resmy jauap bersem de qol qoyyp sheshile salatyn sharua emes. Azamat retin­de, osy elding túrghyny retinde sizben kelise­min.

Siz «Qyr balasy» degendi blesiz be? Ol – Álihan Bókeyhannyng býrkenshik aty. 1920 jyl­dary «Qazaq» gazetine osy esimmen Álihan Bókey­han maqala jazghan. «Qaltqysyz qyzmet iste­gen, elge enbegi singen túlghanyng esimi qaghazda emes, jýrek­ting týpkirinde saqtaluy kerek» dep jaza­dy. Álihan Bókeyhannyng esimi jýregi­miz­ding týbinde saqtauly. Ákim bolyp túrghanda soghan әreket jasaymyn dep uәde beremin», - degen edi Erlan Qoshanov.

Erlan Qoshanov 2017 jyldyng nauryzy men 2019 jyldyng qyrkýiegi aralyghynda oblys basshysy boldy. Biraq, mәsele sheshilgen joq! Qazir Erlan Jaqanúly Preziydent Ákimshiligining jetekshisi.

Týiin. Jenis Qasymbekke deyin el-júrttyng aldynda uәde bergen eki әkim de sózderinde túrghan joq. Alash qayratkerining esimin audangha beru mәselesi qazaq biyliginin, Qazaqstan biyligining qolynan songhy otyz jylda kelgen joq. Últ kóse­mine qúrmet kórsetu, onyng enbegi men esimin keler úrpaqqa nasihattau isi bir audannyng atauyn auystyrugha qa­rap qalmaghany da ras. Alayda qazaq ýshin qan­qasap Oktyabriden Alash arysy anaghúr­lym qadirli ekenin uәdeshil әkimderding esine jәne bir mәrte sala ketken artyq bolmas...

Biyl Qazaqstan Tәuelsizdigining otyzynshy jyly. Endeshe, etekten tartyp, keri sýiregen әldebireulerding yghyna jyghyla bermey, Alash kósemi Álihannyng әruaghy aldyndaghy paryzymyzdy óteuge tiyistimiz.

Núrgeldi Ábdighaniyúly

Abai.kz