Qazaqstan Respublikasy el túrghyndaryn túrghyn ýimen qamtamasyz etu ýshin tynbay júmys jasap jatyr. Ýkimet jyl sayyn budjetten qajetti qarjyny bólip, otandastarmyzdyng baspanaly boluy ýshin baryn saluda. Túrghyndardyng erterek túrghyn ýige qol jetkizui ýshin qolayly memlekettik baghdarlamalar qabyldandy.

Baspanaly bolsam degen otandastarymyzgha mol mýmkindik syilaghan biregey baghdarlamalar qataryna «7-20-25», «5-10-20», «Núrly jer» sekildi túrghyn ýy alugha arnalghan memlekettik baghdarlamalardy jatqyzugha bolady. Biz ataghan jәne ózge de týrli memlekettik túrghyn ýy baghdarlamalary qazaqstandyqtardyng baspanaly bolu armanyn jýzege asyrudyng jaqsy jolyna ainaldy deuge tolyq negiz bar.

Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev 2019 jyly ekinshi qyrkýiekte joldaghan «Syndarly qoghamdyq diatlog - Qazaqstannyng túraqtylyghy men órkendeuining negizi» atty Qazaqstan halqyna arnaghan Joldauynda tútas el kóleminde birkelki baspana men túrghyn ýy sayasatyn iske asyru kerek ekenin aitty jәne atalghan baghyt ayasynda júmys jasaudyng baghytyn belgiligen bolatyn.

Memleket basshysynyng Joldauda aitqan tapsyrmasyn jýzege asyru maqsatynda, 2020 jyldyng 28 qazanynan bastap elimiz túrghyndary jogharyda biz sóz etken «5-10-20» memlekettik túrghyn ýy baghdarlamasy boyynsha ýy ala alady. Shanyraq «5-10-20» ipotekalyq baghdarlamasy boyynsha el kóleminde ótinim qabyldau júmysy osy aidyng 28-júldyzynda resmy bastalady.

Endi osy baghdarlamanyng erekshelikteri men artyqshylyqtaryn jәne qalay jýzege asyp jatqany jayly toqtala keteyik. «5-10-20» baghdarlamasy әrbir jergilikti atqaru organdarynda búghan deyin kezekte túrghan túrghyn ýige múqtaj qazaqstandyqtargha arnalghan baghdarlama. «5-10-20» baghdarlamasyna 1986-2017 jyldar aralyghynan beri túrghyn ýy kezeginde túrghan azamattar qatysa alady. Sonymen qatar 2018-2019-2020 jyldary baspanagha ótinish bergender de búl jobagha qatysa alady.

Biz sóz etip otyrghan «Shanyraq» pilottyq jobasy el preziydenti Qasym-Jomart Toqaevtyng azamattargha qol jetimdi nesiyemen baspana alu mýmkindigin jasau turaly tapsyrmasy negizinde qolgha alynghan.

Baghdarlama sharttary: birinshiden әrbir ýmitkerding songhy alty aidaghy otbasylyq jalpy tabysy otbasy mýshelerining jan basyna shaqqanda eng tómengi kýnkóris mólsherinen ýsh te bir ese mólsherinde artyq boluy tiyis. 2020 jyly birinshi sәuirden bastap atalghan kórsetkish 32 668 tenge boldy dep josparlanghan. Basqasha aitqanda, әr otbasynyng bir mýshesine shaqqanda jeke tabys 101 271 tengeden aspauy qajet dep belgilingen.

«5-10-20» baghdarlamasy ayasynda jalpy 54 198 ótinish kelip týsken. Múnyng ishinde 34 453 azamat 1986-2017 jyldar aralyghynda kezekke túrghandar. Resmy ótinish bildirgen 54 198 adamnyng 2 386 ótkinimi resmy qabyldandy. Qabyldanghan eki mynnan asa ótinishting jalpy qúny 32,4 milliard tengeni qúraytynyn aita ketu kerek.

«Shanyraq» pilottyq jobasyn jýzege asyru ýshin Qazaqstan Respublikasy Últtyq bankining enshiles úiymynan eki jýz on milliard tenge qarastyrylghan. Búnyng alghashqy bóligi retindegi 90 milliard tenge «Túrghynýiqúrylysjinaqbanki» Aksionerlik qoghamy arqyly audaryldy. Atalghan qarajat kem degende jeti de segiz myng qazaqstandyq otbasynyng baspanaly boluyna júmasalatyn bolady. Sonday-aq, «Túrghynýiqúrylysjinaqbanki» Aksionerlik qoghamynyng esebinede alatyn túrghyn ýy baghasynyng on payyzy jinaghy boly da basty qajetti sharttardyng biri. Al nesie jalyp jiyrma jylgha deyin beriledi.

El biletin endi bir ýzdik túrghyn ýy baghdarlmasy retinde ataqty «7-20-25» memlekettik baghdarlamasyn ataugha bolady. Búl baghdarlmama Túnghysh Preziydent Elbasy Núrsúltan Ábishúly Nazarbaevtyng bastamasymen qolgha alynghan. Búl baghdarlama ayasynda baspanagha qol jetkizgen qazaqstandyqtardyng sany az emes.

Jaqynda ghana Qazaqstan Respublikasy Últtyq bankining tóraghasy Erbolat Dosaev túrghyn ýy qúrlysyn qoldau júmystary jalghasyp jatqanyn aitty. QR Últtyq bankining qarjylandyruymen elimizde túrghyn ýy qúrylysyn salu qaryndy jýrgizilip keledi.

Erbolat Dosaevtyng aituynsha, el ekonomikasyn barynsha qoldau maqsatynda ýshin Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyng daghdarysqa qarsy bastamalaryn jýzege asyru júmystary qarqyndy jýrgizilip jatyr. «Qarapayym zattar ekonomikasy» atty memlekettik baghdarlama ayasynda biylghy jyldyng 9-qazanyndaghy esep boyynsha, bankter 450 ótinimdi resmy maqúldaghan. Búlardyng jalpy qúny 417 milliard tengeni qúraydy. Al qaryzgha berilgen 661 núsqanyng jalpy somasy 380,4 milliard tengeni qúrap otyr. Sonymen qatar, eldegi tótenshe jaghday kezinde týrli dengeyde shyghyngha úshyraghan shaghyn jәne orta biznes nysandaryna jenildetilgen kreditter beru baghdarlamasy da qarqyndy jýrgizilude. Búl baghyt boyynsha, biyl 9 qazangha deyin kәsipkerlerden 2 275 ótinim kelip týsken. Búnyng jalpy somasy 563,9 milliard tenge bolady. Sonyng ishinde 419,5 milliard tengeni qúraytyn 3 887 ótinim maqúldanyp, qaryz berildi. Múnda alpys bes milliard tenge kólemindegi qarjy búrynghy qaryzdardy óteuden týsken qarjy esebinen berilgen kórinedi.

Últtyq bank tóraghasynyng aituynsha, Últtyq bankting tikeley qarjylandyruy boyynsha azamattardy baspanamen qamtugha arnalghan túrghyn ýy qúrylysyn saldu qoldau júmystary ýzdigis jalghasyp jatyr eken.

Erbolat Dosaev, QR Últtyq bankining tóraghasy:

«7-20-25» baghdarlamasy boyynsha osy jylghy 8 qazanda 280,5 mlrd tengege 23 935 ótinim maqúldandy. Onyng ishinde 219,4 mlrd tenge somasyna 18 822 qaryz berildi. Al Últtyq bankting «Baspana Hiyt» naryqtyq ipotekalyq baghdarlama boyynsha osy jylghy 8 qazanda 374 mlrd tenge somagha 42 736 ótinim maqúldandy, 294 mlrd tenge somasyna qaryz berildi», - dedi Erbolat Dosaev.

Abai.kz