Til komiyteti zang búzushylarmen belsendi kýresti bastady. Talap kýsheydi. Til qorghandary barlyq aimaqtarda Til basqarmalarymen birlesip qazaq tiline qatysty zannama talaptarynyng búzyluyna jol bermeu ýshin belsendi kýresti bastady. Memlekettik tilding tazalyghyn, últaralyq qatynas tiline ainaluyn talap etushilerding qatarynda qazaqsha jaqsy sóileytin orys jәne ózge últ ókilderi jýrgeni - qazaq tilining últty úiystyrushy rólin atqara bastaghanyn bayqatady.

Endi atqarylyp jatqan júmystargha bir toqtalyp óteyik.

Birinshi, «Til qorghandary» onlayn eriktiler júmys tobynyng Jadnamasy jasaldy. Zangerlermen jan-jaqty talqylandy. Sóitip, Til komiyteti aimaqtardaghy oblys, qala, tipti audan dengeyine deyingi Til basqarmalarynyng basyn qosyp, Jadynamany tanystyrdy. Búl Preziydent aitqanday, qoghammen keri baylanys ornata, qogham ýnin esty otyryp, «Til qorghandary» mýsheleri tәrizdi qoghamdaghy belsendi til janashyrlaryn tarta otyryp júmys istegende zang ayasynan shyqpau, eshkimning qúqyn búzbau ýshin qajetti qúral.

Jadynama «Til qorghandaryna» da әleumettik jelilerdegi akaunttar arqyly tanystyrylatyn bolady.

Ekinshi, osy Jadynama tanystyrylghan jiynda barlyq aimaqtardaghy Til basqarmalary qogham belsendilerin tarta otyryp, til zannamalary talaptarynyng búzyluyn tekserudi belsendi jýrgizu maqsaty qoyylghan bolatyn.

Osy apta ishinde Almaty qalasynda, Atyrau, Jambyl, Qaraghandy obylystarynda, basqa da ónirlerde belsendi tekseruler jýrgizildi. Tekseru nәtiyjesinde kóptegen zang búzushylyqtar anyqtalyp, eskertuler jasaldy, hattama toltyryldy, týsindiru júmystary jýrgizildi.

Ýshinshi, «TIL QORGhANY» telebaghdarlamasy ashylyp, býkil respublika boyynsha reydterden reportajdar jasauy ýshin arnayy keste jasaldy. Sonday- aq әr oblysta osy tәrizdi til mәselelerin ótkir kóteretin telebaghdarlama úiymdastyru mәselesi qoyyldy.

Almaty telearnasy qasynan әr aptanyng júmasy kýni keshke qaray shyghyp túratyn habardyng eki týsirilimin halyq óte jaqsy qabyldady. Aldaghy uaqytta búl baghdarlamanyng últqa qyzmet etude kedergilerge úshyramauyna «Til qorghandary» qoldaushy boluy kerek.

Tórtinshi, elimizdegi barlyq mulifilim jasaytyn kompaniya basshylaryn jinap, «Nelikten elimizde qazaq tilindegi animasiyalyq filimder az?» degen taqyrypta kezdesu ótkizdim. Múnda da mәsele óte kóp. Ol turaly jazdym. Búl salagha memleket erekshe kónil bólip, ayamay aqsha júmsamasa balalarymyzdyng tili besikten-aq oryssha shyghatyn bolady. Osy jәne basqa da mәselelerin jinaqtap olardyng pikir, úsynystary negizinde Hattama qabyldap, qúzyrly ministrlikterge jiberdik. Maqsat - qazaq tilindegi mulitfilimder sanyn arttyru, sheteldik animasiyalyq filimderdi sapaly dublyajdau, balalar kóretin arnayy arnalar sany qataryn ósiru.

Besinshi, elimizdegi tanymal jas aqyn, jazushylarmen kezdestim. Qazaq tilindegi balalar әdebiyetin kóteru, jalpy jas jazushylardyng shygharmashylyghy men týiini sheshilmey jatqan mәselelerin sóz ettik. Memlekettik tilding mereyin ósiru ýshin sol tilde jazatyn myqty shygharmalar sanyn arttyruymyz kerek. Qazaqtyng jas aqyn, jazushylaryn oqu jastar arasynda qalypty mәdeniyetke, maqtanyshqa, sәnge ainaluy kerek. Áypese, qazir jastar internetten kóbine sheteldik әdebiyetti orys tilindegi núsqasynda oqugha beyim bolyp barady.

Jas jazushylar da pikirlerin aityp, úsynystaryn berdi. Til komiytetining baspa basqarmasy arqyly birqatar birlesken júmystar jasaugha kelistik. Búl qazaq tilindegi eng ýzdik shygharmalardyn, dramaturgiyanyng damuyna ýles qosary anyq.

Altynshy, «Til qorghandary» onlayn eriktiler tobynyng júmysy belsendi jýre bastady. Top mýsheleri әr aimaqtan ózderi kórgen sauatsyz jarnamalardy, qate mandayshalar men japsyrmalardy suretke, viydeogha týsirip Toptyng telegram, instaggram, feysbuk jelilerindegi akaunttaryna jiberip jatyr. Til komiyteti búl derekterdi qarap, ónirlerdegi til basqarmalaryna, әkimder men biznes salasy basshylaryna talap hat joldady.

Bir sózben aitqanda Til komiytetining «Til qorghandary» onlayn eriktiler tobymen, yaghny til janashyrlary ózderinizben birlese otyryp jasap jatqan júmysymyz.qogham tarapynan qoldau tauyp, til zannamalary talaptaryn saqtau júmysy belsendi jýrip jatyr. Azamattar arasynda óz tiline degen qúrmet artty. Kýn sanap Preziydentting qazaq tilin últaralyq qatynas tiline ainaldyru iydeyasyn qoldaushylar men Til zannamalarynyng saqtaluy ýshin kýresuge dayyn «Til qorghandary» sany da arta týsude. Olardyng birqatary ózge últ ókilderi. Múnyng bәri Qazaqstan halqyn toptastyrushy úly kýsh - qazaq tilining mәrtebesin arttyra týseri anyq.

Iske sәt,  «Til qorghandary», Til janashyrlary!

Ádilbek Qaba,

Til sayasaty komiytetining tóraghasy

Abai.kz