بەيسەنبى, 25 ءساۋىر 2024
قازاقتىڭ ءتىلى 5499 22 پىكىر 25 قازان, 2020 ساعات 14:43

ءتىل بۇزارلارمەن ناعىز كۇرەس باستالدى!

تءىل كوميتەتى زاڭ بۇزۋشىلارمەن بەلسەندى كۇرەستى باستادى. تالاپ كۇشەيدى. ءتىل قورعاندارى بارلىق ايماقتاردا ءتىل باسقارمالارىمەن بىرلەسىپ قازاق تىلىنە قاتىستى زاڭناما تالاپتارىنىڭ بۇزىلۋىنا جول بەرمەۋ ءۇشىن بەلسەندى كۇرەستى باستادى. مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ تازالىعىن، ۇلتارالىق قاتىناس تىلىنە اينالۋىن تالاپ ەتۋشىلەردىڭ قاتارىندا قازاقشا جاقسى سويلەيتىن ورىس جانە وزگە ۇلت وكىلدەرى جۇرگەنى - قازاق ءتىلىنىڭ ۇلتتى ۇيىستىرۋشى ءرولىن اتقارا باستاعانىن بايقاتادى.

ەندى اتقارىلىپ جاتقان جۇمىستارعا ءبىر توقتالىپ وتەيىك.

ءبىرىنشى، «ءتىل قورعاندارى» ونلاين ەرىكتىلەر جۇمىس توبىنىڭ جادناماسى جاسالدى. زاڭگەرلەرمەن جان-جاقتى تالقىلاندى. ءسويتىپ، ءتىل كوميتەتى ايماقتارداعى وبلىس، قالا، ءتىپتى اۋدان دەڭگەيىنە دەيىنگى ءتىل باسقارمالارىنىڭ باسىن قوسىپ، جادىنامانى تانىستىردى. بۇل پرەزيدەنت ايتقانداي، قوعاممەن كەرى بايلانىس ورناتا، قوعام ءۇنىن ەستي وتىرىپ، «ءتىل قورعاندارى» مۇشەلەرى ءتارىزدى قوعامداعى بەلسەندى ءتىل جاناشىرلارىن تارتا وتىرىپ جۇمىس ىستەگەندە زاڭ اياسىنان شىقپاۋ، ەشكىمنىڭ قۇقىن بۇزباۋ ءۇشىن قاجەتتى قۇرال.

جادىناما «ءتىل قورعاندارىنا» دا الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى اكاۋنتتار ارقىلى تانىستىرىلاتىن بولادى.

ەكىنشى، وسى جادىناما تانىستىرىلعان جيىندا بارلىق ايماقتارداعى ءتىل باسقارمالارى قوعام بەلسەندىلەرىن تارتا وتىرىپ، ءتىل زاڭنامالارى تالاپتارىنىڭ بۇزىلۋىن تەكسەرۋدى بەلسەندى جۇرگىزۋ ماقساتى قويىلعان بولاتىن.

وسى اپتا ىشىندە الماتى قالاسىندا، اتىراۋ، جامبىل، قاراعاندى وبىلىستارىندا، باسقا دا وڭىرلەردە بەلسەندى تەكسەرۋلەر جۇرگىزىلدى. تەكسەرۋ ناتيجەسىندە كوپتەگەن زاڭ بۇزۋشىلىقتار انىقتالىپ، ەسكەرتۋلەر جاسالدى، حاتتاما تولتىرىلدى، ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى.

ءۇشىنشى، «ءتىل قورعانى» تەلەباعدارلاماسى اشىلىپ، بۇكىل رەسپۋبليكا بويىنشا رەيدتەردەن رەپورتاجدار جاساۋى ءۇشىن ارنايى كەستە جاسالدى. سونداي- اق ءار وبلىستا وسى ءتارىزدى ءتىل ماسەلەلەرىن وتكىر كوتەرەتىن تەلەباعدارلاما ۇيىمداستىرۋ ماسەلەسى قويىلدى.

الماتى تەلەارناسى قاسىنان ءار اپتانىڭ جۇماسى كۇنى كەشكە قاراي شىعىپ تۇراتىن حاباردىڭ ەكى ءتۇسىرىلىمىن حالىق وتە جاقسى قابىلدادى. الداعى ۋاقىتتا بۇل باعدارلامانىڭ ۇلتقا قىزمەت ەتۋدە كەدەرگىلەرگە ۇشىراماۋىنا «ءتىل قورعاندارى» قولداۋشى بولۋى كەرەك.

ءتورتىنشى، ەلىمىزدەگى بارلىق مۋلفيلم جاسايتىن كومپانيا باسشىلارىن جيناپ، «نەلىكتەن ەلىمىزدە قازاق تىلىندەگى انيماتسيالىق فيلمدەر از؟» دەگەن تاقىرىپتا كەزدەسۋ وتكىزدىم. مۇندا دا ماسەلە وتە كوپ. ول تۋرالى جازدىم. بۇل سالاعا مەملەكەت ەرەكشە كوڭىل ءبولىپ، اياماي اقشا جۇمساماسا بالالارىمىزدىڭ ءتىلى بەسىكتەن-اق ورىسشا شىعاتىن بولادى. وسى جانە باسقا دا ماسەلەلەرىن جيناقتاپ ولاردىڭ پىكىر، ۇسىنىستارى نەگىزىندە حاتتاما قابىلداپ، قۇزىرلى مينيسترلىكتەرگە جىبەردىك. ماقسات - قازاق تىلىندەگى مۋلتفيلمدەر سانىن ارتتىرۋ، شەتەلدىك انيماتسيالىق فيلمدەردى ساپالى دۋبلياجداۋ، بالالار كورەتىن ارنايى ارنالار سانى قاتارىن ءوسىرۋ.

بەسىنشى، ەلىمىزدەگى تانىمال جاس اقىن، جازۋشىلارمەن كەزدەستىم. قازاق تىلىندەگى بالالار ادەبيەتىن كوتەرۋ، جالپى جاس جازۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىعى مەن ءتۇيىنى شەشىلمەي جاتقان ماسەلەلەرىن ءسوز ەتتىك. مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ مەرەيىن ءوسىرۋ ءۇشىن سول تىلدە جازاتىن مىقتى شىعارمالار سانىن ارتتىرۋىمىز كەرەك. قازاقتىڭ جاس اقىن، جازۋشىلارىن وقۋ جاستار اراسىندا قالىپتى مادەنيەتكە، ماقتانىشقا، سانگە اينالۋى كەرەك. ايپەسە، قازىر جاستار ينتەرنەتتەن كوبىنە شەتەلدىك ادەبيەتتى ورىس تىلىندەگى نۇسقاسىندا وقۋعا بەيىم بولىپ بارادى.

جاس جازۋشىلار دا پىكىرلەرىن ايتىپ، ۇسىنىستارىن بەردى. ءتىل كوميتەتىنىڭ باسپا باسقارماسى ارقىلى بىرقاتار بىرلەسكەن جۇمىستار جاساۋعا كەلىستىك. بۇل قازاق تىلىندەگى ەڭ ۇزدىك شىعارمالاردىڭ، دراماتۋرگيانىڭ دامۋىنا ۇلەس قوسارى انىق.

التىنشى، «ءتىل قورعاندارى» ونلاين ەرىكتىلەر توبىنىڭ جۇمىسى بەلسەندى جۇرە باستادى. توپ مۇشەلەرى ءار ايماقتان وزدەرى كورگەن ساۋاتسىز جارنامالاردى، قاتە ماڭدايشالار مەن جاپسىرمالاردى سۋرەتكە، ۆيدەوعا ءتۇسىرىپ توپتىڭ تەلەگرام، ينستاگگرام، فەيسبۋك جەلىلەرىندەگى اكاۋنتتارىنا جىبەرىپ جاتىر. ءتىل كوميتەتى بۇل دەرەكتەردى قاراپ، وڭىرلەردەگى ءتىل باسقارمالارىنا، اكىمدەر مەن بيزنەس سالاسى باسشىلارىنا تالاپ حات جولدادى.

ءبىر سوزبەن ايتقاندا ءتىل كوميتەتىنىڭ «ءتىل قورعاندارى» ونلاين ەرىكتىلەر توبىمەن، ياعني ءتىل جاناشىرلارى وزدەرىڭىزبەن بىرلەسە وتىرىپ جاساپ جاتقان جۇمىسىمىز.قوعام تاراپىنان قولداۋ تاۋىپ، ءتىل زاڭنامالارى تالاپتارىن ساقتاۋ جۇمىسى بەلسەندى ءجۇرىپ جاتىر. ازاماتتار اراسىندا ءوز تىلىنە دەگەن قۇرمەت ارتتى. كۇن ساناپ پرەزيدەنتتىڭ قازاق ءتىلىن ۇلتارالىق قاتىناس تىلىنە اينالدىرۋ يدەياسىن قولداۋشىلار مەن ءتىل زاڭنامالارىنىڭ ساقتالۋى ءۇشىن كۇرەسۋگە دايىن «ءتىل قورعاندارى» سانى دا ارتا تۇسۋدە. ولاردىڭ بىرقاتارى وزگە ۇلت وكىلدەرى. مۇنىڭ ءبارى قازاقستان حالقىن توپتاستىرۋشى ۇلى كۇش - قازاق ءتىلىنىڭ مارتەبەسىن ارتتىرا تۇسەرى انىق.

ىسكە ءسات،  «ءتىل قورعاندارى»، ءتىل جاناشىرلارى!

ادىلبەك قابا،

ءتىل ساياساتى كوميتەتىنىڭ توراعاسى

Abai.kz

22 پىكىر