«Borat 2». Qazaq biyligi nege reaksiya tanytpay otyr?
Keshe «PerthNow» sayty Australiyanyng Sidney qalasyndaghy «Bondi beach» jaghajayynda «Borattar» sherui ótkenin jazdy. Oghan britan akteri Sasha Baron Koennyng filimdegi obrazy - Borat beynesindegi 40 shaqty er adam qatysqan jәne olardyng janynda Qazaqstannyng birneshe Memlekettik tuy ilinip túrghan.
Áriyne, búl «Borat 2» filimining prmierasy aldyndaghy piar ýshin jazyluy mýmkin. Desek te, jaghajaydaghy tyrday jalanash adamdardyng janynda qazaqtyng kók bayraghynyng ilinip túrghany әleumettik jeli qoldanushylarynyng ashu-yzasyn tudyrdy.
Qogham dýrligip, el biyliginen Memlekettik rәmizdi qorghaudy talap etip jatsa da, әzirge Aqordanyng ainalasynan eshbir reaksiya bolghan joq.
Búl filimning birinshi núsqasy 2006 jyly jaryqqa shyqqan. Ony týsiru ýshin 18 mln. dollar qarajat júmsalghan. Al prokatta 261,5 mln. dollar tabys tauypty.
Sol jyly eks-preziydent Núrsúltan Nazarbaev Londondaghy baspasóz konferensiyasynda әlgi Boratpen kezdeskisi kelitinin jetizgen.
«Filimdi kórgennen keyin Koen myrzanyng eshqashan Qazaqstanda bolmaghany belgili boldy. Al taspanyng ózi rumyndardyng kedey auylynda týsirilgen. Qazaqtardy qayyrshy syghandar oinady. Al mas kýiindegi jergilikti halyqty amerikandyq studentter oinady», - degen edi Nazarbaev.
Sóitip, Qazaqstan biyligi sayqymazaq syqaqshygha qarsy sot isin qozghau turaly niyetin jariyalaghan. Onyng ayaghy ne bolghany belgisiz.
Al, sol kezdegi QR Mәdeniyet ministri Ermúhamed Ertisbaev: «Borat» filimi ózining «shiyki, arsyz jәne ashyq aqymaq әziline» qaramastan, Qazaqstan Respublikasynyng halyqaralyq imidjine ong әser etti» dep sóilegen.
Sóitip, ol Qazaqstandyq sheneunikterding Borat filimine degen reaksiyasyn Nikolay Gogoliding «Revizorymen» úqsas degen pikir aitypty.
«Gogoliding «Revizory» da 19 ghasyrdaghy burokrattardyng ashu-yzasyn tughyzghan. Biraq, aqyrynda orys әdebiyetining klassiygine ainaldy», depti Ertisbaev.
2012 jyly sol kezdegi QR Syrtqy ister ministri Erjan Qazyhanov ta búl filim Qazaqstan ýshin ýlken jenis boldy, dep quanyp, Boratqa alghys aitypty.
«Men «Borat» filimine filosofiyalyq túrghydan qaraudy súrar edim. Filim Niu-York ekranyna alghash shyqqanda men túraqty ókil qyzmetinde jýrgenmin. Sol kezde BÚÚ Shtab-pәterine barar jolda mening de artymnan jurnalister jýgirip, maza bermeytin. Olargha men de aittym әlgi kino shyqqaly beri Qazaqstangha berilgen vizalar sany kýrt, tipti, 10 ecege deyin artty. Búl biz ýshin ýlken jenis. Men Qazaqstangha turister tartugha septigin tiygizgen ýshin Boratqa alghys aitar edim», - degen eken ministr.
Búl aty-shuly Borattyng alghashqy filimi shyqqandaghy qazaq biyligining reaksiyasy edi. Endi, sony ekinshi bólimi týsirilip, jaryqqa shyghyp jatyr. Boratty kórsetuge Qazaqstanda tyiym salynghan. Rasynda, búl filimge qazaqstandyqtardyng basym kópshiligi jay ghana keyipker retinde qaraydy desek te, jeli qoldanushylary filimde qazaqtyng tuyn mazaqtaghandargha Aqorda men QR SIM nege ýnsiz dep súraydy. Sonymen, jelidegi júrttyng pikiri tómendegidey:
Erkebúlan Qaynazar:
- Búl bayraq - azattyghymdy sýiinshilegen, qazaqtyghymmen sýisindirgen qasterli rәmizimiz emes pe edi? Osy kýnge jetu ýshin qansha babam qan tógip, qanshama atam atylyp ketti. Endi ne boldy? Tәuelsizdik alghaly tәu etip kele jatqan tuymyzdy jalanash jyn-shaytandargha taptatyp qoya salasyzdar ma, tóreler? Tuyn balkongha ilgeni ýshin aiyppúl salyp jýrgen «myqtylar» jaghajayda jalanash mazaq qylyp jýrgenderge ne qauqar kórsete alady eken? Myna súmdyqqa tyiym salynyzdar! QR azamaty retinde janym auyrdy. Viydeosyn salugha oqyrmandarymnan úyaldym, tipti namystandym. QR Syrtqy ister ministrligi, QR Mәdeniyet jәne sport ministrligi, tipti, Ppreziydent Ákimshiligi, QR Parlamenti Senaty, Mәjilisining deputattary, ardaqtaghan tuymyzgha arasha týsulerinizdi súraymyn!
Ashat Qasenghaliy:
- Myna viydeony jappay taratyp jatyr. Jalpy Borat degen ol bar bolghany personaj ghoy, ony shyndyq dep qabyldau aqymaqtyq. Al kinodaghy kórinisterge jýike qúrtudyng tekke qajeti joq. Odan Sasha Baronnyng eshtenesi ketpeydi. Álemning barlyq jerine Borattyng eskertkishin ornatsa da maghan bәribir. Ol Qazaqstandy, qazaq halqyn sipattay almaydy.
Biraq myna viydeo boyynsha bizding SIM lәm-mim deytin shyghar. Nege? Óitkeni búl sharada Qazaqstannyng tuy qoldanylghan. Tu - ol memleketting nyshany, ony ózge elde qoldanu týrli sayasy qadamdardy bildirui mýmkin. Mysaly Iranda tudy órtep, AQSh-qa qarsy ekenderin kórsetip jatady. Al Týrkiya Ázirbayjan tuyn terezege ilip, qoldau bildirude. Myna sharada tu jerde jatyr, qalay bolsa solay qoldanylghan. Bizding syrttaghy diplomattar tiri ma?
Aygýl Orynbek:
- Kók tudyng qúrmetin Borat esterine týsirdi me? Elinning rәmizderin bireu qorlaghanda ghana esterine týsti me? Jek kórsender, kóre berinder, qarghaularynda mýmkin... Biraq ashy shyndyqty da qabylday bilgen dúrys!
Tәuelsizdikting nyshany sening kók bayraghyn! Kók bayraqqa eng birinshi qúrmet, ol әrbir ýide bolu kerek! Týrikterdi otansýigishtigin qúrmetteymin!
Borat nege týrikterding jalauyn mazaq etpeydi, sebebi óletin jerin biledi! Al bizdiki jәy «pokazuha»!
Elinning jalauyn Borat mazaq etkende, maqtan etkendering tym kýlkili! Elimning bayraghy mening tórimde túrady! Ony men týrikterden ýirendim!
Tәuelsiz, beybit elde túratynyma kýnde maqtan tútamyn! Tәuelsizdikting nyshany retinde, jalaugha kýnde qúrmet kórsetsekte layyqty! Maqtan tútatyn jalauyng ýiinning tórinde bar ma? Álde әkimdikte týsken jalaudy maqtan tútyp jatsyng ba? Ózing qúrmet jasamaghan bayraqqa, basqalar qaydan jasasyn? Qazaqtyng әrbirining ýiinde bolu kerek kók bayraghymyz! Birinshi ózing qúrmetteudi ýiren, basqalar sol kezde ghana mazaqqa ainaldyrmaydy!
Taqyrypqa túzdyq:
«Qazaqstan Respublikasynyn memlekettik rәmizderi turaly» QR 2007 jylghy 4 mausymdaghy N 258 Konstitusiyalyq zany
1-bap: Memlekettik Tu, Memlekettik Eltanba, Memlekettik Gimn Qazaqstan Respublikasynyng memlekettik rәmizderi bolyp tabylady.
4-bap: Qazaqstan Respublikasynyng Memlekettik Tuyn paydalanu tәrtibi:
Memlekettik Tudy jәne onyng beynesin paydalanu (ornatu, ornalastyru) tәrtibin Qazaqstan Respublikasynyng Ýkimeti aiqyndaydy.
Abai.kz
