جۇما, 29 ناۋرىز 2024
جالقى سۇراق 5650 18 پىكىر 23 قازان, 2020 ساعات 15:58

«بورات 2». قازاق بيلىگى نەگە رەاكتسيا تانىتپاي وتىر؟

كەشە «PerthNow» سايتى اۋستراليانىڭ سيدنەي قالاسىنداعى «Bondi beach» جاعاجايىندا «بوراتتار» شەرۋى وتكەنىن جازدى. وعان بريتان اكتەرى ساشا بارون كوەننىڭ فيلمدەگى وبرازى - بورات بەينەسىندەگى 40 شاقتى ەر ادام قاتىسقان جانە ولاردىڭ جانىندا قازاقستاننىڭ بىرنەشە مەملەكەتتىك تۋى ءىلىنىپ تۇرعان.

ارينە، بۇل «بورات 2» ءفيلمىنىڭ پرمەراسى الدىنداعى پيار ءۇشىن جازىلۋى مۇمكىن. دەسەك تە، جاعاجايداعى تىرداي جالاڭاش ادامداردىڭ جانىندا قازاقتىڭ كوك بايراعىنىڭ ءىلىنىپ تۇرعانى الەۋمەتتىك جەلى قولدانۋشىلارىنىڭ اشۋ-ىزاسىن تۋدىردى.

قوعام دۇرلىگىپ، ەل بيلىگىنەن مەملەكەتتىك ءرامىزدى قورعاۋدى تالاپ ەتىپ جاتسا دا، ازىرگە اقوردانىڭ اينالاسىنان ەشبىر رەاكتسيا بولعان جوق.

بۇل ءفيلمنىڭ ءبىرىنشى نۇسقاسى 2006 جىلى جارىققا شىققان. ونى ءتۇسىرۋ ءۇشىن 18 ملن. دوللار قاراجات جۇمسالعان. ال پروكاتتا 261,5 ملن. دوللار تابىس تاۋىپتى.

سول جىلى ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆ لوندونداعى ءباسپاسوز كونفەرەنتسياسىندا الگى بوراتپەن كەزدەسكىسى كەلىتىنىن جەتىزگەن.

«ءفيلمدى كورگەننەن كەيىن كوەن مىرزانىڭ ەشقاشان قازاقستاندا بولماعانى بەلگىلى بولدى. ال تاسپانىڭ ءوزى رۋمىنداردىڭ كەدەي اۋىلىندا تۇسىرىلگەن. قازاقتاردى قايىرشى سىعاندار وينادى. ال ماس كۇيىندەگى جەرگىلىكتى حالىقتى امەريكاندىق ستۋدەنتتەر وينادى»، - دەگەن ەدى نازارباەۆ

ءسويتىپ، قازاقستان بيلىگى سايقىمازاق سىقاقشىعا قارسى سوت ءىسىن قوزعاۋ تۋرالى نيەتىن جاريالاعان. ونىڭ اياعى نە بولعانى بەلگىسىز.

ال، سول كەزدەگى قر مادەنيەت ءمينيسترى ەرمۇحامەد ەرتىسباەۆ: «بورات» ءفيلمى ءوزىنىڭ «شيكى، ارسىز جانە اشىق اقىماق ازىلىنە» قاراماستان، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ حالىقارالىق يميدجىنە وڭ اسەر ەتتى» دەپ سويلەگەن.

ءسويتىپ، ول قازاقستاندىق شەنەۋنىكتەردىڭ بورات فيلمىنە دەگەن رەاكتسياسىن نيكولاي گوگولدىڭ «رەۆيزورىمەن» ۇقساس دەگەن پىكىر ايتىپتى.

«گوگولدىڭ «رەۆيزورى» دا 19 عاسىرداعى بيۋروكراتتاردىڭ اشۋ-ىزاسىن تۋعىزعان. بىراق، اقىرىندا ورىس ادەبيەتىنىڭ كلاسسيگىنە اينالدى»، دەپتى ەرتىسباەۆ.

2012 جىلى سول كەزدەگى قر سىرتقى ىستەر ءمينيسترى ەرجان قازىحانوۆ تا بۇل فيلم قازاقستان ءۇشىن ۇلكەن جەڭىس بولدى، دەپ قۋانىپ، بوراتقا العىس ايتىپتى.

«مەن «بورات» فيلمىنە فيلوسوفيالىق تۇرعىدان قاراۋدى سۇرار ەدىم. فيلم نيۋ-يورك ەكرانىنا العاش شىققاندا مەن تۇراقتى وكىل قىزمەتىندە جۇرگەنمىن. سول كەزدە بۇۇ شتاب-پاتەرىنە بارار جولدا مەنىڭ دە ارتىمنان جۋرناليستەر جۇگىرىپ، مازا بەرمەيتىن. ولارعا مەن دە ايتتىم الگى كينو شىققالى بەرى قازاقستانعا بەرىلگەن ۆيزالار سانى كۇرت، ءتىپتى، 10 ەcەگە دەيىن ارتتى. بۇل ءبىز ءۇشىن ۇلكەن جەڭىس. مەن قازاقستانعا تۋريستەر تارتۋعا سەپتىگىن تيگىزگەن ءۇشىن بوراتقا العىس ايتار ەدىم»، - دەگەن ەكەن مينيستر.

بۇل اتى-شۋلى بوراتتىڭ العاشقى ءفيلمى شىققانداعى قازاق بيلىگىنىڭ رەاكتسياسى ەدى. ەندى، سونى ەكىنشى ءبولىمى ءتۇسىرىلىپ، جارىققا شىعىپ جاتىر. بوراتتى كورسەتۋگە قازاقستاندا تىيىم سالىنعان. راسىندا، بۇل فيلمگە قازاقستاندىقتاردىڭ باسىم كوپشىلىگى جاي عانا كەيىپكەر رەتىندە قارايدى دەسەك تە، جەلى قولدانۋشىلارى فيلمدە قازاقتىڭ تۋىن مازاقتاعاندارعا اقوردا مەن قر ءسىم نەگە ءۇنسىز دەپ سۇرايدى. سونىمەن، جەلىدەگى جۇرتتىڭ پىكىرى تومەندەگىدەي:

ەركەبۇلان قاينازار:

- بۇل بايراق - ازاتتىعىمدى سۇيىنشىلەگەن، قازاقتىعىممەن سۇيسىندىرگەن قاستەرلى ءرامىزىمىز ەمەس پە ەدى؟ وسى كۇنگە جەتۋ ءۇشىن قانشا بابام قان توگىپ، قانشاما اتام اتىلىپ كەتتى. ەندى نە بولدى؟ تاۋەلسىزدىك العالى ءتاۋ ەتىپ كەلە جاتقان تۋىمىزدى جالاڭاش جىن-شايتاندارعا تاپتاتىپ قويا سالاسىزدار ما، تورەلەر؟ تۋىن بالكونعا ىلگەنى ءۇشىن ايىپپۇل سالىپ جۇرگەن «مىقتىلار» جاعاجايدا جالاڭاش مازاق قىلىپ جۇرگەندەرگە نە قاۋقار كورسەتە الادى ەكەن؟ مىنا سۇمدىققا تىيىم سالىڭىزدار! قر ازاماتى رەتىندە جانىم اۋىردى. ۆيدەوسىن سالۋعا وقىرماندارىمنان ۇيالدىم، ءتىپتى نامىستاندىم. قر سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى، قر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى، ءتىپتى، پپرەزيدەنت اكىمشىلىگى، قر پارلامەنتى سەناتى، ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتتارى، ارداقتاعان تۋىمىزعا اراشا تۇسۋلەرىڭىزدى سۇرايمىن!

اسحات قاسەنعالي: 

- مىنا ۆيدەونى جاپپاي تاراتىپ جاتىر. جالپى بورات دەگەن ول بار بولعانى پەرسوناج عوي، ونى شىندىق دەپ قابىلداۋ اقىماقتىق. ال كينوداعى كورىنىستەرگە جۇيكە قۇرتۋدىڭ تەككە قاجەتى جوق. ودان ساشا باروننىڭ ەشتەڭەسى كەتپەيدى. الەمنىڭ بارلىق جەرىنە بوراتتىڭ ەسكەرتكىشىن ورناتسا دا ماعان ءبارىبىر. ول قازاقستاندى، قازاق حالقىن سيپاتتاي المايدى.

بىراق مىنا ۆيدەو بويىنشا ءبىزدىڭ ءسىم ءلام-ميم دەيتىن شىعار. نەگە؟ ويتكەنى بۇل شارادا قازاقستاننىڭ تۋى قولدانىلعان. تۋ - ول مەملەكەتتىڭ نىشانى، ونى وزگە ەلدە قولدانۋ ءتۇرلى ساياسي قادامداردى ءبىلدىرۋى مۇمكىن. مىسالى يراندا تۋدى ورتەپ، اقش-قا قارسى ەكەندەرىن كورسەتىپ جاتادى. ال تۇركيا ءازىربايجان تۋىن تەرەزەگە ءىلىپ، قولداۋ بىلدىرۋدە. مىنا شارادا تۋ جەردە جاتىر، قالاي بولسا سولاي قولدانىلعان. ءبىزدىڭ سىرتتاعى ديپلوماتتار ءتىرى ما؟

ايگۇل ورىنبەك: 

- كوك تۋدىڭ قۇرمەتىن بورات ەستەرىڭە ءتۇسىردى مە؟ ەلىڭنىڭ رامىزدەرىن بىرەۋ قورلاعاندا عانا ەستەرىڭە ءتۇستى مە؟ جەك كورسەڭدەر، كورە بەرىڭدەر، قارعاۋلارىڭدا مۇمكىن... بىراق اششى شىندىقتى دا قابىلداي بىلگەن دۇرىس!

تاۋەلسىزدىكتىڭ نىشانى سەنىڭ كوك بايراعىڭ! كوك بايراققا ەڭ ءبىرىنشى قۇرمەت، ول ءاربىر ۇيدە بولۋ كەرەك! تۇرىكتەردى وتانسۇيگىشتىگىن قۇرمەتتەيمىن!

بورات نەگە تۇرىكتەردىڭ جالاۋىن مازاق ەتپەيدى، سەبەبى ولەتىن جەرىن بىلەدى! ال بىزدىكى ءجاي «پوكازۋحا»!

ەلىڭنىڭ جالاۋىن بورات مازاق ەتكەندە، ماقتان ەتكەندەرىڭ تىم كۇلكىلى! ەلىمنىڭ بايراعى مەنىڭ تورىمدە تۇرادى! ونى مەن تۇرىكتەردەن ۇيرەندىم!

تاۋەلسىز، بەيبىت ەلدە تۇراتىنىما كۇندە ماقتان تۇتامىن! تاۋەلسىزدىكتىڭ نىشانى رەتىندە، جالاۋعا كۇندە قۇرمەت كورسەتسەكتە لايىقتى! ماقتان تۇتاتىن جالاۋىڭ ءۇيىڭنىڭ تورىندە بار ما؟ الدە اكىمدىكتە تۇسكەن جالاۋدى ماقتان تۇتىپ جاتسىڭ با؟ ءوزىڭ قۇرمەت جاساماعان بايراققا، باسقالار قايدان جاساسىن؟ قازاقتىڭ ءاربىرىنىڭ ۇيىندە بولۋ كەرەك كوك بايراعىمىز! ءبىرىنشى ءوزىڭ قۇرمەتتەۋدى ۇيرەن، باسقالار سول كەزدە عانا مازاققا اينالدىرمايدى!

تاقىرىپقا تۇزدىق:

«قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرى تۋرالى» قر 2007 جىلعى 4 ماۋسىمداعى N 258 كونستيتۋتسيالىق زاڭى

1-باپ: مەملەكەتتىك تۋ، مەملەكەتتىك ەلتاڭبا، مەملەكەتتىك گيمن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرى بولىپ تابىلادى.

4-باپ: قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك تۋىن پايدالانۋ ءتارتىبى:

مەملەكەتتىك تۋدى جانە ونىڭ بەينەسىن پايدالانۋ (ورناتۋ، ورنالاستىرۋ) ءتارتىبىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى ايقىندايدى.

Abai.kz

18 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1575
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2268
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3580