Beysenbi, 16 Mamyr 2024
2613 0 pikir 28 Shilde, 2020 saghat 19:31

Zorlyq-zombylyq qylmystaryna jazany kýsheytu kerek pe?

23 shilde kýni Sәtbaev qalasynda 5 jasar qyzgha qatysty bolghan oqigha qoghamdy dýr silkindirdi. Osydan son, keybir әleumettik jeli qoldanushylary pedofilderdi ólim jazasyna kesu kerek degendi algha tartty. Al, búghan deyin Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev pedofiliyagha qarsy qylmystyq jazany qatandatudy tapsyrghan bolatyn.

“Biz azamattardyng qúqyghyn nazardan tys qaldyryp aldyq. Sondyqtan da elimizde auyr qylmystar jasalyp jatyr. Osyghan oray, adam saudasy, zorlau, esirtki taratu, pedofiliya, әielderge qarsy túrmystyq zorlyq-zombylyq jәne taghy basqa auyr qylmystar ýshin, әsirese balalargha qarsy jasalghan qylmystargha qatysty jazany jedel týrde qatandatu qajet. Ýkimet pen parlamentke osynday tapsyrma beremin,- dedi Preziydent.

Qazir elimizdegi balalargha qatysty bolyp jatqan zorlyq-zombylyq oqighalary kópshilikti alandatatyny ras. Búl mәseleni qogham belsendileri de jii kóterip keledi. Sebebi barsha azamattar ýshin balalardyng jarqyn ómiri men qauipsiz bolashaghy manyzdy.

Degenmen, atalghan zang normalaryna qatysty songhy jyldary ong ózgerister bar ekeni bayqalady. Búghan deyin Preziydent Qasym-Jomart Toqaev balalargha qatysty jasalatyn qylmystar men jynystyq zorlyq-zombylyq oqighalaryna qatysty jazany qataytu turaly tapsyrma bergenin jogharyda atap óttik. Al, Preziydentting osy tapsyrmasy negizinde Parlament qabyrghasynda tiyisti zandargha tolyqtyrular men ózgerister engizildi.

Áriyne, qylmys jasaghan adam zang ayasynda jazasyn óteui tiyis. Sebebi qazirgi qoldanystaghy zang da oghan mýmkindik beretin normalar qarastyrylghan. Al, balalargha qatysty zorlyq-zombylyq әreketteri auyr qylmystar qataryna jatqyzylady. Búl degeniniz taraptardyng tatulasuyna mýmkindik berilmeydi degendi bildiredi. Al, búghan deyingi zang jobalaryna sәikes, eki taraptyng kelisimge kelip, tatulasuyna jol beriletin.

Balalargha qatysty qylmys jasaghandardy jazalau múnymen shektelmeydi. Atalghan zandaghy songhy tolyqtyrular men ózgeristerge sәikes, balalargha qatysty qylmys jasaghandar týrmeden merziminen búryn bosap shygha almaydy. Sonymen qatar, qylmysy ýshin taghayyndalghan jaza jenildetilmeydi jәne jaza týri ózgerisssiz qalady. Ári múnday jaghdayda keshirim aktisi qoldanylmaydy.

Al, juyrda QR Senat deputaty Lәzzat Sýleymenova qazirgi tanda birneshe deputatpen birigip “Otbasylyq-túrmystyq zorlyq-zombylyqqa qarsy is qimyl turaly” zang jobasyn qarap jatqanyn aitty.

Aytuynsha, zang jobasyn qaraudaghy basty maqsat – búghan deyin qalyptasqan, alayda ózin aqtamay otyrghan zang normalaryna eleuli ózgerister engizu. Búl túrghyda memlekettik organdardyng birigip әreket etuge degen qúlshynysy manyzdy. Sebebi, qogham talabyna jauap beretin, janarghan zang normalary mәseleni sheshuding tegeurindi joly.

Sondyqtan, kez-kelgen qylmystyq oqigha zang ayasynda sheshilui tiyis. Qylmysker de sol qylmysyna qaray jazasyn alady.

Sonymen, elimizde balalargha qarsy jynystyq zorlyq zombylyq jasaghandargha qatysty jaza qanday bolu kerek?

Belgili zanger Abzal Qúspannyng aituynsha, pedofiliyagha qatysty ólim jazasyn engizuge bolmaydy. Sebebi, qylmystyng bәri aiqyn sipatqa ie bola bermeydi. Sonyng saldarynan jazyqsyz adamdar isti bolyp ketu qaupi óte joghary.

Sonymen qatar, tergeu men sotta adamy faktor әseri tym joghary. Al, sot qateligi nebir damyghan elderde de oryn alyp jatady.

Odan bólek, qúqyq qorghau jýiesindegi maman dayarlau isine de basa kóghil bólu qajet. Sebebi, zanger mamandyghyn kez-kelgen oqu orny men kez-kelgen jerde dayynday beruge bolmaydy.

Jalpy alghanda, adam taghdyry tarazygha tartylar tústa emosiyadan góri salqynqandylyqqa ergue bolmaytynyn, sondyqtan da zangha ózgeris engizude eng birinshi ghylymy negizde basshylyqqa alu qajettigin aitady.

Sonymen qatar, zanger pedofiliya Qazaqstanda kóbeyip barady degenmen kelispeytinin aitady. Sebebi, ol jayly delel-dәiek keltirilmegenin algha tartady.

Sonday-aq, Abzal Qúspan pedofilding qylmyskerden búryn auru adam ekenin aitady. Sondyqtan da, kez-kelgen aurudy emdegen song ghana jazalau kerek dep esepteydi. Onyng qataryna kastrasiya da qosylatynyn aitady.

Al, qorlanghan jasóspirimderding qúqyghyn qorghaytyn zanger Kamisha Esmuhambetqyzynyng aituynsha, pedofilderge, qayta qylmysqa barghan qylmyskerge zang boyynsha atu jazasyn qabyldau qajet.

Sonymen qatar, zanger jasóspirimderdi qorghau maqsatynda Ýkimetke birneshe úsynystar aitty. Onyng aituynsha, zorlanghan jasóspirimderge beyimdeu ortalyghyn jana formatta ashu qajet dep sanaydy. Sonymen qatar, psihologiyalyq soqqy alghan jasóspirmderdi emdeu ýshin memleket ýsh jylgha deyin óz baqylauyna alu qajet.

Sonday-aq, QR Balalar ombudsmenining qyzmeti keneytilui qajet. Jәne, olargha Ýkimette qoldau bildiru kerek dep esepteydi.

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 2066
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 2495
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 2104
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 1608