Júma, 10 Mamyr 2024
Janalyqtar 2183 0 pikir 6 Qazan, 2011 saghat 18:46

Serik JOLDASBAY. Eski dostardyng egesi nemese “Sopylar isinin” artynda kim túr?

QR parlamentining qos palatasy maqúl­daghan "Diny qyzmet jәne diny birlestikter turaly" zang jobasyna memleket basshysy qol qoya ma? Tap qazir eldi ekiúday etken basty mәsele osy. Songhy bir aida qoghamdy dýrliktirgen zang jobasyn kópshilik "Sektanttardyng jolyn kesedi" dese, endi biri "shirk" dep qarap otyr. Jalpy alghanda, elimizde osy kýnge deyin halyqtyng kónilinen jýz payyz shyqqan zang qabyldanbaghan. Bir jaghynan búlay boluy mýmkin de emes. Osylay eken dep "din dauyna" kóz júma qaraugha әste bolmaydy.

QR parlamentining qos palatasy maqúl­daghan "Diny qyzmet jәne diny birlestikter turaly" zang jobasyna memleket basshysy qol qoya ma? Tap qazir eldi ekiúday etken basty mәsele osy. Songhy bir aida qoghamdy dýrliktirgen zang jobasyn kópshilik "Sektanttardyng jolyn kesedi" dese, endi biri "shirk" dep qarap otyr. Jalpy alghanda, elimizde osy kýnge deyin halyqtyng kónilinen jýz payyz shyqqan zang qabyldanbaghan. Bir jaghynan búlay boluy mýmkin de emes. Osylay eken dep "din dauyna" kóz júma qaraugha әste bolmaydy.

Din isteri jónindegi agenttikting tóraghasy Qayrat Lama Shәripting tanymaldylyghy býginde Amantay qajydan aspasa kem emes. Ony alty alashqa mәshhýr etken din tónire­gindegi dau-damay, yaghni, zang jobasyndaghy 7-bap. Eger kýshine enip jatsa, memlekettik oryndarda namaz oqugha tyiym salynbaq. Qazirgi kezde memle­kettik mekemelerde, joghary jәne orta arnauly oqu oryndarynda namazgha jyghylyp, músylmandyq paryzyn óteu­shiler je­ter­lik. Músylman jamaghatynyng qúqy­ghyna qayshy keletin zang jobasynyng olqy jeri de osy. Qújatpen tanysqan azamattardyng aituyóre jatarmyz.nsha, aldaghy uaqytta din tóni­regindegi dau-damaydy sheshuge atalghan zang jobasy sep­ti­gin tiygizbek kó­rinedi. Endeshe, "býirekten siraq shygharyp" Lama Shәripti orynsyz aiyptay bermey, kerisinshe, ony qoldauymyz kerek emes pe? Sebebi elimizde din mәse­lesi ushyghyp túrghanyn ekining biri biledi. Osyny bile túra dinnen shu shygharu bizge qajet pe? Agent­tik tóraghasynyng jaghasyna jarmasa bermey onyng bir sәt júmys is­teuine mýmkindik bereyik. Odan arghysyn kóre jatarmyz.

Aytpaqshy, Qayrat La­ma Shәrip din tóni­regin­degi pikirtalasta Bekbolat Tileuhannyng "ústanymy basqa" dep aidy aspangha shygharghan edi. Áytse de atalghan pikirdi agenttik tóraghasynyng auzynan al­ghash estip, bilgen joqpyz. Búghan deyin de halyq arasynda deputattyng uahabtarmen baylanysy bar­deytin sybys az aitylmaghan. Tipti osyghan bayla­nys­ty jurnalister de B.Tileuhangha súraq qoyyp jýrgeni jasyryn emes. Al búl sózding Lama Shәripting aituy otqa may qúya týsti. Agenttik basshysy: "Biz Hanafy mәzhabyn ústanamyz, al deputat Tileuhan basqa ústanymdaghy adam. Sondyqtan biz Bekbolat Tileuhannyng diny joly bizding ata-babalarymyz ústanyp kele jatqan mәz­habqa say dep esepte­meymiz", - degen edi. Ile- shala deputattyng әriptesi Núrlan Ónerbay "Din isteri agenttigining tóraghasy jaghynan taghylghan auyr aiyp qanday da bir shyndyqqa janaspaydy" dep, sol ýshin B.Tileuhannan "júrt aldynda keshirim súrasyn" dedi. Degenmen de Núrlan Ónerbaydyng búl talabynan agenttik tóraghasy ýzildi-kesildi bas tartyp otyr. Lama Shәripting aituynsha, deputat ekeui on jyldan beri dos kórinedi. Sondyqtan da dostardyng arasynda pikir qayshylyghynyng boluy qalypty jaghday dep esepteydi agent­tik tóraghasy. "Ol - ónerding adamy, emosiyagha berilgish adam. Biraq Bekbolat Ti­leuhannyng diny bilimi óte teren. Biz zang jobasyn tal­qylau barysynda         7-baptyng 3-bóli­mine kelgende biraz tartystyq. Biraq songhy uaqytta mening atyma múnday shaghymdar kóptep týsip jatyr", - degen Lama Sharip qyzme­tine qatysty azamattardan kóp shaghym týskenin jasyrmady.

Al Bekbolat Tileuhan bolsa agenttik tóraghasyn atalghan sózi ýshin "sotqa beremin" deydi. "Mening di­ny ústanymymnyng qanday ekenin bilgilering kelse, bas mýfty Ábsattar Qa­jy Derbisәliden, Qayrat Joldybay, Qalijan Zanqoev, Baqtybay Beysen­baev sekildi azamattardan súranyzdar", - degen deputat ózining salafit emes­tigin rastaytyn tór­teuding atyn atapty. Onyng aituynsha, salafizm qazir­gi úghym­da terrorist, ekstremist bolyp kórinetin bolsa kerek. "Men olargha úqsaymyn ba? Búl Arabiya­nyng ústanghan joly bolghanymen, Q.Lama Shәripting týsiniginde ol elding býl­dirgisi bolyp tabylady. Salafizm degenimiz - ata-anasyna, Konstitusiyagha, ata-babanyng jolyna qar­sy kelushi, barlyq nәrseni aramgha shygharu, mәdeniyet ónerden tolyghymen bet búru. Osy orayda mening keyingi jyldary jazyp jatqan operamdy bile­sizder. Solay bola túra, ol bәrin ysyryp qoyyp, maghan kýie jagha saldy. Endi mәseleni týbegeyli sheshu ýshin sotqa shaghym tastaymyn", - deydi Bekbolat Qanayúly.

Deputattyng "sotqa shaghym tastaymyn" degeni óte oryndy. Bәlkim, ózi turaly júrt arasynda aitylyp jýrgen auyr aiyptyng anyq-qanyghy sotta belgili bolar? Kim bilsin. Ázirshe isting artyn baghayyq.

Kýni keshe "Masa.kz" saytynda "Ishki ister ministrligi uahabizmdi qolday ma? Sensasiya!" degen taqyrypta maqala jariyalandy. Onda atyshuly "Sopylar isine" tapsyrys berushiler uahabitter ekeni aitylady. Mәselen onda "...Sopylar isine" tapsyrys berushiler әshkere bola bastaghanday. Óitkeni bizding qolymyzgha QR IIM-ning basqarma bastyghy, polisiya polkovniygi M.Qúmarbekov­ting sopylar ýstinen qylmystyq isti qozghau turaly 2011 jylghy 11 aqpandaghy №11751103760012 qaulysy kelip týsti. Onda bylay delingen: "Obyknovennyy vahabizm" sujetterinen dinaralyq jaulyqty jәne arazdyqty qozdyru belgileri bar". Tehnika ghylymdarynyng doktory, professor S.Ibraev "Senim.Bilim.Ómir" RQB jәne "ABJaD" intellektualdyq tanym kluby óz qyzmetin jýrgizu barysynda "jastar arasynda "uahabitterge" qarsy diny aralyq jaulyqty jәne arazdyqty qozdyru ýshin ýgit-nasihat jýrgizgen". Osy sózderden keyin "sopylar" isining artynda tikeley uahabitterding túrghanyna kózimiz әbden jetti. Ismatulla maqsym men Sayat Ibraevtardyng kimderding jolyn kesip, kimderge "jaqpay" qalghany osy jerden belgili boldy", - delingen.

Ókinishke qaray, "Men uahabitpin, maghan qarsy júmys istep kedergi keltirdi" dep IIM-ne aryzdanghannyng aty jóni belgisiz. Al Sayat Ybyraev jetekshilik etken atalghan tanymdyq klub óz qyzmetin jýrgizu barysynda "jas­tar arasynda "uahabitterge" qarsy júmys istegeni jasyryn emes. Al Sayat Ybyraevtyng advokaty Abzal Qúspanov sopylargha kóptegen baptar boyynsha aiyptar taghylghanyn aitady. Solardyng biri: "Olardyng ishindegi bastysy "uahabshylardyng qúqyghyn búzu" (237-bap) aiyby shyghar" deydi advokat. Eger siz "Ýsh qiyan" gazetining eski nómirlerine nazar audaratyn bolsanyz, sopylardyng Bekbolat Tileuhan men Múhamedjan Tazabekovti synaghanyn bayqar ediniz. Sonda "qúqyghy búzylghan" osy eki azamat pa, әlde basqalar ma? Ázirshe atalghan júmbaqtyng jauaby belgisiz. Biraq kóp kýttirmey júmbaqtyng sheshuin bilip qaluymyz әbden mýmkin.

Serik JOLDASBAY.

http://zhasalash.kz/sayasat/5590.html

0 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 1900
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 1974
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 1658
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 1503