Dýisenbi, 13 Mamyr 2024
Álipby 4875 27 pikir 3 Aqpan, 2020 saghat 11:49

Latyn grafikasynda ú, ý, u dybystaryn tanbalaudyng mәni 

Latyn grafikasyna kóshu ýrdisi bastalghaly beri qoghamnyng qazaq jazuyna bey-jay qaramaytyny aiqyn bayqalyp otyr. Latyn grafikasyna negizdelgen jana əlipbiydegi keybir dybystardyng tanbalanuy jazu men oqu barysynda qolaysyzdyqtar tudyruyna baylanysty qogham tarapynan syn-pikirler kóp aityldy.  Sol sebepti de qazirgi kezende әlipbiydi jetildiru, tolyqtyru júmystary qolgha alynghany mәlim. Bekitilgen әlipbiydi jetildirude әsirese ý, ú, u dybystarynyng tanbalarynyng ózara úqsas boluyna nazar audaru kerek. 

 Mysal retinde «úyat, últtyq, úmytshaqtyq, uyldyryq, búlbúl, samúryq, uniyversiytet, ýiretu, dauysty, uyq, uaqyt» sózderining «uıat, ulttyq, umytshaqtyq, ýyldyryq, bulbul, samuryq, ýnıversıtet, úıretý, daýysty, ýyq, ýaqyt» týrindegi latyn qarpimen jazylghan núsqasyna qaraghanda «ūiat, ūlttyq, ūmytu, uyldyryq, būlbūl, samūryq, universitet, úiretu, dauysty, uyq, uaqyt» retinde jazylghany әldeqayda qabyldauymyzgha jenil.

Álipbiydi mektep tabaldyryghyn attaytyn baladan bastap, birneshe jyl zeynetker atanyp qalghan qariya da, kýndelikti qalamy qolynan týspeytin mamandyq iyeleri de, jazu men oqudy siyrek paydalanatyndar da (býgingi kýni onday adam joq ta shyghar?) onay mengerui manyzdy bolmaq.

Álipby auystyru bir әripting ornyna ekinshi әripti qong emes ekendigi belgili. Ýirenuge de, ýiretuge de jenil әri sol әripting tabighatyn asha biletin әripterdi әlipbiyde qoldanu arqyly útarymyz kóp bolmaq.  

Túrsynova Marhaba Ahmetqaliqyzy

E.A.Bóketov atyndaghy Qaraghandy memlekettik uniyversiyteti Qazaq til bilimi kafedrasynyng dosenti, f.gh.k.

Abai.kz

27 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 1957
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 2249
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 1850
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 1547