QR Preziydenti Qasym-Jomart Toqaevtyng 6 sanattaghy otbasylardyng bank aldyndaghy 3 mlngha deyingi kepilsiz nesiyelerining 300 myng tenge bereshegi jәne aiyppúldary men ósimpúldary keshirilsin degen Jarlyghy shyqty. Men Enbek jәne halyqty әleumettik qorghau ministrligi janynan qúrylghan Júmys tobyna qaraghandylyq analardyng bank aldyndaghy bereshegi turaly aqparat jinap, joldadym. Ekinshi dengeyli bankter azamattardyng tólem qabiletining tómen ekendigine qaramastan joghary payyzben milliondaghan nesie bergen. Nesiyesin uaqytynda tóley almaghandardy bankter Kollektorlyq kompaniyalargha ótkizgen. Al keshe 7kun.kz: "Bankterding balansynda túrghan kreditter boyynsha aiyppúldar men ósimpúl keshiriledi. Al kollektorlargha ótip ketkenderining ósimpúly keshirilmeydi. Búl turaly Mәjilis otyrysynyng kuluarynda Últtyq bankting tóraghasy Erbolat Dosaev aitty"-degen habar taratty.

Endi Kollektorlargha qanday nesiyeler ótetindigine nazar audarayyq. Ipotekalyq nesiyeler 90 kýn, kepilsiz nesiyeler 180 kýn tólenbese Kollektorlargha beriledi. Sonda keshe Parlament qabyrghasynda qaralghan 89 mlrd tenge halyqtyng kýndelikti tólep jýrgen aghymdaghy nesiyelerining aiyppúly men ósimpúlyn óteuge júmasala ma? Jarty jyl nesiyesin ótey almaghandar búl jenildikti paydalanady. Al nesiyesi jyldap tólenbegenderge búl jenildik joq pa? Parlament otyrysynda ekinshi dengeyli bankterding 56 payyzgha deyin, onlayn kreditterding 500 payyzgha deyin nesie berip kelgendigi aityldy. Jyldap kredit tóley almay jýrgenderding bereshegi arta beredi, al anda-sanda nesiyesin keshiktirse de tólep jýrgender Ýkimetten dotasiya alady, solay ma?

Keybir derekter boyynsha Kollektorlyq kompaniyalardyng komissiyasy óndirilgen bereshekting 35 payyzyna deyingi summany qúraydy. Qalghan óndirilgen summa bankting paydasyna jatady. Yaghni, kollektorlar da, bankter de útylmaydy. Kezinde elding bәrine jaghalay kredit berip, jabylyp tynghan "Aliyansbank" problemalyq nesie portfelin kollektorlargha 70-75 payyzgha satyp ketkenin jariyalapty. Al kórshi Reseyde kollektorlardyng komissiyasy 12 payyzdan aspaydy degen aqparatty kórdim. Men ekonomist emespin, aqparatym naqty bolmauy mýmkin.

Meni Qazaqstandaghy Kollektorlyq kompaniyalarda qansha prolemalyq nesie bar ekendigi qyzyqtyrady. Ári Preziydent Jarlyghy boyynsha olardaghy bereshek nege óteuge jatpaydy, sebepteri qanday? Kollektorlyq kompaniyalardyng artynda kim túr? Búl jekemenshik kompaniyalardyng mýddesi nege Ýkimetting әlsiz toptardy qoldau sayasatynan joghary túr? Qazaqstandyq naryqta sheteldik Kolektorlyq kompaniyalar da júmys isteytindigin eskersek, biz kimderdi bayytyp jatyrmyz?

Ýkimet halyqtyng әlsiz toptaryn qoldaghysy kelse Kollektorlyq kompaniyalargha ótip ketken nesiyelerding aiyppúldary men ósimpúldaryn alyp tastap, negizgi qaryzdaryn ghana óteuge qoldau jasasyn. Joghary payyzben alynghan ipotekalyq nesiyelerding payyzyn qayta qarap, azaytugha kómektessin. Bizge jaghdayy joqtardy odan sayyn ashyndyryp, jaghdayy túraqtylardy qaryq qylatyn jenildikterding qajeti joq.

Preziydent tap-tamasha sheshim qabyldady. Tek sony iske asyru mehaniyzimin asyqpay oilastyrsa deysin. Aqylym tasyghan son, kósemsip otyrghan joqpyn. Osyghan ýmittenip otyrghan analardy oilasam jylaghym keledi.