Dýisenbi, 29 Sәuir 2024
Alang 27902 34 pikir 28 Qyrkýiek, 2018 saghat 07:17

Audandardyng toqsan jyldyghyn toylaudy doghartynyz, Saghyntaev myrza!

Qazaq qúldyq qamytty birjola kiygenin toylap jatyr. Búlay deytin sebebimiz kýz kelgeli elimizdegi audandar qúrylghanynyng 90 jyldyghyn atap ótude. Ras, osydan 90 jyl búryn elimizde jappay újymdastyru jýrgizilip, qazirgi audandar qúryldy. Biraq, "osy bir datany toylaytynday ne basymyzgha kýn tudy?" degen saual ózdiginen kómeyge kepteledi. Dәl sol jyly baylardyng maly tartyp alynyp, el tizginin ústaghan azamattar Itjekkenge aidala bastamady ma?. Sonda bizding búl toyymyz lagerilerde ish-qúsa bolyp sheyit ketken әruaqtardy mazaqtau emes pe? Újymdasu jayy "asyra silteu" sayasatyna úlasyp, otarlaushy biylikting halqymyzdy ashttyqtan qyryp salghanyn toylap jatqan jyqpyz ba? 

Qúrmetti QR Premier-ministri Baqytjan Saghyntaev myrza!

Audan men ónirler tarihyn 90 jyldyqpen bastau Qazaqstannyng tәuelsizdigine qauip tóndiretin tendensiya. Bizding jerde audandar qúrylghansha el bolmap pa? Elding tarihy bolmap pa?

Byltyr Alashordanyng qúrylghanyna 100 jyl toldy. Sonda kenestik audannyng toyyn toylaghysh audan әkimderi nege ýnsiz qaldy?

Onyng arghy jyly 1916 jyldaghy Últ-Azattyq kóterilisting 100 jyldyghy boldy. Taghy da tóbe kórsetken eshkim bolmady.

Al, endi biyl she? Biyl komsomoldyng 100 jyldyghyn toylamaq bolghandardy Abai.kz attandap jýrip toqtatty. "Komsomoldyng 100 jyldyghynan qútyldyq pa?" degenshe bolmay, tarihty qúldyq qamytty kiygen kezden bastau taghy qarqyn aldy.

Dәulet Serikbay, qogham belsendisi: 

- Qazir Qazaqstandaghy barlyq audandar jappay qúrylghandaryna 90 jyl bolghanyn toylap jatyr, sol audannyng tumalary toygha tartuymyz dep týrli nysandar salyp berip jatyr. Bizding Jankeldin audanynyng qúrylghanyna da 90 jyl bolypty. Audannyng bir top jastary audan ortalyghy Torghay kentining kireberisine "arka" salypty, taghy bir kәsipkerler selonyng ortalyghyna sahna salyp beripti. Endi mәdeny sharalar sonda ótedi. Bәri dúrys-aq. Audanymyzda tughan azamattargha alghys. Biraq Jankeldin audany qanday audan, audan ortalyghy Torghay selosy qanday selo? Endi soghan keleyik.

Búl audan alash arystary Ahmet pen Mirjaqyp tughan audan. Torghay selosynda 150 jyl búryn Ybyray atamyz túnghysh mektep ashqan, Ahmet pen Mirjaqyp atalarymyz sol mektepte oqydy, 100 jyl búryn aq patshagha qarsy kóterilisting ortalyghy boldy, Alashordanyng da ortalyqtarynyng biri boldy. Torghay dalasy Esimhannyng batyry bolghan Shaqshaqtyn, Abylaydyng bas batyrlarynyng biri bolghan Jәnibek tarhannyng ata qonysy bolghan jer. Sol audandy túratyn halyqtyng basym bóligi Shaqshaqtyng úrpaqtary. Atalarymyzdyng mekeni. Torghay dalasy bir sheti Úlytaugha, bir sheti Yrghyzgha deyin sozylghan úlanghayyr dala. Endeshe tarihy myndaghan jyldan syr shertetin Torghaydyng 90 jyldyghyn toylau qay sasqanymyz, әlde tarihymyz Kenes ýkimeti qúrghan audannan bastala ma?

Ras men audan ýshin dym bitirgen joqpyn, Torghayda tughan eng jaman adam menmin, tipti onbaghan, jeksúrynmyn. Biraq 90 jyl degendi qabylday almadym. Jas úrpaqqa ne aitamyz, Torghaygha 90 jyl ghana boldy dep milaryna sinirip tastasaq terendegi tarihymyzdy qalay týsindiremiz, jaraydy audannyng qúrylghanyna 90 jyl boldy deyik, sol toylaytyn nәrse me, audan qúrylu degen toylaytyn nәrse emes qoy, Týrkistannyng oblys ortalyghy bolghanyna 1 jyl boldy dep el bolyp toy jasayyq endeshe, barlyq tarihyn syzyp tastap tarihyn biyldan bastayyq, endeshe. 90 jyldyq toylau iydeologiyagha da jat nәrse, audan qúrylghan kýn degen tarih emes, tarihy data emes. Áy biraq elge bәribir-au. Ziyaly dep sengenderimiz sol toyda jýr. Aytys ótkizip, baluan kýrestirip keremet toylap jatqan kórinedi. Ziyalylarymyz bayandama jasap shapan jamylyp, "audannyng qúrmetti azamaty" atanyp jatyr. Solay toy ótkizgennen jastar keremet ýlgi alyp tәrbiyeli bop ketse ony da kóreyik. Efiyri jalanashtargha, meshiti saqaldylargha toly elge iydeologiyamen shyndap ainalysatyn kýn tughan siyaqty. Qala kýni, dala kýni degen siyaqty qyrtymbay datalardan, kenesting datalarynan arylyp, dinimizdi, dilimizdi, tarihymyzdy týgendep jas úrpaqtyng boyyna sinirumiz qajet.

Týiin

Qúrmetti, Baqytjan Ábdirúly! Ótkende ghana Senat spiykeri Qasym-Jomart Toqaev toygha qatysty oiyn bildirip, ysyrapshyldyqqa jol bermeudi aitty. Toqaev aitqan ysyrypshyldyq bergi jaghy. Eldegi bar audan kenestik kezenning qansyghyn Elbasynyng "Ruhany janghyru" bastamasyna japsyryp, bәrin bylyqtyryp bitti. Qazaq san ghasyrlyq tarihyn terennen qazyp jatqanda audandardyng "bizding qúrylghanymyzgha 90 jyl boldy" dep taqiyasyn aspangha atyp jýrgendigi aldymen Ýkimetke syn! Oblys әkimderine pәrmen berip, myna masqara toydy toqtatu kerek. Bizding bar aitpaghymyz osy.

Shәriphan Qaysar

Abai.kz

34 pikir