Senbi, 27 Sәuir 2024
5178 0 pikir 1 Mausym, 2018 saghat 11:28

Sot ritorikasy – sot tóreligine senimning manyzdy faktory  

Jogharghy Sot Tóraghasy Jaqyp Asanov

Keshe Jogharghy Sotta alghash ret «Sottaghy sheshendik: oqytu jәne tәjiriybe» atty halyqaralyq konferensiya ótti. Forum Qazaqstandaghy F.Ebert atyndaghy Qormen birlesip úiymdastyryldy.

Memleket basshysynyng barlyq memlekettik qyzmetkerler qoghammen dialog jýrgizudi, el túrghyndarymen týsinikti tilde sóilesudi, jýrgizilip jatqan reformalardyng mәn-manyzy men nәtiyjesin týsindirudi ýirenui tiyis degen tapsyrmasy konferensiyany ótkizuge negizgi arqau boldy.

Is-sharagha Jogharghy Sot Tóraghasy Jaqyp Asanov, Jogharghy jәne jergilikti sottardyng sudiyalary, Parlament Mәjilisining deputattary, Sot tóreligi akademiyasynyng basshylyghy, «Atameken» ÚKP, joghary oqu oryndarynyn, advokaturanyn, jazushylar qauymdastyghynyng ókilderi, halyqaralyq sarapshylar, filolog-ghalymdar, qogham jәne memleket qayratkerleri qatysty.  

Konferensiya Internette onlayn rejimde kórsetildi.

Forum «Sottaghy senimdi әri tiyimdi sóileu óneri» jәne «Sottaghy sóileu mәdeniyeti – qúqyqtyq bilim sapasynyng kórsetkishi» atty eki sessiyadan túrdy.

Birinshi sessiya shenberinde Jogharghy Sot Tóraghasy Jaqyp Asanov, Parlament Mәjilisining deputaty Quanysh Súltanov, A.S.Pushkin atyndaghy Orys tili memlekettik institutynyng kafedra mengerushisi (Mәskeu q.) Vladimir Annushkiyn, jazushy Bolat Bodaubay, M.Lomonosov atyndaghy MMU filialynyng professory Núrsúlu Shaymerdenovanyng bayandamalary tyndaldy.

Jaqyp Asanov sessiya júmysyn asha kele, býkil sot jýiesining eng basty әri jalghyz ónimi – sot aktisi ekendigin atap ótti. Oghan qatysty narazylyq kóp. Kóbinese adamdar onyng mazmúnyn týsinu ýshin qosymsha qarjy men uaqyt júmsay otyryp, zangerlerge jýginuge mәjbýr. Sondyqtan osy jylghy nauryz-sәuir ailarynda ótken Jogharghy Sottyng jalpy otyrysynda azamattyq, әkimshilik jәne qylmystyq ister boyynsha sot aktisi qanday boluy tiyistigi jazylghan normativtik qaulylardy qabyldady.

Búl janashyldyqtardyng negizgi mindetine keler bolsaq, әrbir sot sheshimining qúrylymy aiqyn boluy kerek, onda iske qatysy joq artyq aqparat bolmauy tiyis. Árbir aitylghan uәjge sudiya ózining anyq dәiektelgen ústanymyn bildirui tiyis.

Búghan qosa, sot sheshimi jariyalanghannan keyin sudiya mindetti týrde taraptargha shúbalanqy zang dәieksózderinsiz, qarapayym әri týsinikti tilde nelikten dәl osynday sheshim qabyldaghanyn týsindirui tiyis.

Múnyng barlyghy sudiyalargha jazbasha mәtinderdi dayyndau, kópshilik aldynda sóileu, shiyelenis jәne narazylyq jaghdayynda jýrgen adamdar arasynda kommunikasiya ornatu boyynsha bilim men praktikalyq daghdylargha qatysty qoyylatyn talaptardy arttyrady.

J.Asanov býginde sauatty sot ritorikasy sot tóreligin tiyimdi jýzege asyrudyn, qoghamda daukestikti azaytudyng kilti jәne adamdardyng sot jýiesinen kýtetin naqty talap-tilekterine degen jauap ekendigin airyqsha atap ótti.

Spiykerler zanger sózining jauapkershiligi, zang shygharu tilining ereksheligi jәne ritorika, zangerlerdi dayarlau salasyndaghy kommunikasiya men sóz sóileu mәdeniyetining týrleri sekildi taqyryptar boyynsha pikir almasty. Búghan qosa, biylerding sheshendik ónerining manyzdylyghy, zangerlerding senimdi sóileui jәne sapaly sot aktisi turaly mәseleler kóterildi.

Ekinshi sessiyada Qazaqstan Respublikasyndaghy zangerlik bilim beruding qazirgi jay-kýii men zangerlik bilim standarttary, qoghamnyng joghary kәsiby zangerlerge degen súranysy qarastyryldy. Pikirtalas barysynda advokat, «Rödl & Partner» kompaniyasynyng Qazaqstandaghy basqarushy seriktesining orynbasary Mihaeli Kviring zangerlerdi dayarlaudaghy Europalyq tәjiriybemen bólisti.

Is-shara barysynda a.j. 16 sәuirde bastalghan «Jana ýlgidegi ýzdik sot aktisi» respublikalyq konkursynyng qorytyndysy shygharyldy. Ol turaly Jogharghy Sot sudiyasy, komissiya mýshesi Baghlan Maqúlbekov aityp ótti. Konkurs barysynda azamattyq ister boyynsha ýzdik sot aktilerining ýlgileri tandalyp alyndy. Oghan 45 sot, 78 sudiya men 5 maman qatysty.

Júmystar «Memlekettik tildegi ýzdik sot sheshimi», «Orys tildegi ýzdik sot sheshimi» atalymdary boyynsha úsynyldy. Barlyq jenimpazdar men belsendi qatysushylargha Jogharghy Sot Tóraghasy atynan gramotalar, alghys hattar men ózge de yntalandyru syilyqtary tabystaldy.

Sot aktilerining ýzdik núsqalary tiyisti jinaqqa engiziledi. Ol sudiyalardyng sot sheshimderin әzirleu daghdylaryn jetildirune baghdar bolady.

Is-shara barysynda oghan qatysushylar baghdarlamada kózdelgen barlyq mәseleler boyynsha qyzu әri syndarly pikir almasty.

Jogharghy Sottyng baspasóz qyzmeti  

Abai.kz 

 

   

 

0 pikir