Oblys ortalyghyn kartop jәne kókónis ónimderimen qamtamasyz etetin Pavlodar audanynda kýzgi jiyn-terim nauqany ayaqtalyp qaldy. Audandyq auyl sharuashylyghy bólimining bastyghy Serik Amanovtyng mәlimetinshe, sharuashylyqtar jalpy alghanda 52 myng tonna kartopty jinap aldy. Ázirge qyryqqabat jәne sәbiz ónimderi alqaptardan tolyghymen jetkizilgen joq. Degenmen sharualar búl isti de býgin-erteng bitirmek.

Sychevka auylyndaghy «Sibiryak» sharua qojalyghy - Pavlodar audanyndaghy kókónis ósiretin iri sharuashylyqtardyng biri. Qojalyq basshysy V.Tereshenkonyng sózine qaraghanda, biyl 1,5 myng tonnagha juyq kartop alyndy. Ótken jylghyday biyl da sharuashylyq kartopty 150 gektar jerge, qyryqqabatty 40 gektargha, al sәbizdi 70 gektar alqapqa salghan eken. Kókónisting songhy atalghan týrlerin qazirde júmysshylar jedeldete jinaugha kirisken.

Oblys ortalyghyn kartop jәne kókónis ónimderimen qamtamasyz etetin Pavlodar audanynda kýzgi jiyn-terim nauqany ayaqtalyp qaldy. Audandyq auyl sharuashylyghy bólimining bastyghy Serik Amanovtyng mәlimetinshe, sharuashylyqtar jalpy alghanda 52 myng tonna kartopty jinap aldy. Ázirge qyryqqabat jәne sәbiz ónimderi alqaptardan tolyghymen jetkizilgen joq. Degenmen sharualar búl isti de býgin-erteng bitirmek.

Sychevka auylyndaghy «Sibiryak» sharua qojalyghy - Pavlodar audanyndaghy kókónis ósiretin iri sharuashylyqtardyng biri. Qojalyq basshysy V.Tereshenkonyng sózine qaraghanda, biyl 1,5 myng tonnagha juyq kartop alyndy. Ótken jylghyday biyl da sharuashylyq kartopty 150 gektar jerge, qyryqqabatty 40 gektargha, al sәbizdi 70 gektar alqapqa salghan eken. Kókónisting songhy atalghan týrlerin qazirde júmysshylar jedeldete jinaugha kirisken.

V.Tereshenkonyng aituynsha, sharuashylyq azyqqa jaraytyn kartopty týgeldey satyp jiberuge mәjbýr bolghan. Sebebi byltyr «Qazagroqarjy» kompaniyasynan qúny 39 mln. tenge túratyn «Valey» janbyrlatqysh tehnikasyn lizingi boyynsha satyp alghan. Qaryzdan uaqytynda qútylmasa bolmaydy. Qarjydan qysylghan sharuagha osylaysha kartopty alqaptan tikeley satudan basqa amal qalmaghangha úqsaydy. Alghashqyda bir kilogramyn 30 tengeden satsa, keyin onyng baghasy 60 tengege deyin jetken eken. Bir qyzyghy, jyl sayyn kýzde kelisi 35 tengeden әri aspaytyn kartoptyng baghasynyng biyl osynshalyq kýrt ósuine kórshiles reseylik satyp alushylardyng kóptigi әser etip otyrsa kerek. Búl jaytty auyl sharuashylyghy bólimining bastyghy Serik Amanov ta joqqa shygharmaydy.

Biraq «Sibiryak» sharua qojalyghynyng basshysy qolymen ósirgen kartobyn týgeldey satyp jiberse de, týsken paydanyng bәribir qymbat tehnika ýshin tolyq esep aiyrysugha jetpegenin aitady. Endi sharua jalpy syiymdylyghy 3,5 myng tonnany qúraytyn qoymasyn 1000 tonnagha jetetin kartop túqymymen jәne qyzylsha, qyryqqabat, sәbiz sekildi kókónis ónimderimen toltyratynyn aitady.

Ala jazday ósirgen kartopty Atyrau, Aqtóbe, Aqtau kәsipkerlerine deyin jóneltken V.Tereshenko audandaghy servistik-dayyndau ortalyghyna da biraz kólemde kartop pen 300-400 tonna shamasynda qyryqqabat pen sәbizdi tapsyratyn bolyp otyr. Dese de, sharuashylyq basshysy oblys ortalyghynyng túrghyndary ýshin saqtalady delinetin ónimderding qazirgi naryqtaghy baghamen salystyrghanda әldeqayda tómen baghamen qabyldanatynyn algha tartyp otyr. Jogharyda aityp ótkendey, qazirde kartoptyng bir kilogramy alqaptardan 60 tengeden satylsa, servistik-dayyndau ortalyghy ony 35 tengeden satyp almaq. V.Tereshenkonyng әngimesine qaraghanda, servistik ortalyq aldymen sharuashylyqtargha kómektesui kerek edi. Mәselen, biyl «Sibiryak» sharua qojalyghy kóktemde qiyndyq kórdi. Ótken jyly oqystan týsken ayazdyng saldarynan 1,5 myng tonna qyryqqabat pen 2 myng tonnadan astam sәbiz alqaptardan jinalmay qaldy. Jergilikti auyl sharuashylyghy bólimining mamandary byltyr qystyng erte týsetininen sharualardy aldyn-ala saqtandyryp-eskertkenin aitady. Alayda ótken kýzde bitik shyqqan ónimderdi tolyqtay qambasyna qúya almaghan «Sibiryak» kóktemgi egis júmystary kezinde qarjy tappay qysylghan kórinedi. V.Tereshenkonyng aituynsha, ekinshi dengeyli bankterden kýter qayran joq, olar qymbat kepil-mýlik talap etedi. Al jergilikti «Kereku» nesie seriktestigi bolsa, ótinishti úzaq uaqyt qarastyrady. Tyghyryqqa tirelgen sharuashylyq basshysy ýlken ósimmen qaryz alugha mәjbýr bolghan. Kóktemde qiyndyq tartqan sharua endigi jerde servistik ortalyqtyng ónimderdi arzan baghamen tapsyrudy talap etip otyrghanyna týsinbestik bildirip otyr. Biraq audandyq auyl sharuashylyghy bólimining bastyghy S.Amanovtyng aituynsha, kókónisshiler osyghan deyin týrli subsidiyalar men jenildikterge ie bolyp keldi. Osynyng qarymtasy retinde sharualar ónimderin ótkizuge mýddeli bolugha tiyis.

Qoryta kelgende, әzirge Pavlodar audanynyng sharuashylyqtary kartop pen kókónis jinau boyynsha kózdelgen mejege jetip otyr. Endi tek qolda bardy úqsatu mәselesi qalyp otyr. Dәl osy kókónis ónimderin qysqy kezende saqtau mәselesin aldaghy uaqytta egjey-tegjeyli jazatyn bolamyz.

Núrbol JAYYQBAEV