Senbi, 4 Mamyr 2024
Janalyqtar 3847 0 pikir 6 Qazan, 2010 saghat 06:35

Baljan Jenisqyzy. EQYÚ tóraghalyghy Qazaqstangha ne berdi?

Qazaqstannyng biylghy EQYÚ-gha tóraghalyghy  týrli pikirge arqau bolyp otyr. Sarapshylar jeltoqsan aiynda Astanada ótetin EQYÚ-nyng sammiytinde de aitarlyqtay janalyqtar bolmaydy dep boljam jasauda. Alayda, sarapshylardyng bir parasy EQYÚ-gha Qazaqstannyng tóraghalyq etui elding halyqaralyq bedelining ósuine ong әser etkenin joqqa shygharmaydy.

Tóraghalyqqa qoyylghan bagha - «3»

2010 jyldyng 1 qantarynan bastap Qazaqstan EQYÚ-gha tóraghalyq etip keledi. Al, aghymdaghy jyldyng jeltoqsan aiynda Astanada EQYÚ sammiytin ótkizu josparlanyp otyr. Alayda, sayasattanushylar Qazaqstannyng EQYÚ -gha tóraghaly eldegi demokratiyalyq prosessterding damuyna eshqanday yqpal ete almady dep sanaydy.

Qazaqstannyng biylghy EQYÚ-gha tóraghalyghy  týrli pikirge arqau bolyp otyr. Sarapshylar jeltoqsan aiynda Astanada ótetin EQYÚ-nyng sammiytinde de aitarlyqtay janalyqtar bolmaydy dep boljam jasauda. Alayda, sarapshylardyng bir parasy EQYÚ-gha Qazaqstannyng tóraghalyq etui elding halyqaralyq bedelining ósuine ong әser etkenin joqqa shygharmaydy.

Tóraghalyqqa qoyylghan bagha - «3»

2010 jyldyng 1 qantarynan bastap Qazaqstan EQYÚ-gha tóraghalyq etip keledi. Al, aghymdaghy jyldyng jeltoqsan aiynda Astanada EQYÚ sammiytin ótkizu josparlanyp otyr. Alayda, sayasattanushylar Qazaqstannyng EQYÚ -gha tóraghaly eldegi demokratiyalyq prosessterding damuyna eshqanday yqpal ete almady dep sanaydy.

- Qazaqstannyng EQYÚ-gha tóraghalyghyna «ýsh» degen bagha beruge bolady. Ókinishke qaray, sayasy reformalar jasau men sayasy modernisaziya túrghysynan kelgende búl úiymgha Qazaqstannyng tóragha boluy eshnәrse bere almady. Jәne eldegi demokratiyanyng damuyna da belgili bir yqpal ete alghan joq. Áriyne, atalghan úiym Qazaqstangha memleketting bedelin kóteru túrghysynan belgili payda әkelgen boluy mýmkin. Jәne Astanada ótetin sammitti de jarnama dep qarastyru kerek. Birinshi kezekte búl elding preziydenti ýshin jarnama. Óitkeni, preziydent búl sammitti әlemdik oqigha retinde baghalaydy.  Biraq ta, kóptegen elderding jәne EQYÚ-gha mýshe elderding kózqarasy túrghysynan búl sammit formalidi nәrse. Jәne onyng halyqaralyq prosessterge tiygizer yqpaly da shamaly, - deydi sayasattanushy Dosym Sәtpaev.

Dosym Sәtpaevtyng aituynsha, geosayasi, geoekonomikalyq mýddeleri túryghysynan Qazaqstandy әriptes sanaytyn elder Qazaqstandy qanday statusta bolsyn tipti, avtoritarlyq biylik jaghdayynda bolsa da qabyldaugha dayyn.

Alayda, eks-deputat Amangeldi Aytaly Qazaqstannyng EQYÚ-gha tóraghalyghy tiyimdi bolghanyn aitady. Onyng oiynsha, atalghan úiymnyng tóraghasy retinde Qazaqstannyng tanymaldylyghy artqan.

- Birinshiden, búl - әlemge, Europagha Qazaqstandy tanystyru. Biz ózimizdi ózimiz zor ghyp kórsetuge tyrysqanymyzben, shyn mәnisinde bizdi kóp el bile bermeydi. Osy túrghydan kelgende búl bizding memleketimiz ýshin әriyne, tiyimdi boldy. Ekinshiden, Astanada ótetin sammitke elu bes elden ókil keledi. Búl da bizding eldi әlemge jaqyn tanystyrudyng bir joly, - deydi Amangeldi Aytaly.

 

Eurostandarttargha elikteu

Degenmen, Amangeldi Aytaly EQYÚ-gha tóragha boluda Qazaqstannyng útylghan tústary da bar ekenin atap ótti. Onyng oiynsha, Qazaqstan ózining mentaliytetin, mәdeniyetin, dәstýrin kóp jaghdayda eskermey, zandaryn europalyq standarttargha iykemdep jatyr.

Al, sayasattanushy Rasul Júmaly Qazaq EQYÚ-gha tóragha kezinde ýlken jetistikterge jetti dep eseptemeydi. Onyng pikirinshe, atalghan úiymgha tóragha bolar aldynda Qazaqstan úiym ayasyndaghy birqatar mәselelerding sheshiluine yqpal etetinin mәlimdegen. «Alayda, algha basushylyq bayqalmady», - deydi Rasul Júmaly.

- Qazaqstan - Tauly Qarabah pen Aughanstandaghy ahualgha qosa EQYÚ-nyng óz ishindegi qúrylymdyq mәselelerding týiinin tarqatugha yqpal jasaymyz dep mәlimdegen bolatyn. Biraq, osy baghyttar boyynsha, óz basym algha jyljushylyqty  kórgen joqpyn. Kerisinshe, qas qylghanday dәl osy jyly Tauly Qarabahta qaruly qaqtyghystar boldy. Oghan qosa, Ortalyq Aziyada túraqsyzdyq oshaghy tútanyp kete jazdady. Ol - Qyrghyzstan. Biraq, múnyng bәrin úiymnyng tóraghasynyng kinәsi dep týsinbeu kerek. Búl jalpy, EQYÚ siyaqty úiymnyng qúrylymdyq jaghynan әlsizdigi, - deydi Rasul Júmaly.

Al, «Ádil sóz» qorynyng preziydenti Tamara Kaleeva Qazaqstannyng EQYÚ-gha tóraghalyghy kezinde  eldegi sóz bostandyghy mәselesine baylanysty naqty eshqanday qadam jasalmady dey kele, jeltoqsan aiynda Astanada ótetin EQYÚ-nyng sammiytinde sóz bostandyghy qabyrghaly mәsele retinde kóteriletinine ýmitti ekenin jetkizdi.

 

0 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 1084
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 978
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 718
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 829