Senbi, 4 Mamyr 2024
Qogham 5199 0 pikir 17 Aqpan, 2015 saghat 11:20

KELIMSEKTER KERUENI QAZAQSTANGhA BÚRYLDY

Gastarbayterler turaly az aitylyp-jazylyp jatqan joq. Aytylyp-jazylyp jatqandardan aqyryndap bolsa da shyghyp jatqan nәtiyje bar ma? Ol da joq. Endi bir onshaqty kýnnen keyin «kýlimsirep» kóktem keledi. Kóktemmen birge qazaq eline qaptaghan qúrylysshylar da, basqalar da kelip jetedi – shet elderden asay-mýseyin arqalap. Ásirese ózbek, tәjik elderinen. Búl endi jyldaghy kórinis qoy, janalyq emes dep qoya salugha da bolar edi, alayda biylghy gastarbayterlerding sany jyldaghydan әldeneshe esege asyp týspek. Asyp týsedi de, qazirgi qarqyndaryna qaraghanda. Bireu biler, bireu bilmes – bizding elimizde enbek migranttarynyng qúqyn qorghau jónindegi aimaqaralyq Odaq degen bir úiym bar. Osy úiymnyng eks-jetekshisi Pavel KOVALENKO degen azamat jaqynda: «Ontýstiktegi birqatar elderding enbek migranttary jyldaghy baghyttaryn ózgertip, Reseyding ornyna Qazaqstangha qaray aghylyp kelip jatyr, - degen mәlimdeme jasady, - óitkeni bizdegi jay ghana satushynyng ailyq enbekaqysy bir myng eki jýz AQSh dollaryn qúraydy...»

Oypyrmay, ә! Múnday derekti Kovalenkonyng qaydan alghanyn biz bilmeymiz, әriyne, al biraq elimizge kelip jatqan enbek migranttary satushylyq júmystargha ornalasyp alyp, ay sayyn osynshama enbekaqy tauyp jatsa, tapqandaryn zandy-zansyz joldarmen óz elderine qaray asyryp jatsa, ou, onda auyl men qala arasynda júmys izdep, ersili-qarsyly sendey soghylysqan qarapayym qazaq azamattaryna nege satushylyq júmys JOQ? Enbek migranttary elimizge kelmesin demeymiz, әriyne, alayda olargha qoyylatyn qanday da bir ZANDY TALAP qajet. Osy jerde, әlbette, «gastarbayter-migranttar nege Reseyden at tonyn ala qashyp jatyr?» zandy súraq tuady. Múnyng jauabyn da bәrimiz jaqsy bilemiz - biylghy qantardyng birinen bastap soltýstik kórshimizdegi enbek patenti eki jarym esege qymbattady. Búl qalay sonda deseniz, bylay eken: Resey eline aqsha tabugha kelgen migrant patent alugha tiyis. Zang boyynsha. Al patent alu ýshin «densaulyghynyng dúrystyghy» turaly medisinalyq anyqtama qaghazyn jәne alugha tiyis. Sodan keyin osy elding memlekettik tili – orys tilinen, orys tarihynan jәne qúqyq negizinen emtihandar tapsyrugha mindetti. Osynday da osynday talaptargha «oydaghyday» jauap bergen migrant qana patent ala alady. Obaly ne kerek, elimizding viyse-premieri Berdibek SAPARBAEV jaqynda ghana jasaghan mәlimdemelerining birinde Resey ghana emes, jalpy alys-jaqyn shet elderden aghylyp kelip jatqan enbek migranttaryna qatang qadaghalau jasau kerektigin aitqan bolatyn. Alayda olardy qalay qadaghalau kerek, tipti olardy qadaghalaytyn zang tetikteri qanday bolugha tiyisti – búl mәselening basy ashyq qaldy. Aytyldy – aitylghan jerinde qaldy. Múnyng sony, әlbette, gastarbayter-migranttardyng «ong jambasyna ontayly» keletin elimizding migrasiyalyq zannamalary ózgerissiz óz kýshinde qala beredi degen sóz. «Zannyng da ozyghy bar, tozyghy bar» deydi halyq naqyly, osy túrghydan alyp qaraghanda, enbek migranttaryna qatysty jogharyda keltirilgen reseylik talaptardy NEGE bizding elimizde de qoldanysqa engizbeske? Zandyq túrghyda. Álde bizding ýkimetimiz «migranttardan memlekettik tildi biludi talap etsek, resmy til sanalatyn orys tili qazaq tilining kólenkesinde qalyp ketedi» dep qauiptene me? Mýmkin, oryssha oilap-sóileytin bizding ýkimetimizge orysshagha shorqaq auyl qazaqtarynan góri... oryssha oilap-sóileytin migranttardyng kóbirek bolghany qolayly shyghar? Oilanatyn nәrse. Sondyqtan da enbek migrasiyasyna qatysty tiyimdi talaptar jýiesin tabu kerek. Reseydegi PATENT siyaqty.

Marat MADALIMOV.

Abay.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 1203
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 1094
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 834
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 968