Astana qalasynyng túrghyny Sәken Baykenov «әleumettik jelide últtyq alauyzdyqty nasihattaytyn aqparat taratty» degen sebeppen eki aigha qamaugha alyndy.

Sәken Baykenovtin 2015 jyldyng 9 qantarynda «Facebook» әleumettik jelisinde jariyalaghan pikiri «últaralyq arazdyqty nasihattaytyn jazba» dep tabylyp, Astana qalasynyng Saryarqa audandyq №2 soty ony qamaugha alugha sanksiya bergen.

S.Baykenovtyng әieli Qarlyghash Myrzadilovanyn «Azattyq» radiosynyng tilshisine bergen súhbatyna qaraghanda, onyng júbayyn 7 nauryz kýni tanertengi saghat 11:00 shamasynda Almatydaghy jaldap túryp jatqan pәterinen ÚQK qyzmetkerleri ústap, sol kýni týsten keyin Astanagha úshaqpen jetkizgen. Olar Q.Myrzadilovagha tek kýieuining «últtyq alauyzdyqty qozdyrghany» ýshin ústalghanyn ghana habarlaghan, biraq onyng naqty qanday is-әreket jasaghanyn aitpaghan. ÚQK qyzmetkerleri Baykenovpen birge onyng ýiinen noutbuk, iPad plansheti, eki úyaly telefon jәne 4G internet baylanysy modemin alyp ketken. Qarlyghash Myrzadilova sodan beri Astanadaghy ÚQK men ózge qúqyq qorghau oryndaryna qansha habarlassa da, eri jayly eshbir aqparat bile almay otyrghanyn aitady.

S.Baykenovtyng soty da tez arada – 9 nauryz kýni saghat keshki 18-de, apaq-sapaqta asyghys ótkizile salghan. Oghan aiyptalushynyng әielin de, tuystaryn da, tipti advokatyn da shaqyrmaghan.

– Bizdi sotqa shaqyrghan joq. Eshkimdi de qatystyrmady. Týski ekiden keshki saghat beske deyin sot ghimaraty aldynda jýrip, aqparat ala almadyq. Sәkenge qanday aiyp taghylghanyn bilmeymin. Sebebi, ispen әli tanystyrghan joq. Kezdesuge de kirgizbey otyr, – depti advokat Tólegen Shaykov «Azattyq» tilshisine.

Astanada tuyp-ósken, «Euraziya» últtyq uniyversiytetin bitirgen 37 jastaghy Sәken Baykenov «Antiygeptiyl» qozghalysynyng belsendisi retinde narazylyq aksiyalaryna qatysqany ýshin búghan deyin birneshe ret әkimshilik jauapkershilikke tartylghan bolatyn. «Antiygeptiyl» qozghalysynyng mýshesi Maqsat Iliyasúly bastaghan top әleumettik jelilerde Sәken Baykenovty bosatu turaly qol jinap jatyr. M.Iliyasúly aldaghy kýnderi ózderining talaptary men ashyq hattaryn Qazaqstan Bas prokuraturasy men Últtyq qauipsizdik komiytetine tapsyrmaq.

S.Baykenovtyng «Facebook» әleumettik jelisindegi tanys-bilisteri onyng eshqanday da artyq әngimege barghanyn bayqamaghandaryn aityp otyr. «Ol Qazaqstan aumaghyna taraytyn reseylik telearnalardyng qazaqstandyqtargha Ukrainany kópe-kórneu jekkórinishti etip kórsetip jatqanyna, óz jerin qorghap jatqan ukraindyqtardy fashist dep aiyptaytynyna narazy bolyp, pikirler jazdy. «Biz әr nәrsege óz mýddemizding túrghysynan qarap, bagha beruimiz kerek» degen kózqarasty ústandy. Mine, osy sózder әldekimderge jaqpay qalghan. Basqa óreskel eshtene de joq bolatyn» deydi olar.

Al bir jyl boyyna atalghan әleumettik jelide qazaq halqyn kemsitip-qorlaumen bolghan Tatiyana Shevsova-Valovanyn ýstinen qozghalghan qylmystyq is әli ayaqtalghan joq. Ayyptalushy advokatynyng talaby boyynsha, bir aidan beri kompiuterlik-tehnikalyq saraptama jýrgizilip jatyr. Ol saraptama qazaq halqyn kemsitip, últtar arasyn arandatugha baghyttalghan jazbalardyng qay kompiuterden jazylghanyn anyqtamaq. Saraptama júmysy 10 nauryzgha deyin bitedi delingenimen, әzirge tym-tyrys.

Esterinizge sala keteyik, jyl basynda Tatiyana Shevsova-Valovanyng ýstinen QR Qylmystyq kodeksining «Áleumetttik, últtyq, nәsildik nemese diny dúshpandyqty qozdyru» dep atalatyn 164-babynyng 1-tarmaghy boyynsha qylmystyq is qozghalghan edi. Qylmysy dәleldengen jaghdayda ol 7 jylgha deyin bas bostandyghynan airyluy mýmkin. Biraq aiypker qylmysyn moyyndamay otyr. Óitkeni, kezinde ózi feysbukte jazghan «Esly budete ustraivati tut v KZ takoy je (…) po povodu yazyka y vozvelichivaniya svoey korennoy nasii, to s vamy budet to je samoe, chto y s Krymom – severnye, a, vozmojno, chto y vse ostalinye chasty KZ pereydut v RF. Y ne putem anneksii, kak vy tut vizjiyte na kajdom uglu, a putem referenduma, kak eto proizoshlo v Krymu, t.e. dobrovolinym vhojdeniyem v sostav RF» degen siyaqty ospadar oilarynyng barlyghyn óshirip ýlgeripti.

«NewTimes.kz» saytyna silteme jasay otyryp búdan búryn da jazghanymyzday, búl qylmysty isti qarap jatqan Alatau audandyq soty... Resey tarapynan kәdimgidey qysymgha úshyrap otyr eken. Óz aty-jónin aitudy qalamaghan qúpiya derekkózding mәlimdeuinshe, «Alatau audanynyng jәne Almaty qalasynyng soty men prokuraturasy QR Syrtqy ister ministrligi arqyly QR azamatshasy T.Shevsova-Valovanyng isi boyynsha týsinikteme berudi talap etip otyrghan Resey tarapynan qysym kórude. Ýiqamaqta otyrghan T.Shevsova-Valova búryn KSRO-nyng MQK (KGB) qúrylymynda istegen jәne shetelden (Reseyden?) qarjylanatyn kýdikti bireulermen tyghyz baylanys ornatyp, sot prosesine qatysushylargha qysym jasap jatyr».

Al Qazaqstan sotyna qysym jasaytyn onday sheteldik qoldaushylary joq Sәken Baykenov endi qaytedi?

Sәken SYBANBAY

Abai.kz