Bizde barlyq jaghdaydyn, qamqorlyqtyn, syi-qúrmetting estrada fanershikteri men aityskerlerge ghana jasalatyny nesi eken?! Əu bastan qazaqtyng kiyeli dombyrasynyng iyesi ənshi men kýishi emes pe edi?

Býginge aiqyn bolghan bir anyq jayt bar: ol qazaqtyng əlemdegi eng bay muzykalyq múragha ie halyq ekendigi. Zamana tezinen ótip, býginge jetken on mynday kýy men bes mynday ənimiz bar eken! Babalardan miras bolghan búl shygharmalardy dýniyege əkelgen altyn sausaq ənshiler men kýishiler edi ghoy. Búl kýnde sol múrany kózding qarashyghynday saqtap, elge nasihattap jýrgender taghy da sol ənshiler men kýishilerimiz emes pe?! Endeshe, "Altyn dombyra" kýishi men ənshining joly ghoy.

Nege "Altyn dombyradan" ənshi, kýishi ónerpazdar syrt qalady?! Birjannyng qolyndaghy dombyrasyn tartyp alghan "Janbota poshtabayshylyq" qashangha deyin jalghasady?! 

Aqyry bastaghan son, aitayyn, qazaq qoghamynda bir qyzyq (bəlkim shyjyq) qúbylys oryn alyp otyr: óner dese, qazaqtyng kóz aldyna auyz jybyrlatqysh fanershik ənshiler men saqaly bar, múrty joq, shapanyn sýiretken aityskerler ghana keletin bolghan kýnge jettik. Búl kýnde júrt dýniyede búdan asqan óner bar dep oilamaytyn bolghan. Əytpese, ónerding tóresi ən men kýy edi ghoy, qashanda! Búrynghy qazaq ýshin solay bolghan. "Qúlaqtan kirip boydy alghan əsem ən men tətti kýi" ónerding asyly, jauhary sanalghan. Osylay degen Abay: "Mal ýshin janyn jaldap, qobyz ben dombyra alyp, topta sarnaghan" aqyndardy jek kórgen.

Al qazir ne boldyq: ənshi men kýishini kýresinge tastadyq. Olardyng auzyndaghy nesibesin fanershikter men uahabit aityskerlerge júlyp alyp berdik. Salystyru ýshin aitayyn: Əmire Qashaubaev atyndaghy jəne Jýsipbek Elebekov atyndaghy respublikalyq ənshiler konkursynyng bas bәigesin alghan ənshige beriletin jýlde eki jýz myng tenge. Al aityskerlerge berilip jýrgen "Altyn dombyranyn" qúny 120 myng dollar túrady deydi, ras bolsa. Asta tók ótetin astarda tigiletin 50, 100 myng dollardyng qymbat kólikterin bylay qoyynyz. Al sol astarda qazaqtyng əni men kýiine oryn joq.

Sebebi ýkili dombyraly ənshi men kýishi as iyesine tiyimsiz. Óitkeni ənshi men kýishi onyng bir zamanda kim bolghany belgisiz (qazir batyr yaky bi) ata babasyn madaqtap, maqtap, jyrlap, "núrlap" bermeydi ghoy. Sondyqtan qay asta, ait pen toyda bolsyn: "Alataudan, Arqadan aqyndarym kelipsin", al "ənshi men kýishini qoyday qu qamshymen" deytin "tapqa bólushilik" saltanat qúryp alghan. Tipti, dos-jaranyng toyyna barsan, dombyra ornyna disk súraytyn halge jettik. 

Mineki, aghayyn, óner men ónerpazdy osylay alalaytyn boldyq. Sebebi ənshi men kýishiden "payda" joq. Tym bolmasa, "dúrystap" uahabist bola almaydy. Óitkeni "qúrghyr" ən men kýy tym biyik, tym asqaq. Jerdegi jemge kózi qyzaryp týspeydi. Kimning tarysy pisse, sonyng tauyghy bolmaydy. Al qazir biylikke "tauyq" kerek. Óitkeni tauyqtan keler qauip joq. Qiytúrqy aghymdargha da solay. "Din taratu" ýshin "tauyqtar" taptyrmaytyn "qús". "Shirkin, tauyq, shyr ainalar, jeming bolsa, qolynda..!"

Erlan Tóleutay

Abai.kz