Ontýstik Qazaqstan oblysyna kelgen «Núr Otan» partiyasy Tóraghasynyng birinshi orynbasary Múhtar Qúl-Múhammed memlekettik baghdarlamalardyng qalay oryndalyp jatqandyghyna baqylau jasady. Ol eng aldymen «Asar» shaghyn audanynda salynyp jatqan qoljetimdi bes qabatty 243 pәterding qúrylysymen tanysty. Pәterlerding ortasha qúny bir sharshy metrine 140 myng tengeden ainalady. Barlyq jaghdayy jasalghan, jaqynda paydalanugha beriletin pәterlerding ózindik qúnyn M.Qúl-Múhammed «Qazaqstandaghy eng tómengi bagha eken» dep baghalady, - dep jazady "Egemen Qazaqstan" gazetining tilshisi.

Kórshi memleketten qonys audarghan aghayyn­dar­dyng basyn qosyp, osy shaghyn audannyng qazy­ghyn qaqqan aghayyndy Ibadulla men Sadulla Qaly­bekovterding «Korporasiya AQ Orda» JShS salghan ýileri keyinirek «Núrly jol» baghdarlamasyna úlasqan. «Býginde 324 gektar jerge ornalasqan jana audanda 2009-2011 jyldar aralyghynda 1500 ýy salyndy.

Múnda 2 mektep, 3 balabaqsha bar», dedi oblys әkimi Janseyit Týimebaev. Yaghni, jaqynda paydalanugha beriletin pәter iyelerining bar keregi jasalghan, yaghny dayyn túr. Al 15 jylgha jalgha beriletin pәterlerge qonystanushylar ay sayyn shamamen 40-50 myng tengeden tóleydi. Osynshama somany jaldap otyrghan ýilerge tólep kele jatqan túrghyndar ýshin búl jaqsy mýmkindik.

«Núr Otan» partiyasy Tóraghasynyng birinshi orynbasary osyndaghy qúrylys júmysyn jýrgizip jatqan júmysshylarmen sóilesti. Múndaghy ailyq jalaqy 150 myng men 180 myng tenge ara­lyghynda. Qúrylysshylar júmystaryna qana­ghat­tanatyndyqtaryn aitty. Oblystaghy «Núrly jol» baghdarlamasynyng oryndaluyn bayandaghan oblys әkimining birinshi orynbasary Darhan Satybaldy biyl qúny 20 197,7 mln. tenge bolatyn 50 nysannyng qúrylysy jýrgizilip jatqanyn aitty. Onyng ishinde 10 nysan ótken jyldan ótpeli bolsa, 40 nysan – jana qúrylys. Atap aitar bolsaq, 26 mekteptin, 1 balabaqshanyn, 1 jataqhana men 11 infraqúrylym jәne 11 túrghyn ýiding qúrylys júmystary jýrgizilip jatyr.

M.Qúl-Múhammedting júmys sapary «Dostyq» shaghyn audanynda salynyp jatqan 1200 oryndyq mektepting qúrylys basynda jalghasty. Oblystyq bilim bólimining basshysy Quandyq Qúlajanov elimiz tәuelsizdik alghannan beri Ontýstik Qazaqstanda 570 mektep salynghanyn aityp ótti. Múhtar Abrarúly Parlament deputattarynyng tiptik jobamen salynyp jatqan mektepterge bólinetin memleket qarjysynyng әrqily bolyp keletindigine aitqan pikirlerining qanshalyqty qisyndylyghyn súrady. Búl súraqqa D.Satybaldy tolymdy jauap berdi. Yaghni, 300, 600, 900 jәne 1200 oryndyq mektepterge bólinetin qarjy týrlishe bolghandyqtan, oblys әkimdigi tiyisti oryndardyng kelisimimen oblys ishinde naqtylaydy. Yaghni, budjet qarjysy anaghúrlym ýnemdelip, qosymsha mektepter salugha mýmkindik tuady. Óitkeni, jyl sayyn ontýstikte mektepke janadan baratyn oqushylardyng sany on myngha juyqtaydy. Ásilinde, oblysqa 2017-2020 jyldar aralyghynda 205 mektep kerek.

«Núr Otan» partiyasy Tóraghasynyng birinshi orynbasary altyn qúrsaq ontýstikting ósimtaldyghyna sýiinishin bildirdi. Soltýstik oblystarda mektepterde oqushylardyng azayghandyghynan jana bilim oshaqtaryn saludyng shektele bastaghanyn mysalgha keltirgen M.Qúl-Múhammed onyng ornyn «Serpin» baghdarlamasy toltyryp jatqandyghyn aitty. «Ontýstik, soltýstik deytindey emes, barlyghy qazaq jeri. Sondyqtan, ontýstik ónirler júrtshylyghy tabighaty qataldau bolghanymen, jeri qúiqaly, júmys orny kóp soltýstik oblystargha qonys audarularyn toqtatpauy kerek», dedi ol. Sóz reti kelgende aita keteyik, «Dostyq» auylyndaghy býgingi eski mektepte oqushylar ýsh auysymmen oqidy. Memleket baghdarlamasymen salynyp jatqan 1200 oryndyq oqu orny endi osyndaghy qiyn týiindi sheshpek.

Ontýstik elimizdegi eng iri auyl sharuashylyghy ortalyqtarynyng biri bolyp tabylady. Qazaqstandaghy jylyjaylardyng 87 payyzy osynda ornalasqan. Olardyng jalpy kólemi 1 myng gektardan asady. M.Qúl-Múhammed elimizdegi eng ýlken jәne aldynghy qatarly jylyjay kesheni – «Adelya» sharua qojalyghynda boldy. Búl sharuashylyqty órkendetu ýshin 2,5 milliardtan astam tenge salynghan. Jyl sayyn jylyjaydan gollandiyalyq tehnologiyamen 6 myng tonna qiyar men qyzanaq jinalady. «Agrobiznes-2020» baghdarlamasynyng arqasynda osynday auqymdy jobany iske asyru mýmkindigi tudy. Partiya Tóraghasynyng birinshi orynbasary jergilikti sharualargha memleketting agroóndiris keshenine kórsetetin kómekti odan әri úlghayta beretinin aitty. Alayda, auyl sharuashylyghynyng ozyq tehnologiyalaryn qoldanyp, jerge úqyppen qaraytyn sharualargha ghana kómek beru mýmkindigi qarastyrylghandyghyn eskertti.

M.Qúl-Múhammed Qazaqstannyng ontýstiginde shaghyn jәne orta biznesti damytu mәselelerine airyqsha kónil bóldi. Býgingi tanda ónirde 330 mynnan astam kәsipker bar. Degenmen, oblys ekonomikasyndaghy shaghyn jәne orta biznesting ýlesi 20 payyzgha jetpeydi. «Adelya» jylyjayynda oblystyng sharualary men diqandary ósirgen ónimder kórmesimen tanysqannan keyin Múhtar Abrarúly jurnalisterge súhbat berdi.

– Ontýstik Qazaqstan oblysynda 3 milliongha juyq halyq túrady. Sondyqtan, búl ónir Elbasymyzdyng ýnemi nazarynda, – dedi «Núr Otan» partiyasy Tóraghasynyng birinshi orynbasary. –Elimizding qanshalyqty ósip kele jatqandyghyn salystyrmaly týrde aita ketsek, 2001 jyly memleketimizding budjeti 508 mlrd tenge bolsa, býginde tek Ontýstik Qazaqstan oblysynyng budjeti 550 mlrd tengege jetip otyr. Ekinshiden, ónirding algha damyp kele jatqandyghyna «Núrly jol» jәne «Biznesting jol kartasy-2020» siyaqty memleketting baghdarlamalardyng qosymsha qarjy bólui jaqsy әser etude. «Núrly jol» arqyly mektep, auruhana salu, jana júmys oryndaryn ashu, jol salu ýshin 46 mlrd tenge bólinse, shaghyn jәne orta biznesti órkendetu ýshin Agrobiznes qúrylymdarynan 20 mlrd tengeden astam qarajat bólindi. Osy qarjylar arqyly biz Europa dengeyine kóterilip, jana qondyrghylar arqyly ónimdiligimizdi kóteruimiz kerek.

Olay bolmaq qayda dep aitudyng jóni joq. Onyng bir mysaly 11 gektar jerge salynghan, әlemdegi myqty jylyjaylardan esh qalyspaytyn osy «Adelya» jylyjayy. Ónimining 70 payyzyn Resey naryghy alyp otyr. Al búdan onshaqty jyl búryn osynday jylyjay bolady degendi armanday da almaytyn edik qoy. Ontýstik Qazaqstan oblysynyng shaghyn jәne orta bizneste almaghan asulary әli de kóp. Bir jylda 365 kýn bolsa, ontýstikte sonyng 310-320 kýni sharuagha qolayly.

«Núr Otan» partiyasy Tóraghasynyng birinshi orynbasary óz sózinde Elbasynyng tәuelsizdikting alghashqy kýnderinen bastap shaghyn jәne orta biznesti damytugha erekshe kónil bólip, onyng jalpy últtyq ekonomikamyzdaghy ýlesin 50 payyzgha jetkizuge údayy ónir basshylarynyng nazaryn audaryp kele jatqanyn atap ótti. «Ontýstik Qazaqstan oblysynyng tap osy segmentti damytugha tolyq mýmkindigi bar. Onyng ýstine, «Núrly jol», «Biznesting jol kartasy» baghdarlamalary ony iske asyrugha keremet jaghday tughyzyp otyr. Búl mýmkindikti paydalana bilu kerek», dep atap ótti Múhtar Qúl-Múhammed. «Núr Otan» partiyasy Tóraghasynyng birinshi orynbasary «Ontýstik» industriyalyq aimaghynda bolyp, kәsipkerlerding ónimderimen tanysty.

Joghary sapaly shyny ydystar shygharatyn «EuroKristall» zauyty «Biznesting jol kartasy-2020» memlekettik baghdarlamasy shenberinde salynghan. Kәsiporynnyng qúny – 5 milliard tenge. Shveysariyalyq tehnologiyamen salynghan zauyt óndiris quaty jaghynan respublikada ekinshi oryn alady.

«Núr Otan» partiyasy Tóraghasynyng birinshi orynbasary oblys aktiyvimen kezdesu barysynda Memleket basshysy belgilegen, elimizdi damytudyng basym baghyttary turaly jan-jaqty bayan­dap berdi. Múhtar Qúl-Múhammed Preziydentting partiya aldyna qoyghan basty mindetterining biri – negizgi memlekettik baghdarlamalardy iske asyrudyng sapasyna qatang baqylaudy qamtamasyz etu ekendigin eskertti.

Aktivte Ontýstik Qazaqstan oblys­tyq par­tiya filialynyng tóraghasy bolyp ob­lys әkimi Janseyit Týimebaev saylan­dy.

Baqtiyar TAYJAN

Abai.kz