QR Preziydenti pәrmen berip, mәjilis merziminen búryn taraytyny belgili boldy. Tipti, mәjilis saylauynyng qashan, qay kýni ótetini de belgilenip, dodagha «dopusk» alghan 7 partiya óz ýmitkerlerin anyqtay bastady. Qazaqstandyq sayasy sarapshylar búl jolghy saylaudan kóp ózgerister kýtetinin aitqan bolatyn. Shiyrek ghasyrdan beri attan týspey kele jatqan, parlamenttegi aqsaqaldar elitasyn, jas buynnyng almastyratyny turaly da az aitylghan joq. Kezekten tys parlament saylauy – gerontakratiyalyq jýiening tranziyti me, әlde sayasy qajettilik pe?

Jә, jýrgeninen túrghany kóp pәrmensiz parlamentti tarqatu Qazaqstandaghy miniy-partiyalargha kadrlyq jәne qúrylymdyq auys-týiis jasaugha әm Elbasy 2011 jyly kótergen kóppartiyaly parlamentti jasaqtaudyng ekinshi qadamyn jýzege asyru sep bolsa kerek-ti. Mәselenki, formaldy-oppozisiya baqylaushylary Preziydent sheshimi shyqpastan, jana jasaqtalatyny parlamentke preziydentshil «Auyl» partiyasynyng ótetini turaly joramaldaghan ed.

Hop, saylau saylauymen. Jaqynda qazaqstandyq QR Qarjy ministri Baqyt Súltanov myrza 2016 jyldyng nauryz aiynda ótetin Mәjilis jәne mәslihat deputattaryn saylau nauqanyna  memleket qazynasynan 4 milliard tenge bólinetinin habarlady.

«2016 jylghy saylaugha 4 mlrd tenge bólingen. Senattaghy, mәjilistegi, mәslihattaghy ózgerister, qayta saylau nemese basqa da shyghyndar — barlyghyna osy. 2016 jyly bizde 4 mlrd qarastyrylghan», — dedi B.Súltanov. Degenmen onyng sózinshe, parlament saylauyna qansha qarjy júmsalatyndyghy «әli eseptelmegen».

Al QR Ortalyq saylau komissiyasynyng  tóraghasy Quandyq Túrghanqúlov myrza, biylghy saylau nauqanyna budjetten 8 milliard tenge bólinetinin aityp qalghan ed.

«Mәslixat jәne mәjilis deputattaryn saylaudy birlesip ótkizu arqyly biz budjettik qarajatty edәuir ýnemdeytin bolamyz. Ýnem kólemi shamamen 4,8 mlrd tengeni qúrap otyr. Jalpy saylau nauqanyna biz shamamen 8 mlrd tenge bólinedi dep qarastyryp otyrmyz», — dedi ol.

Túrghanqúlovtyng aituynsha, jalpy Parlament Mәjilisine 107 deputat, jergilikti mәslixatqa 3335 deputat saylanady.

Ras, jaqynda «7kun.kz» sayty Qazaqstandaghy saylaudyng qúnyn eseptegen.

Mysaly, 2011 jyly QR Parlamenti Senatynyng saylauyna qazynadan 256 million tenge bólinse, dәl sol jyly kezekten tys Preziydent saylauyna budjetting 4,3 milliard tengesi júmsalghan.

Al 2012 jyly Mәjilis pen mәslihat saylauy dep shapqylap jýrip, budjetting 5 milliard 200 million tengesin jaratyp jiberiptik.

2013 jyly jergilikti әkimder saylauyna qazynadan  334 million tenge júmsaldy.

2014 jyly da qazaqstandyqtar saylau ótkizdi. Búl joly Senat saylauy. Qazynanyng 369 million tengesi júmsaldy búl saylauda.

2015 jyly kezekten tys Preziydent saylauyn sәtti ótkizdik. Saylau nauqanyna memleket budjetinen 5,5 milliard tenge bólindi.

Parlamentting tómengi palatasyn merziminen búryn taratu turaly sybys shygha bastaghanda, biz parlamenttegi autsayderlerdi shegerip, negizgi jasaqty oiyngha shygharu kerektigin bastama etip kóterdik.

Biyliktegi bas partiya qúramyna mýshe, býginde Qazaqstannyng tolyqqandy azamattary atanghan, qandastar atynan jana jasaqtalatyn Mәjiliske ókil kerektigin de az jazghan joqpyz. Ánshiler men sport júldyzdaryn jinaghan júldyzdy partiya bizding bajayymyzgha bas qatyrmasa kerek. 127 adamnan qúralghan «Núr Otan» ýmitkerleri qatarynan qandastardyng bireui de tabylmady. Áttegen-ay, dedik.

Desek te, biylghy dodada biylikshil «Auyl» partiyasy men qazirgi tanda liydersiz jýrgen «JSDP» óz ýmitkerlerining tizimin jariyalady. «Auyl» partiyasy úynghan 19 azamattyng ishinde, kәsipker – Bahargýl Tólegenqyzy men «JSDP» jasaqtaghan 27 adamnyng tizimine «Qazaqstannyng oralmandar birlestiginin» jetekshisi Rahym Ayypúly endi. «Áp, bәrekeldi», destik.

Týiin: Ózin-ózi tarqatudy súraghan Parlamentting tómengi palatasyn qayta saylau ýshin – memleket qazynasynan 4 milliard tengening tәrk etu әsiresilteu emes pe?

Núrgeldi Ábdighaniyúly

Abai.kz