Ýkimet endi Bayqonyrdan úshqan zymyran apatqa úshyrghan jaghdayda Reseyden aiyppúl óndirudi zanmen bekitip aldy. Búdan-bylay kórshilerimiz gharysh ailaghynan «Proton» úshyrar kezde aldyn- ala Qazaqstangha eskertui tiyis.

Búl turaly KTK arnasy habarlaydy.

Al, zymyran kókke jetpey qúlasa 12 saghattyng ishinde eki jaqtan birdey komissiya qúrylyp, shúghyl zertteuge kirisedi. Sonda shyghyndy der kezinde anyqtaugha mýmkindik tuady eken. Jәne qújat adam densaulyghyna, tabighatqa ziyan ýshin aiyppúl tóleudi de mindetteydi. Búghan deyingi apattarda Mәskeu ótemaqy tólemey, týlki búlangha salyp kelgen bolatyn.

Ýkimetting Bayqonyr gharysh ailaghyn paydalanugha qatysty 17 jyl búryn qabyldanghan kelisimdi qayta qarauyna sebep bar. Óitkeni, eski zanda apat kezinde taraptardyng naqty әreketi dúrys jazylmapty. Qújattyng shiykiliginen sheneunikter 2013 jyly Qyzylorda oblysynyng aumaghyna  qúlaghan Proton ýshin Reseyge ótemaqy tólete almay otyr.

Bizding atqaminerler «tógilgen 600 tonna uly geptilden ekologiyagha ýlken ziyan keldi» degen qorytyndy shygharyp, shyghyndy 13 milliard tenge baghalaghan edi. Biraq, Mәskeu búl somany tóleuden bas tartqan.

"2006, 2007, 2013 jyldary  3 ret apat boldy. Barlyghynyn  sanitarlyq, ekologiyalyq, tehnogendik ziyany anyqtalghan. Jәne eki tarap birlesip tekseru jýrgizdi", - deydi Ishki ister viyse-ministri Marat Demeuov.

Biyl Resey «Bayqonyrdan» taghy 18 zymyran úshyrmaq. Onyng 12-si  uly geptilmen qozghalatyn proton. Sondyqtan Ishki ister ministrligi gharysh ailaghyn paydalanu turaly kelisimge shúghyl ózgeris engizip otyr. Endi kórshilerimiz zymyran úshyrar aldynda 8 saghat búryn eskertedi jәne apat bolghan jaghdayda 12 saghattyng ishinde eki elding mamandarynan komissiya qúrylyp, ziyandy zertteuge kirisedi. Yaghni, túrghyndardyng erte qamdanuyna da mýmkindik tumaq.

"Apat alghan jaghdaydaghy Resey taraptarynyng qúzyreti, Qazaqstan tarapynan atqarushy organdardyng qúzyreti jәne adam densaulyghyna, mýlikke, ekologiyagha, topyraqqa, jan-januarlargha әser etetin jaghdayda sonyng aiyppúlyn mindetti týrde tóleu osy zanda qaralghan", - deydi  senat deputaty Múrat Bahtiyarúly.

Al, búghan deyin Resey Bayqonyr manyndaghy apat turaly elimizding qútqarushylaryna birden habarlamaytyn. Mәselen, mamandar eki jyl búryn «Protonnyn» qúlaghan ornyn eki kýn izdep әreng tapqan kórinedi.

"Oryndy tapqanda onda tek shúnqyr ghana qalypty. Sóitsek, bizden búryn Resey tarapynyng arnayy qútqaru toby sol sәtten iske kirisip, sol týnning ózinde zymyrannyng qaldyqtaryn alyp ketken. Búl Qazaqstan tarapynan eshqanday da eskertilmegen", - dedi senat deputaty Ikram Adyrbekov.

Al, geptil óte jyldam janyp ketetindikten, onyng aua men topyraqqa ziyanyn uaqyt ótken song dәleldeu qiyn eken. Osyny paydalanyp Resey tarapy  ótemaqydan múldem bas tartyp otyr. Kórshilerimizding 2013 jylghy apatqa da  aiyppúl tólemeytinin Ishki ister viyse-ministri Vladimir Bojkonyng ózi mәlimdep edi, endi tótenshe jaghdaylar komiytetining tóraghasy búl mәsele әli sheshilmegenin aityp, jurnalisterge eki úshty jauap berdi.

- Resey әli tólegen joq. Júmys jalghasyp jatyr.

- Ótemaqyny dәleldey aldynyz ba?

- Júmys istep jatyrmyz.

Reseyden eki jyldan beri ala almay jýrgen 13 mlrd tenge ótemaqygha qatysty Ishki ister ministrligindegilerding de pikiri bir-birine qayshy.

Bojko otandyq mamandar geptilden kelgen ziyandy kórshilerimizge dәleldep bere almady dese, Qasymovtyng ekinshi orynbasary Marat Demeuov Resey ekologiyalyq shyghyndy tauar men týrli qyzmet kórsetu arqyly kezen-kezenmen óteude dep otyr.

Abai.kz