Senbi, 4 Mamyr 2024
Biylik 7248 0 pikir 23 Qarasha, 2015 saghat 12:25

2020 JYLGhA DEYINGI STRATEGIYaLYQ DAMU JOSPARY

QAZAQSTAN RESPUBLIKASYNYN

2020 JYLGhA DEYINGI STRATEGIYaLYQ DAMU JOSPARY

 

 

Mazmúny

 

Kirispe

 I. Strategiyalyq jospar-2020: jahandyq ýrdister Álemdik ekonomikadaghy ýrdister

 Álemdik ekonomikadaghy ýrdister

 Syn-tegeurinder men mýmkindikter

 II. Strategiyalyq jospar-2010: negizgi nәtiyjeler

Jetistikter

Strategiyalyq jospar-2010: negizgi nәtiyjeler

III. Qazaqstannyng 2020 jylgha deyingi damuynyng týiindi baghyttary

Qazaqstan 2020 jyly

Qazaqstannyng órkendeuinin, gýldenui men qauipsizdigining ornyqty túghyry: týiindi bes baghyt

Týiindi baghyt: daghdarystan keyingi damugha dayyndyq

Biznes ortany jaqsartu

Biznes ortany jaqsartu jónindegi strategiyalyq maqsattar

Qarjy sektoryn nyghaytu

Qarjy sektoryn damytu jónindegi strategiyalyq maqsattar

Senimdi qúqyqtyq orta qalyptastyru

Sot jýiesi

Sot jýiesin reformalau jónindegi strategiyalyq maqsattar

Zannamany jәne norma týzushilikti jetildiru

Zannamany jәne norma shygharudy jetildiru jónindegi strategiyalyq maqsattar

Qúqyqtyq mәdeniyet jәne azamattardyng bilikti zang kómegine qoljetimdiligi

Halyqtyng qúqyqtyq mәdeniyetining dengeyin arttyru jәne azamattardyng bilikti zang kómegine naqty qol jetkizuin qamtamasyz etu jónindegi strategiyalyq maqsattar

Týiindi baghyt: ekonomikany әrtaraptandyrudy jedeldetu

Qolayly ekonomikalyq orta qalyptastyru

Ekonomikany әrtaraptandyrudy qoldau ýshin makroekonomikalyq basqaru

Tiyimsiz jobalargha qarsy is-qimyl

Últtyq innovasiyalyq jýieni qúru

Tabysty industriyalandyru qaghidattary

Ártaraptandyrudyng basymdyqtary

Ekonomikany әrtaraptandyrudyng strategiyalyq maqsattary

Agroónerkәsiptik keshen jәne auyl sharuashylyghy ónimderin qayta óndeu

Auyl sharuashylyghy salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

Qúrylys industriyasy jәne qúrylys materialdarynyng óndirisi

Qúrylys salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

Múnaydy qayta óndeu jәne múnay-gaz salasynyng infraqúrylymy

Múnaydy qayta óndeu jәne múnay-gaz sektorynyng infraqúrylymy salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

Metallurgiya jәne dayyn metall ónimderining óndirisi

Metallurgiya salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

Himiya, farmasevtika jәne qorghanys ónerkәsibi

Himiya, farmasevtika jәne qorghanys ónerkәsibindegi strategiyalyq maqsattar

Atom energetikasy men energiyanyng balamaly kózderin qosa alghanda, energetikany damytu

Energetika salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

Kólik jәne telekommunikasiya

Temirjol kóligi

Temirjol kóligi salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

Avtojol salasy jәne avtomobili kóligi

Avtojol salasy men avtomobili kóligi salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

Aviakólik

Aviakólik salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

Su kóligi

Su kóligi salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

Telekommunikasiya

Aqparattyq-kommunikasiya salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

Gharysh salasyndaghy qyzmet

Gharysh salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

Qorshaghan ortany qorghau jәne «jasyl» ekonomikagha kóshu

Qorshaghan ortany qorghau jәne «jasyl ekonomikagha» kóshu salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

Su resurstaryn basqaru

Su resurstaryn basqaru salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

Týiindi baghyt: bolashaqqa investisiyalar

Bilim beru

Mektepke deyingi tәrbiyeleu jәne oqytu salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

Orta bilim beru salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

Tehnikalyq jәne kәsiptik bilim beru salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

Joghary, joghary oqu ornynan keyin bilim beru jәne ghylym salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

Densaulyq saqtau

Densaulyq saqtau salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

Densaulyq saqtaudaghy qarjylandyru jәne basqaru jýiesin jetildiru jónindegi strategiyalyq maqsattar

Medisinalyq qyzmetter kórsetudi jetildiru jónindegi strategiyalyq maqsattar

Dәrilik zattardyng qoljetimdiligi men sapasyn arttyru jónindegi strategiyalyq maqsattar

Salamatty ómir salty salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

Mәdeniyet jәne aqparat

Mәdeniyet jәne aqparat salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

Enbek resurstary

Enbek resurstarynyng sanyn úlghaytu jónindegi strategiyalyq maqsattar

Týiindi baghyt: azamattargha qyzmetter kórsetu

Halyqty әleumettik qorghau

Ónimdi júmyspen qamtugha jәrdemdesu jónindegi strategiyalyq maqsattar

Áleumettik qamsyzdandyru salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

Áleumettik kómek jýiesin jetildiru jónindegi strategiyalyq maqsattar

Túrghyn ýi-kommunaldyq sharuashylyq

Túrghyn ýi-kommunaldyq sharuashylyq salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

Týiindi baghyt: últaralyq kelisimdi, qauipsizdikti, halyqaralyq qatynastardyng túraqtylyghyn qamtamasyz etu

Ishki túraqtylyqty qoldau

Etnosaralyq jәne konfessiyaaralyq kelisimdi nyghaytu salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

Sayasy jýieni odan әri janghyrtu salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

Últtyq qauipsizdik

Últtyq qauipsizdikti qamtamasyz etu salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

Halyqaralyq qatynastar jәne syrtqy sayasat

Halyqaralyq qatynastar jәne syrtqy sayasat salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

IV. Strategiyalyq jospar-2020-ny iske asyru negizi: nәtiyjeli memlekettik sektor

Naqty ókilettikter men jauapkershilikti aiqyndau

Memlekettik qyzmet kórsetu sapasyn arttyru

Memlekettik qyzmetti kәsibiylendiru

Nәtiyjege baghdarlanghan memlekettik basqaru

Memlekettik sektor reformalaryn basqaru

V. Strategiyalyq jospar-2020-ny iske asyru monitoringi jәne baghalau

Monitoring jәne baghalau jýiesi

Azamattardy tartu

Monitoring ýshin statistikalyq derekter bazasyn qúru

Qorytyndy

 

Kirispe

 

1997 jyldyng qazan aiynda Qazaqstan Respublikasy Preziydentining «Barlyq qazaqstandyqtardyng ósip-órkendeui, qauipsizdigi jәne әl-auqatynyng artuy» atty halyqqa Joldauynda Qazaqstan Respublikasynyng 2030 jylgha deyingi Damu strategiyasy (búdan әri — «Qazaqstan-2030» strategiyasy) belgilendi. Búl Strategiya egemendi respublikany әlemnin  eng qauipsiz, túraqty, ekologiyalyq ornyqty, ekonomikasy qarqyndy damyp kele jatqan elderining birine ainaldyrugha baghyttalghan úzaq merzimdi damu jolyn aiqyndap berdi.

«Qazaqstan-2030» strategiyasynda jeti úzaq merzimdi basymdyq aiqyndalghan: últtyq qauipsizdik; ishki sayasy túraqtylyq jәne qoghamnyng toptasuy; shetel investisiyalary men ishki jinaqtalymdardyng dengeyi joghary ashyq naryqtyq ekonomikagha negizdelgen ekonomikalyq ósu; Qazaqstan azamattarynyng densaulyghy, bilimi men әl-auqaty; energetika resurstary; infraqúrylym, әsirese kólik jәne baylanys; kәsiby memleket. Osy basymdyqtar eldi odan әri damytu jónindegi naqty is-qimyldar әzirleuding negizine ainaldy.

Qazaqstan Respublikasynyng Preziydenti 2001 jylghy jeltoqsanda bekitken Qazaqstan Respublikasynyng 2010 jylgha deyingi strategiyalyq damu jospary (búdan әri — Strategiyalyq jospar-2010) «Qazaqstan-2030» strategiyasyn iske asyrudyng alghashqy onjyldyq kezeni bolyp tabylady.

Qazaqstan Respublikasynyng 2020 jylgha deyingi strategiyalyq damu jospary (búdan әri — Strategiyalyq jospar-2020) 2010 jyldan bastap 2019 jyldy qosa alghandaghy aralyqty qamtityn «Qazaqstan-2030» strategiyasyn iske asyrudyng kelesi kezeni bolmaq.

Strategiyalyq jospar-2010-dy iske asyryludyng ayaqtalu merzimine qaray jәne Strategiyalyq jospar-2020-ny әzirleu kezeninde damudyng syrtqy jaghdaylary eleuli ózgeristerge úshyrady. Qazaqstan songhy jetpis jyl ishindegi eng auyr jahandyq daghdarysqa qarsy túrugha bettedi.

Ekonomikalyq ainalymnyng әser etui, birinshi kezekte, aghymdaghy әlemdik qarjy-ekonomikalyq daghdarystyng yqpaly últtyq ekonomikanyng әlemdik nemese ónirlik daghdarystardyng kelensiz saldarlaryna tótep beruin arttyrugha baghyttalghan sharalardy jýzege asyru qajettiligin anyqtaydy.

Elding daghdarystan keyingi damuy ýshin jaghdaylar jasaytyn birinshi kezektegi sharalar iskerlik jәne investisiyalyq ahualdy jaqsartugha, elding qarjy jýiesin nyghaytugha jәne memlekettik basqarudyng tiyimdiligin arttyrugha shoghyrlandyrylady.

Ekonomikanyng sapaly ósui elding ýdemeli industriyalyq-innovasiyalyq damuyna yqpal etetin fizikalyq infraqúrylymdy janghyrtugha, adamy resurstardy damytugha jәne institusionaldyq bazany nyghaytugha negizdeledi.

Áleumettik qorghalu, ishki túraqtylyq jәne ýilestirilgen syrtqy sayasat mәseleleri tayaudaghy onjyldyqta elding damu basymdyqtarynyng qatarynda saqtalatyn bolady.

Ártaraptandyrylghan ekonomikanyng negizinde el azamattarynyng әl-auqatyn arttyru Strategiyalyq jospar-2020-ny iske asyrudyng basty jetistigi bolady.

 

 

I. Strategiyalyq jospar-2020: jahandyq ýrdister

 

Álemdik ekonomikadaghy ýrdister

 

Strategiyalyq jospar-2010 әzirlenip jatqan kezende әlemdik ekonomika órkendeu satysyna engen edi. Strategiyalyq jospar-2020-gha dayyndyq týbegeyli ózge — jahandyq ekonomikalyq qúldyrau jaghdaylarynda jýzege asyryldy.

2007 jyldyng ekinshi jartysynda AQSh-taghy ipotekalyq obligasiyalar naryghynyng qúldyrauynan bastalghan qarjy-ekonomikalyq daghdarys is jýzinde әlemning barlyq memleketterin qamtydy. 2009 jyldyng basynda әlemdik sauda kólemining ósu qarqyny 50-den astam payyzdyq tarmaqqa: jylyna 20 payyzdyq jyldyq ósimnen 30 payyzdyq tómendeuge deyin azaydy.

Jahandyq ekonomikanyng damuyn baghalau ony qalpyna keltiru bayau jýredi degenge negizdeledi. Álemdik súranystyng azangyna oray eksporttyq naryqtaghy bәsekelestik kýsheye týsedi, al tauarlardyng baghasy ornyqty óserliktey jaghday jasalmaydy nemese qalay bolghanda da ótken onjyldyqqa qaraghanda aqyryn ósetini bayqalady.

Jahandyq ekonomikanyng boljanyp otyrghan shamaly ósimi men ekologiyalyq taza energetikalyq tehnologiyalardyng óskeleng rólining úshtasuy dәstýrli energiya tasyghyshtardyng әlemdik baghasynyng tómendeuine әkelui mýmkin.

Tayau onjyldyqta azyq-týlik qauipsizdigi әlemdik qoghamdastyqtyng ýnemi nazar audaratyn salasy bolady. Jahandyq resessiya azyq-týlik baghasynyng 2007-2008 jyldarda bayqalghan birshama joghary dengeyimen salystyrghanda uaqytsha tómendeuine alyp keldi. Sonymen qatar, kóptegen elderde adam sany ósuining jalghasuy jәne әlemdik ekonomikanyng qalpyna kelui azyq-týlik tauarlary baghalarynyng úzaq merzimdi ósuine alyp keledi dep boljanyp otyr. Jer resurstaryna bay, halqy kóp elderding ortasynda túrghan Qazaqstan azyq-týlikke ósip otyrghan әlemdik súranysty qanaghattandyrugha say bolu ýshin otandyq auyl sharuashylyghyn damytudy yntalandyruy tiyis.

Jaqyn bolashaqta densaulyq saqtaudaghy jahandyq problemalar, sirә, kýsheye týspek, óitkeni týrli elderding adamdary arasyndaghy baylanys barghan sayyn qarqyn alyp keledi. Nәtiyjesinde Qazaqstannyng aumaghyna týrli aurulardyng tarau qaterleri arta týsedi. Barlyq elder ýshin AQTQ/JQTB әli de aitarlyqtay qater tóndirip otyr. Adamdardyng densaulyghy ýshin jana A/H1N1 virusy qauipti bolyp túr.

Aghymdaghy jahandyq daghdarys әlemdik ekonomikada ózara baylanystyng joghary dәrejede boluynyng da óz kemshiligi bar ekenin kórsetti. Damyghan elderdegi qarjy jәne ekonomikalyq problemalardyng әlemdegi ahualgha әser etuining nәtiyjeleri erkin naryqtyng ashyqtyghy men qúndylyqtarynyng artyqshylyqtary men kemshilikteri turaly dau tughyzyp otyr. Jekelegen elderding әlemdik saudanyng damuyn shekteytin jәne ónirlendiru ýderisterine yqpal etetin proteksionistik ekonomikalyq sayasattyng týrli nysandaryna úmtylystarynyng kýsheyip otyrghandyghymen eseptespeuge bolmaydy.

Kýtilip otyrghan jahandyq jylynu nәtiyjesinde klimattyng ózgeru problemalarymen jәne atmosferagha ziyandy zattar shygharyndylaryn baqylau qajettiligimen qatar, Qazaqstangha ónirlik problemalardy sheshuge qatysugha tura keledi. Mәselen, Ortalyq Aziya jәne Batys Qytaydyng iri ózender resurstaryn paydalanatyn elderde ekonomikalyq belsendilik pen halyq sanynyng ósui jalghasatyndyqtan, al klimattyng ózgerui sudyng qoljetimdiligi men sapasyna qosymsha kelensiz yqpal etetindikten sudy paydalanu mәseleleri ótkirlene týsedi. Kóshi-qon, halyqtyng júmyspen qamtyluy, sauda jәne qarjy qatynastary sekildi basqa da ónirlik mәseleler birshama ózekti bola týsedi.

 

Syn-tegeurinder men mýmkindikter

 

Ótken onjyldyq ishinde Qazaqstan ekonomikasy әrtaraptandyrylghan, qauipsizdik pen demokratiya jaghdayynda ómir sýretin, ózining tabighy resurstaryn barlyq azamattarynyng iygiligi ýshin paydalanatyn, halqy bilimdi әri densaulyghy myqty elding bolashaqta damuy ýshin negiz qalady. Búghan múnay jәne basqa da miyneraldyq resurstargha bagha qarqyndy ósip otyrghan jaghdayda eksporttan týsetin tabystyng úlghangy edәuir yqpal etti. Tayaudaghy onjyldyqta elding odan әri damuyna múnday jaghday kepildik bola bermeydi.

Aghymdaghy әlemdik daghdarys jaghdayynda jahandyq ekonomikanyng bolashaqtaghy damuy barynsha aiqyn emestigin jәne ony boljau mýmkin emestigin týsingendik edi. Jәne de búl faktini odan әri ekonomikalyq damudy josparlau kezinde eskeru kajet.

Álemning jetekshi ekonomikalary asa kýrdeli bәsekeles jaghdaylarda  júmys isteytin bolady jәne júmys kýshining ónimdiligin, infraqúrylymgha jәne telekommunikasiyalargha investisiya saludy arttyru, qarjy jýielerin nyghaytu, memlekettik basqaru tiyimdiligin arttyru, sonday-aq biznesti damytu ýshin qolayly jaghday jasau arqyly kelesi ekonomikalyq ainalymgha dayyndalu jónindegi aldyn-alu sharalaryn qabyldaytyn bolady. "Qazaqstan-2030" strategiyasynda qoyylghan dәl osynday mindetter Qazaqstan ýshin strategiyalyq túraqtylyqtar bolyp tabylady. Kelesi onjyldyq ishinde Qazaqstanda osy mindetterge qol jetkizu júmysy jýrgiziletin bolady.

Qazaqstan kómirsutek shiykizatynyng iri óndirushilerining biri bolyp qala beredi. Sonymen birge respublika energetikany tehnologiyalyq janghyrtudy jәne energiya ýnemdeudi damytudy jedeldete otyryp, jahandyq jylynu problemalaryn sheshuge qatysady. Elding azyq-týlik qauipsizdigin qamtamasyz etu maqsatynda auyl sharuashylyghy, әsirese, auyl sharuashylyghy ónimderin óndeu odan әri damityn bolady. Qazaqstannyng densaulyq saqtau jýiesi aurulardyng jana týrlerine qarsy túrugha qabiletti bolady.

Infraqúrylymdy janghyrtu jәne qorshaghan ortany qorghau mindetteri eskerile otyryp, tabighy resurstardy útymdy paydalanu sayasatyn qalyptastyru esebinen elding tabighy resurstaryn, әsirese, su resurstaryn paydalanu tiyimdiligi ósedi.

Qazaqstan túraqty sayasy ortagha, aitarlyqtay ekonomikalyq  jәne adamy kapitalgha, bay tabighy resurstargha, negizgi óndiristik infraqúrylymgha, túraqty qarjy jýiesine ie bola otyryp aghymdaghy әlemdik ekonomikalyq daghdarystan tuyndaghan syn-tegeurinderdi tengerimdi de ornyqty damugha qol jetkizu ýshin jana mýmkindikterge ainaldyrugha qabiletti.

Auqymdy josparlardy iske asyru budjettik shekteulerding kýsheytiluine tap kelerin eskere otyryp memlekettik investisiyalar kiristiligining joghary dengeyine qol jetkiziletin jәne qabyldanyp otyrghan baghdarlamalar tiyimdiligi arttyrylatyn bolady.

 

II. Strategiyalyq jospar-2010: negizgi nәtiyjeler

 

Strategiyalyq jospar-2010 ónerkәsip, auyl sharuashylyghy, kólik, әleumettik qorghau, densaulyq saqtau, bilim beru, memlekettik sektor sekildi әrbir basym sala boyynsha kýtiletin nәtiyjelerdi aiqynday otyryp, «Qazaqstan-2030» strategiyasyn iske asyrudyng negizin qalady.

Strategiyalyq jospar-2010 bәsekege qabiletti ekonomika qúru, ónerkәsiptik jәne auyl sharuashylyghy óndirisin damytu, sonday-aq әleumettik saladaghy, birinshi kezekte, bilim beru jәne densaulyq saqtau salasyndaghy qyzmetterding qoljetimdiligin keneytu jónindegi mindetterdi belgiledi. Memlekettik basqarudyng dengeyleri arasyndaghy ókilettikterding ara-jigin ajyratugha, әkimshilik etuding sapasyn arttyrugha sýiene otyryp, memleket qyzmetining tiyimdiligin arttyru da ótken onjyldyq kezendegi manyzdy strategiyalyq basymdyq boldy. Búl mindetterding keybiri oryndaldy nemese oryndalugha jaqyn, alayda mindetterding bir bóligi kelesi onjyldyqta da ózekti bolyp qala beredi.

 

Jetistikter

 

2000 jәne 2009 jyldar aralyghynda Qazaqstan Strategiyalyq jospar-2010-da belgilengen keybir týiindi salalarda aitarlyqtay progreske qol jetkizdi. IJÓ ósui jyl sayyn ortasha 8,5 %-dy qúrap, 2008 jyly ózining alghashqy mәninen 2,3 ese asyp týsti. 2007 jyly ónerkәsip óndirisi eki eseleu (naqty ósim — 78 %) jónindegi onjyldyq kezenning maqsattaryna jetti, auyl sharuashylyghy óndirisi 1,44 ese ósti,"ol 2000 jylgha qaraghanda 1,5 esege ósuding nysanaly kórsetkishine qol jetkizdi dep aitugha bolady. Ekonomikany jedel әrtaraptandyru ýshin berik negiz qalandy. Damu instituttary qúrylyp, tabysty júmys isteude, qajetti zannama dayyndaldy.

Densaulyq saqtau, bilim beru jәne halyqty әleumettik qorghau salalarynda aitarlyqtay ózgerister boldy: tuberkulez auruy 30 %-gha tómendedi, júmys isteytin halyqty jinaqtaushy zeynetaqy jýiesimen qamtu úlghaydy; densaulyq saqtau men bilim beru jýiesining infraqúrylymy edәuir janardy. Auyldyq eldi mekenderding әleumettik-ekonomikalyq әleueti úlghaydy. Tabysy eng tómengi kýnkóris dengeyinen temen halyqtyng ýlesi 2000 jylghy 31,8 %-dan 2008 jyly 12,7 %-gha deyin qysqardy. Ómirding kýtiletin úzaqtyghy 65-ten 68 jylgha deyin ósti. Memlekettik sektorda manyzdy reformalar bastaldy. Búl jetistikter Strategiyalyq jospar-2020 iske asyru ýshin túraqty negiz qalady.

 

Ózektiligi saqtalyp otyrghan syn-tegeurinder

 

Strategiyalyq jospar-2010-dy iske asyru kezeninde kóptegen basym salalar boyynsha aitarlyqtay progreske qol jetkenine qaramastan, reformalaudyng kýn tәrtibining kóptegen tarmaqtary ayaqtalmay qalyp otyr. Bәsekege qabiletti әri әrtaraptandyrylghan ekonomikany damytu baghdarlamalaryn iske asyru odan әri jalghastyrudy talap etedi. Bilim beru jene densaulyq saqtau qyzmetterin kórsetu sapasy eli de jaqsartudy talap etedi. Strategiyalyq jospar-2010-dy iske asyru kezeninde bastalghan memlekettik sektordaghy reformalar әli de ayaqtalmay qalyp otyr. Memlekettik basqaru dengeyleri arasyndaghy ókilettikterding arajigining ajyratyluy, memlekettik qyzmettegi yntalandyrular jýiesin damytu, memlekettik qyzmetter kórsetu sapasyn jәne olargha әkimshilik etuding tiyimdiligin arttyru — osy mәselelerding bәri Strategiyalyq jospar-2020-ny iske asyru kezeninde odan әri sheshudi talap etedi.

 

 

«III. Qazaqstannyng 2020 jylgha deyingi damuynyng týiindi baghyttary


Qazaqstan 2020 jyly

 

Qazaqstan 2020 jyly әlemdik daghdarystan birshama quatty jәne bәsekege qabiletti, ekonomikasy әrtaraptandyrylghan jәne halqy belsendi týrde jana ekonomikagha tartyla otyryp shynyqqan elge ainalady.

2020 jylgha qaray Qazaqstan el ekonomikasynyng shiykizat emes sektorlaryna qomaqty sheteldik investisiyalar tartugha mýmkindik beretin qolayly iskerlik ahual qalyptasqan әlemning bәsekege barynsha qabiletti elu elining qatarynda bolady. Ekonomika kelesi ekonomikalyq daghdarystargha jaqsy dayyndyqta bolady. Qazaqstan shektes eldermen jәne basqa da memlekettermen ózining sayasy jәne ekonomikalyq baylanystaryn nyghaytady.

2020 jylgha qaray el әrtaraptandyrylghan ekonomikany damytu ýshin qajetti adamy resurstargha, sonday-aq otandyq kәsipkerler men eksporttaushylargha qyzmet kórsetu ýshin qajetti infraqúrylymgha ie bolady. Kólik infraqúrylymy men telekommunikasiyany qarqyndy damytu esebinen ózge әlemmen ýzilissiz baylanys qamtamasyz etiledi. Qazaqstannyng óndeushi ónerkәsibi, auyl sharuashylyghy men qyzmetter kórsetu salasy ekonomika qúrylymynda tau-ken ónerkәsibimen qatar layyqty oryn alady. Áleumettik salada jәne qorshaghan ortany qorghau salasynda aitarlyqtay nәtiyjelerge qol jetkiziledi.

2020 jylgha qaray Qazaqstan ekonomikasy naqty mәnde 2009 jyldyng dengeyining ýshten birinen joghary ósedi1. Ekonomikany әrtaraptandyru jónindegi josparlardy tabysty iske asyru esebinen ekonomikanyng qayta óndeu salalarynyng ósu kórsetkishteri 2020 jylgha qaray óndirushi salalardyng ósu kórsetkishterinen joghary nemese olargha teng bolady.

Oylastyrylghan makroekonomikalyq sayasat jýrgizu nәtiyjesinde 2020 jylgha qaray altyn-valuta rezervterining dengeyi (Qazaqstan Respublikasy Últtyq qorynyng aktivterin qospaghanda) ýsh ailyq importtan nemese (qanday kórsetkishting joghary bolatynyna qaray) el ekonomikasynyng memlekettik jәne korporativtik sektorlarynyng qysqa merzimdi (1 jylgha deyingi) syrtqy boryshynyng kóleminen tómen bolmaydy. Últtyq qordyng aktivteri IJÓ-ning keminde 30%-yn qúraydy. Osy kezende inflyasiya jylyna orta eseppen 5-8% dengeyinde saqtalyp túrady. Ayyrbas baghamy sayasaty qazaqstandyq ekonomikanyng ishki jәne syrtqy bәsekege qabilettiligining tengerimin qamtamasyz etedi.

2020 jylgha qaray tabysy eng tómengi kýnkóris dengeyinen tómen halyqtyng ýlesi 8%-gha tómendeydi. Halyqtyng әleumettik osal toptary, mýmkindigi shekteuli adamdar, әielder, balalar men jastar ózderining barynsha qorghalghanyn sezinedi jәne ózderining qoghamdaghy mýmkindikterin keneyte alady.

Qabyldanyp jatqan sharalardyng nәtiyjesinde 2020 jylgha qaray otbasy-túrmystyq qatynastarsalasynda әielderge qatysty jasalghan qylmystardyng ýles salmaghy 9,7%-gha deyin jәne kәmeletke tolmaghandargha qatysty qylmystardyng ýles salmaghy 2,2%-gha deyin azayady.

Balabaqshadan uniyversiytetke deyin sapaly bilim beru býkil el boyynsha qoljetimdi bolady, halyq densaulyghynyng jay-kýii aitarlyqtay jaqsarady. Densaulyq saqtau qyzmetteri әlemning ýzdik standarttaryna say bolady. Qazaqstandyqtar barynsha salamatty ómir saltyn ústanyp, temeki shegetinder men alkogolidi asyra paydalanatyndar sany azayady. Qoghamnyng tynys-tirshiligining barlyq salalarynda memlekettik tildi qoldanu dәiekti jәne kezen-kezenimen keneyedi. Ártýrli etnostyq toptar men diny konfessiya ókilderi ishki túraqtylyq, qauipsizdik, beybitshilik pen kelisim jaghdayynda ómir sýretin bolady.

 

 

 

 

 

Qazaqstannyng órkendeuinin, gýldenui men qauipsizdigining ornyqty túghyry: týiindi bes baghyt

 

Tayau onjyldyqta týiindi bes baghyt memleket qyzmetindegi basymdyqtar bolady:

1) daghdarystan keyingi damugha dayyndyq;

2) industriyalandyru men infraqúrylymdy damytu arqyly әrtaraptandyrudy jedeldetu esebinen ekonomikanyng ornyqty ósuin qamtamasyz etu;

3) bolashaqqa investisiyalar - ornyqty ekonomikalyq ósuge, qazaqstandyqtardyng órkendeui men әleumettik әl-auqatyna qol jetkizu ýshin adamy kapitaldyng bәsekege qabilettiligin arttyru;

4) halyqty sapaly әleumettik jәne túrghyn ýi-kommunaldyq kórsetiletin qyzmettermen qamtamasyz etu;

5) últaralyq kelisimdi, qauipsizdikti, halyqaralyq qatynastardyng ornyqtylyghyn qamtamasyz etu.

Ekonomikany qalpyna keltiruge dayyndyq prosesinde Qazaqstan onyng bәsekege qabilettiligin arttyrugha mýmkindik beretin reformalardy jedeldetip iske asyrugha tiyis. Birinshi týiindi baghyt - daghdarystan keyingi damugha dayyndyq - nәtiyjesin onjyldyq kezenning basynda bayqaugha bolatyn sharalardy qamtidy. Búl - birshama qolayly biznes orta qúru, qarjy sektoryn nyghaytu jәne qúqyqtyq jýieni jetildiru.

Ekinshi týiindi baghyt shenberindegi is-qimyldar eldi ýdemeli industriyalandyru baghdarlamasyn iske asyru jәne infraqúrylymdy damytu nәtiyjesinde Qazaqstan ekonomikasyn әrtaraptandyrudy jedeldetuge yqpal etetin bolady. Búl ekonomikalyq modelidi ózgertuge jәne ekstensivti, shiykizattyq damu jolynan industriyalyq-innovasiyalyq damugha kóshuge mýmkindik beredi. Eldi infraqúrylymdyq damytu josparlary ekonomikany ýdemeli әrtaraptandyrugha jәne elge shetel investisiyalaryn tartugha yqpal etetin energetika, kólik jәne telekommunikasiya salalaryn janghyrtugha shoghyrlanady.

Adamy resurstardyng sany men sapasy kez kelgen elding bolashaghyn aiqyndaytyn negiz qúrushy faktorlar bolyp tabylady. Adamy kapital - búl innovasiyalardyng jәne ekonomikanyng tiyimdiligin arttyrudyng negizgi qozghaushy kýshi. Ýshinshi baghyt - bolashaqqa investisiyalar - Qazaqstannyng adamy resurstarynyng sapasyn úzaq merzimdi kezende arttyru ýshin qajetti sharalardy qamtityn bolady.

Tórtinshi týiindi baghyt - azamattar ýshin qyzmetter kórsetu shenberinde - halyqty әleumettik qorghau jәne túrghyn ýi-kommunaldyq qyzmetterdi tiyimdi kórsetu jónindegi sharalar kýsheytiletin bolady.

Besinshi týiindi baghyt - últaralyq kelisim, qauipsizdik, halyqaralyq qatynastardyng túraqtylyghy shenberinde - ishki túraqtylyqty, qauipsizdikti, beybitshilik pen kelisimdi nyghaytu, beybitsýigish syrtqy sayasatty damytu jónindegi sharalar kózdeletin bolady.

Qazaqstannyng 2020 jylgha deyingi damuynyng týiindi bes baghytynyng negizi útymdy makroekonomikalyq sayasat bolyp tabylady. Ekonomikany qalpyna keltiru jәne әrtaraptandyru, onyng «qyzyp ketuin» boldyrmau ýshin qolayly jaghdaylar jasau maqsatynda ekonomikanyng ósui kezeninde memleketting shyghystaryn azaytudy jәne olardy ekonomikalyq bәsendeu kezeninde úlghaytudy kózdeytin antisikldi fiskaldyq sayasat jýrgiziletin bolady. Búl rette kelesi onjyldyq kezenning sonyna qaray budjetting múnay emes tapshylyghy IJÓ-ge qatysty 3%-dan aspaydy. Aqsha-kredit sayasaty inflyasiyany tejeu jónindegi sharalardyng tiyimdiligin arttyrugha baghyttalatyn bolady. Valutalyq aiyrbas baghamynyng sayasaty qazaqstandyq ekonomikanyng ishki jәne syrtqy bәsekege qabilettiligi arasyndaghy tengerimdi qamtamasyz etuge baghyttalady.

 

 

Týiindi baghyt: daghdarystan keyingi damugha dayyndyq

 

Jahandyq qayta órleu kezeninde Qazaqstandaghy iskerlik ahual elding bәsekege qabilettiligining ornyqty negizin qamtamasyz etedi. Ol ekonomikany jedeldetip әrtaraptandyru jәne otandyq biznesti damytu ýshin auqymdy investisiyalardy tartugha yqpal etetin sheshushi faktor bolyp tabylady. Ornyqty qarjy jýiesi jәne senimdi qúqyqtyq orta da kәsipkerlikti damytuda syndarly ról atqarady.

 

 

Biznes ortany jaqsartu

 

Strategiyalyq jospar - 2020-ny iske asyrudyng alghashqy jyldary memleket otandyq kәsipkerler, sol siyaqty halyqaralyq investorlar ýshin de biznes jýrgizuding qúnyn azaytugha baghyttalghan belsendi sharalargha bastama jasaydy. Ákimshilik rәsimderding ontayly shenberin belgilep jәne olardy jýzege asyrudyng ashyqtyghyn arttyra otyryp, memleket tóreshildik pen sybaylas jemqorlyqtyng Qazaqstandaghy iskerlik ahualdyng manyzdy aspektilerine yqpal etuin tómendetuge úmtylatyn bolady.

 

 

Biznes ortany jaqsartu jónindegi strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

ekonomikanyng shiykizattyq emes sektorlaryna salynatyn otandyq jәne sheteldik investisiyalar (óndeushi ónerkәsip, auyl sharuashylyghy ónimderin qayta óndeu, qyzmetter kórsetu) keminde 30%-gha úlghayady;

IJÓ-ge tikeley sheteldik investisiyalardyng (TShI) ýlesi on payyzdyq tarmaqqa úlghayady;

IJÓ-degi shaghyn jәne orta biznesting (ShOB) ýlesi 7-10 payyzdyq tarmaqqa úlghayady;

investisiya kózderi әrtaraptandyrylady (әr elding ýlesi 5% jәne odan kóp bolatyn negizgi 10 investor el);

Qazaqstan Dýniyejýzilik bankting «Biznes jýrgizuding jenildigi» («Doing Business») reytingi boyynsha eng ýzdik kórsetkishtermen 50 elding qataryna enedi;

Qazaqstan «Transparency International» reytinginde sybaylas jemqorlyqty týisinu indeksi boyynsha elderding ýshten birining ishinde aldynghy qatardaghy oryndy iyelenedi

2015 jylgha qaray

Qazaqstannyng Dýniyejýzilik bankting «Biznes jýrgizuding jenildigi» («Doing Business») reytingi boyynsha kórsetkishteri 2011 jylmen salystyrghanda 7 pozisiyagha jaqsarady;

uaqyt pen shyghyndardy qosa alghanda, biznesti tirkeuge jәne jýrgizuge baylanysty operasiyalyq shyghyndar (rúqsat, liysenziyalar, sertifikattar alu; akkreditteu; konsulitasiya alu) 2011 jylmen salystyrghanda 30%-gha tómendeydi;

Europa Qayta qúru jәne Damu banki men Dýniyejýzilik Bankting Iskerlik ahualgha jәne kәsiporyndar júmysynyng tiyimdiligine sholuyndaghy (BEEPS) biznes ortanyng damu kórsetkishteri jaqsarady

2011 jylgha qaray

jana normativtik qúqyqtyq aktilerdi әzirleu men qabyldau ýshin retteushilik әser etudi taldau әdistemesi (ARV) әzirlenedi;

Qazaqstannyng Dýniyejýzilik bankting «Biznes jýrgizudegi jenildik» («Doing Business») reytingi boyynsha kórsetkishteri 2008 jylmen salystyrghanda 7 pozisiyagha jaqsarady;

uaqyt pen shyghyndardy qosa alghanda, biznesti tirkeuge jәne jýrgizuge baylanysty operasiyalyq shyghyndar (rúqsat, liysenziyalar, sertifikattar alu; akkreditteu; konsulitasiya alu) 30%-gha tómendeydi

 

 

Qarjy sektoryn nyghaytu

 

Qazaqstannyng qarjy jýiesining odan әri damuy aghymdaghy jahandyq daghdarystyng negizgi qorytyndylaryn eskeretin boldy:

1) kez kelgen qaryz alu kommersiyalyq, qarjylyq jәne valutalyq tәuekelderdi baqylaugha mýmkindik beretin qatang prudensialdy standarttargha jәne ashyqtyq talaptaryna negizdelui tiyis;

2) halyqaralyq kapital naryqtaryna qoljetimdilik bank sektorynyng jәne memleket qatysatyn zandy túlghalardyng syrtqy boryshynyng dengeyin jauapty basqarudy talap etedi;

3) el ishindegi jinaqtar dengeyining jogharylauy ornyqty, ashyq jәne tiyimdi retteluge tiyis qarjy jýiesine degen senimning nyghangyna baylanysty.

Ekonomikany qalpyna keltiru kezeninde qarjy sektoryn memlekettik qoldau saqtalady, alayda birte-birte jeke bastamagha oryn bere otyryp, tikeley memlekettik qatysu azayatyn bolady.

Otandyq qarjy jýiesindegi odan әri retteu barynsha tolyq jәne qarjy sektorynyng makroekonomikalyq baylanystaryn jan-jaqty eskeretin bolady. Belsendi ekonomikalyq órleu kezeninde prudensialdyq normativter bәsendeu jaghdayynda jinaqtalghan әleuetti paydalanu ýshin qatandatylatyn bolady.

Jalpy alghanda, qarjy sektorynyng damuy elding ýdemeli industriyalyq-innovasiyalyq damuy ýshin qarjy resurstaryn tartugha baghdarlanady.

Qor jasaudyng ishki kózderi halyqtyng jәne otandyq kәsiporyndardyng bos resurstary esebinen kóbeytiletin bolady. Investisiyalyq jobalardy qarjylandyru kózderi retinde resurstardy tartu ýshin qajetti jaghdaylar jasau arqyly nyghaytylatyn memlekettik-jekeshelik әriptestik tetikterining róli men manyzy artady.

Elding qarjy sektoryna degen senimin ornyqtyru jәne olargha kórsetiletin qyzmetter ayasyn keneytu jóninde belsendi júmys jýrgiziletin bolady. Qarjy qyzmetterin tútynushylar men investorlardyng qúqyqtary men zandy mýddelerin qorghau tetikterin keneytuge, qarjy úiymdarynda ishki baqylaudyng tiyimdi jýiesi men tәuekel-menedjmentti engizuge, sonday-aq olardyng qyzmetining ashyqtyghyn arttyrugha airyqsha kónil bólinedi.

Ishki resurstardyng ósu shamasyna qaray jobalyq investisiyalau qúraldaryn qosa alghanda, qarjy qúraldarynyng keng auqymy bar qor naryghy odan әri damidy. Memlekettik-jekeshelik әriptestik jәne islamdyq qarjylandyru qor naryghyn damytuda manyzdy ról atqaratyn bolady. Búghan qúndy qaghazdar ainalysynyng barabar kólemin qamtamasyz etetin memlekettik qúndy qaghazdar naryghynyng odan әri damuy da septigin tiygizedi.

Qazaqstannyng tolyqqandy qor naryghyn qalyptastyru jәne onyng halyqaralyq kapital naryghymen yqpaldasuy shenberinde Almaty qalasynyng ónirlik qarjy ortalyghy odan әri damityn bolady. Strategiyalyq perspektivada memleket halyqaralyq standarttargha sәikes keletin Almaty qalasynyng bәsekege qabiletti qarjy ortalyghyn damytu jәne onyng Aziyadaghy jetekshi 10 qarjy ortalyghynyng tobyna kirui ýshin qajetti jaghday jasaydy.

Jalpy alghanda, elding qarjy sektoryn damytu Qazaqstan Respublikasynyng qarjy sektoryn damytudyng daghdarystan keyingi kezenge arnalghan tújyrymdamasyna sәikes jýzege asyrylatyn bolady.

 

 

Qarjy sektoryn damytu jónindegi strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

qarjy úiymdarynyng institusionaldyq bazasy keneytiledi jәne olardyng investisiyalyq mýmkindikteri úlghaytyldy;

bank sektorynyng syrtqy mindettemelerining ýlesi onyng mindettemelerining jiyntyq kóleminde 30%-dan aspaydy;

qarjy naryghy qyzmetterding keng spektrin úsynady jәne investorlar men qarjy qyzmetterin tútynushylardyng arasynda senimge iye;

otandyq qor naryghy Tәuelsiz Memleketter Dostastyghy men Ortalyq Aziya elderining ishinde islam bankingining ónirlik ortalyghyna ainalady

2015 jylgha qaray

halyqtyng jinaqtaryn tartudyng balamaly kózderin damytu ýshin jaghday jasaldy;

halyqtyng qarjylyq sauattylyghyn jәne investisiyalyq mәdeniyetin kóteru jónindegi is-sharalar sәtti iske asyryldy;

memlekettik-jekeshelik әriptestik tetikterining róli men manyzyn arttyru jónindegi sharalar keshenin iske asyru qamtamasyz etildi

 

 

Senimdi qúqyqtyq orta qalyptastyru

 

Senimdi qúqyqtyq ortagha zannyng ýstemdik prinsiypin mýltiksiz saqtau arqyly qol jetkiziledi jәne ol azamattar men kәsipkerlik subektilerining ózderining qúqyqtary men zandy mýddelerining sózsiz qorghaluyna degen senimdiligin, biznesti jýzege asyru kezinde jeke qauipsizdikti sezinuin, tranzaksiyalyq shyghyndardyng tómen boluyn qamtamasyz etedi, ishki jәne syrtqy investisiyalardy yntalandyrady.

Últtyq qúqyqtyq jýieni janghyrtu jәne ony ýzdik halyqaralyq praktikagha sәikes keltiru, sonday-aq adam, ana men bala, kәsipkerlik pen memleket qúqyqtarynyng senimdi qorghaluyn qamtamasyz etu maqsatynda mynaday salalardaghy reformalargha nazar audarylady:

1) sot jýiesining ashyqtyghyn jәne tәuelsizdigin, sot korpusynyng beytaraptyghy men kәsipqoylyghyn arttyru;

2) zannamany jetildiru jәne norma týzushilik sapasyn arttyru;

3) halyqtyng qúqyqtyq mәdeniyetining dengeyin, onyng ishinde sot jәne qúqyq qorghau organdary qyzmetkerlerining kәsiptik mәdeniyetin arttyru jәne azamattardyng bilikti zang kómegine naqty qol jetkizuin qamtamasyz etu.

Otandyq qúqyqtyq jýieni janghyrtudyng tújyrymdy ústanymdary jәne onyng 2020 jylgha deyingi damuynyng negizgi baghyttary Qazaqstan Respublikasynyng 2010 jyldan 2020 jylgha deyingi kezenge arnalghan qúqyqtyq sayasat tújyrymdamasynda aiqyndalghan.

 

 

Sot jýiesi

 

Sot jýiesin odan әri reformalau sottardyng shynayy tәuelsizdigi, sot tóreligin atqarudy tiyimdi qoghamdyq baqylau, sudiyalardyng kәsipqoylyghy men beytaraptyghy, sot isin jýrgizudi onaylatu jәne tym artyq reglamentteudi alyp tastau prinsipterimen jýrgiziledi, onyng nәtiyjesinde qoghamnyng sot jýiesine degen senimining joghary dәrejesine qol jetkizilip, sottardyng júmys isteu tiyimdiligi artady. Sot tóreligin jýzege asyru kezinde sot iyerarhiyasynyng barlyq dengeylerinde jәne satylarynda sudiyalar tәuelsizdigining úiymdyq-qúqyqtyq kepildikteri qamtamasyz etiletin bolady.

 

 

Sot jýiesin reformalau jónindegi strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

Qazaqstan Respublikasynyng «Sottardyng tәuelsizdigi» kórsetkishi boyynsha Dýniyejýzilik ekonomikalyq forumnyng jahandyq bәsekege qabilettilik indeksi reytingindegi orny 20 pozisiyagha jaqsarady;

sot jýiesining tәuelsizdik jәne beytaraptyq dengeyi Europadaghy qauipsizdik jәne yntymaqtastyq úiymynyng mindettemelerine (adamy ólshem salasynda) sәikes dep tanyldy

2015 jylgha qaray

tergeu is-әreketin sottyng baqylauy keneytildi;

sotqa jýginushi subektiler isterining qoljetimdiligine, qarapayymdylyghyna jәne jyldam sheshiluine kepildik beretin sot jýiesi qúryldy;

sudiyalyqqa ýmitkerlerge qoyylatyn biliktilik talaptary jәne sudiyalyqqa ýmitkerlerdi irikteu rәsimderining transparenttiligi (ashyqtyghy) artty;

ýkimettik emes úiymdardyng ókilderin tarta otyryp, sot prosesine qatysushylar men kәsipqoy zangerler arasynda jýrgiziletin, alynghan nәtiyjelerding jariyalylyghyn jәne sottar men sudiyalardyng reytingterin jasaudy kózdeytin merzimdi әleumettanushylyq zertteulermen barlyq sottardy barabar qamtu qamtamasyz etildi

2014 jylgha qaray

sot sheshimderin oryndaudyng aralas modelin jetildiru

2013 jylgha qaray

sotta qaraudyng tolyqtay jariyalylyghy men ashyqtyghy, onyng ishinde sottardyng qorytyndy is jýrgizu sheshimderining qarar bóligin Qazaqstan Respublikasy Jogharghy Sotynyng jariya derekqoryna ornalastyru jolymen qamtamasyz etildi

2011 jylgha qaray

sottardyng mamandanuy olardyng ókilettikteri naqty ajyratyla otyryp keneytildi, onaylatylghan is jýrgizu instituttary damytyluda;

jekeshe sot oryndaushylary institutyn engize otyryp, sot sheshimderin oryndaudyng aralas modeli engizildi

 

 

 

 

 

Zannamany jәne norma týzushilikti jetildiru

 

Mynalar zannamany jәne norma týzushilikti jetildiruding negizgi baghyttary bolady:

1) Qazaqstannyng zannamalyq bazasynyng túraqtylyghy men qoljetimdiligin qamtamasyz etu, onyng sapasyn arttyru әri kodifikasiyalau arqyly jýielendiru, eskirgen jәne qaytalanatyn normalardy alyp tastau, qúqyqtyq retteudegi olqylyqtardy joy jәne silteme normalardy barynsha azaytu, tikeley qoldanylatyn zandardy qabyldau praktikasyn keneytu arqyly jýieleu;

2) normativtik qúqyqtyq aktilerdi әzirleuge tәuelsiz sarapshylardy, ýkimettik emes sektordyng ókilderin neghúrlym kenirek tartu, osy salada ozyq bilimderdi qoldana otyryp, ghylymy saraptamalardy jýrgizu negizinde norma týzushilik prosesindegi kәsibiylikti kýsheytu.

 

 

Zannamany jәne norma shygharudy jetildiru jónindegi strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

normativtik qúqyqtyq aktiler jobalarynyng sapasyn baghalaudyng halyqaralyq standarttaryna jәne olardy qoghamnyn, kәsipkerlik pen biylikting mýddelerin tendestirip eskeruge mýmkindik beretin jariya týrde talqylau rәsimderine negizdelgen zang shygharudyng tiyimdi tetikteri engizildi

2015 jylgha qaray

normativtik qúqyqtyq aktilerdi әzirleuge tәuelsiz sarapshylardy, ýkimettik emes sektordyng ókilderin neghúrlym kenirek tartu, osy salada ozyq bilimderdi qoldana otyryp, ghylymy saraptamalardy jýrgizu negizinde norma týzushilik qyzmetining sapasyn arttyru jónindegi tetikter engizildi;

zang jobalaryn dayyndau sapasynyng kriyteriyleri әzirlendi;

zandy túlghalardyng bankrottyq tetikteri jetildirildi

2014 jylgha qaray

«elektrondyq ýkimet» infraqúrylymy shenberinde jәne memlekettik qúpiyalar turaly zannama talaptarynyng saqtaluyn eskerip, normativtik qúqyqtyq aktilerding jýielendirilgen әri týpkilikti derekter bazasyna jalpygha birdey tegin qol jetkizu qamtamasyz etildi;

qylmystyq zannamany, onyng ishinde auyr emes jәne ortasha auyrlyqtaghy qylmysty alghash ret jasaghan adamdargha jәne әleumettik osal azamattargha qatysty, sonday-aq kishigirim nemese ortasha auyrlyqtaghy jekelegen qylmystardy teris qylyqtar razryadyna auystyru arqyly qylmystyq zannamany keshendi izgilendiru jýrgizildi

2011 jylgha qaray

eskirgen jәne qaytalaytyn normalardy alyp tastaugha, sonday-aq qúqyqtyq retteudegi olqylyqtardy joygha mýmkindik beretin zannamalyq aktilerding qúqyqtyq monitoringi engizildi;

Qazaqstanda mýddelik qoldau institutynyng júmys isteui ýshin qúqyqtyq negiz jasaldy, korporativtik mýddelerdi ilgeriletuding sybaylas jemqorlyq shemasyn joyatyn tetikter reglamentteldi;

kontraktasiya tәuekelderin tәuelsiz baghalau instituttaryn (reytingtik agenttikterdi, kredittik burolardy) jәne korporativtik daulardy onaylatylghan sheshu instituttaryn (aralyq sottardy, kollektorlyq agenttikterdi) odan әri damytu tújyrymdamasy әzirlendi

 

 

Qúqyqtyq mәdeniyet jәne azamattardyng bilikti zang kómegine qoljetimdiligi

 

Qúqyqtyq mәdeniyetting joghary boluy azamattardyng qúqyqtyq baghdarlanuyn qamtamasyz etedi jәne kez kelgen zang búzushylyqtargha, onyng ishinde azamattardyng qúqyqtary men bostandyqtarynyng búzyluyna tózbeuin qalyptastyrady. Ol, eng aldymen, halyqtyng qúqyqtyq sanasynyng damu dengeyine baylanysty.

Azamattardyng qúqyqtyq sanasynyng dengeyin arttyru ýshin memleketting negizgi kýsh-jigeri qúqyqtyq nasihatty (qoghamdyq zandyq bilim berudi jandandyru) keneytuge jәne azamattyq qoghamnyng tiyimdi instituttaryn damytugha baghyttalady.

Qazaqstandyq qoghamnyng joghary qúqyqtyq mәdeniyetin qalyptastyru shenberinde advokattardyn, sot jәne qúqyq qorghau organdary qyzmetkerlerining kәsiptik mәdeniyetining dengeyin arttyrugha, olardyng sapaly kәsiptik dayarlyghyna erekshe kónil bólinedi.

Búl rette tayaudaghy onjyldyqta memleket halyqtyng bilikti zang kómegine qol jetkizuin keneytu ýshin barlyq qajetti jaghdaylardy jasaydy.

 

 

Halyqtyng qúqyqtyq mәdeniyetining dengeyin arttyru jәne azamattardyng bilikti zang kómegine naqty qol jetkizuin qamtamasyz etu jónindegi strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

Qazaqstannyng әrbir azamaty ýshin mýliktik jaghdayyna qaramastan, bilikti zang kómegin úsynu tetikterin jetildiru esebinen bilikti zang kómegine naqty qoljetimdiligi qamtamasyz etildi;

kәsipqoy zangerler men advokattardyng biliktiligi joghary qyzmetter naryghy qúryldy

2015 jylgha qaray

Qazaqstan Respublikasy azamattarynyng bilikti zang kómegin aluynyng tetikterin jetildiru jóninde keshendi jospar әzirlendi;

halyqtyng qúqyqtyq mәdeniyetin arttyru shenberinde azamattyq qogham instituttarynyng ornyqty damuy ýshin qajetti qúqyqtyq baza qalyptasty

2012 jylgha qaray

Qazaqstan azamattarynyng qúqyqtyq mәdeniyetin, onyng ishinde qúqyqtyq nasihatty keneytu jәne zang bilimining sapasyn arttyru arqyly kóteru jónindegi keshendi jospar әzirlendi

 

 

Týiindi baghyt: ekonomikany әrtaraptandyrudy jedeldetu

 

Strategiyalyq jospar - 2020-ny iske asyru kezeninde ýdemeli industriyalandyru jolymen ekonomikany әrtaraptandyru jedeldetiledi.

Ekonomikadaghy enbek ónimdiligin keshendi arttyrugha baghyttalghan eldi industriyalandyru mynaday baghyttar boyynsha jýzege asyrylatyn bolady:

1) shiykizat óndiristerin keyinnen neghúrlym joghary bólinisterge ótkize otyryp, dәstýrli salalardy: múnay-gaz sektoryn, tau-ken metallurgiyasy keshenin, atom jәne himiya ónerkәsibin damytu;

2) jer qoynauyn paydalanushylardyn, últtyq kompaniyalar men memleketting súranysyna negizdelgen sektorlardy: mashina jasaudy, qúrylys industriyasyn, qorghanys ónerkәsibin, farmasevtikany damytu;

3) shiykizat sektoryna baylanysty emes jәne negizinen eksportqa baghdarlanghan óndiristerdi: agroónerkәsiptik keshendi, jenil ónerkәsipti, turizmdi damytu;

4) әlemdik ekonomikada aldaghy 15-20 jylda basym ról atqaratyn «bolashaqtyng ekonomikasy» baghyttaryn: aqparattyq, kommunikasiyalyq jәne gharysh tehnologiyalaryn, biotehnologiyalardy, balamaly energetikany damytu.

Qazaqstandy industriyalandyru qolayly ekonomikalyq ortany qalyptastyrumen jәne tabysty industriyalandyrudyng aiqyn qaghidattaryn saqtaumen, onyng ishinde gharysh qyzmetterining әlemdik naryghyndaghy Qazaqstannyng ýlesin arttyrumen birge jýredi.

 

 

Qolayly ekonomikalyq orta qalyptastyru

 

Qolayly ekonomikalyq ortagha útymdy makroekonomikalyq sayasatpen, tiyimsiz jobalargha qarsy is-qimyl jýiesin qúrumen, últtyq innovasiyalyq jýieni qalyptastyrumen, onyng ishinde ghylymiy-zertteuler men tәjiriybelik-konstruktorlyq jobalar (búdan әri - GhZTKJ) jýiesin jetildirumen qoldau jasalady.

 

 

Ekonomikany әrtaraptandyrudy qoldau ýshin makroekonomikalyq basqaru

 

Qazaqstan shiykizat resurstaryn iri eksporttaushy retinde shiykizatty eksporttaudan týsetin qarjyny paydalanu men ekonomikanyng barlyq salalarynda ósuge yqpal etetin makroekonomikalyq jaghdaydy jasau arasyndaghy tengerimdi qamtamasyz etedi.

Tabighy resurstardan týsken paydany tez júmsau valutanyng aiyrbas baghamyn jogharylatady jәne «ekonomikanyng saudalaspaytyn salalaryn» (qarjy sektory, jyljymaytyn mýlikpen operasiyalar jәne qyzmet kórsetu salasy) damytugha jeteleydi. Qazaqstanda valutalyq baghamdy baqylaudy joghaltu saldarynan kezinde jandanghan agroónerkәsiptik keshenining jәne óndeushi ónerkәsibin is jýzinde joghaluyna tap bolghan tabighy resurstargha bay basqa elderding tәjiriybesi eskeriledi.

Osyny eskere otyryp, Qazaqstan Respublikasy Últtyq qorynyng júmys isteu tújyrymdamasy jetildirilip, onyng saqtandyrushy funksiyasy kýsheytiledi.

 

 

Tiyimsiz jobalargha qarsy is-qimyl

 

Ekonomikany әrtaraptandyrudy jedeldetu prosesinde memleket tiyimsiz jobalardyng iske asyryluyna qarsy túrady. Memlekettik qarajatty júmsau prosesining ashyqtyghy men aiqyndyghy artady. Memlekettik qarjylandyrudy alatyn barlyq jobalar ýshin qarjylyq jәne ekonomikalyq rentabelidilik standarttary engiziledi. Memleket qarjylandyratyn investisiyalyq jobalardy baghalau sheteldik ong tәjiriybeni eskere otyryp kýsheytiledi.

 

 

Últtyq innovasiyalyq jýieni qúru

 

Sheteldik tәjiriybeni taldau әlemning barlyq ýzdik innovasiyalyq jýielerining bәri, kóp jaghdayda qomaqty memlekettik qoldaugha ie bolatynyn aighaqtaydy.

Memleket ekonomikany әrtaraptandyru shenberinde últtyq innovasiyalyq jýiening qalyptasuyn mynaday qaghidattarmen qamtamasyz etedi:

1) әlemdik dengeydegi uniyversiytetter qúru jәne GhZTKJ-nyng ozyq jýiesin qalyptastyru ýshin uniyversiytettik ghylymdy odan әri damytu;

2) granttar jýiesi negizinde memleket ýshin basym GhZTKJ qarjylandyru. Elding industriyalandyru basymdyqtaryna sәikes GhZTKJ basymdyqtaryn aiqyndaudy Qazaqstan Respublikasy Ýkimetining janyndaghy Joghary ghylymiy-tehnikalyq komissiya jýzege asyrady;

3) shetel mamandaryn qosa alghanda, sarapshylardy tarta otyryp, granttargha ótinimderdi baghalaudyng transparentti prosesin engizu;

4) últtyq qajettilikterge beyimdelgen tiyimdi sheteldik tehnologiyalardy qoldanu.

 

 

Tabysty industriyalandyru qaghidattary

 

Qazaqstandy industriyalandyru mynaday qaghidattargha negizdeledi:

1) memlekettik jәne jekeshe sektorlardyng rólderin naqty aiqyndau;

2) kompaniyalar men memlekettik organdar qyzmetining ashyqtyghyn barynsha arttyru;

3) tauarlardyng sapasyn jәne júmystar men kórsetiletin qyzmetting ónimdiligin ósirudin, olardyng qúnyn tómendetuding jetekshi faktory retinde bәsekelestikti qamtamasyz etu.

Elding ekonomikalyq mýddelerin qorghau men ilgeriletuding senimdi jýiesin qalyptastyru, otandyq tauarlar men kórsetiletin qyzmetter ýshin syrtqy naryqtargha qoljetimdilik jasau jәne josyqsyz bәsekelestikti joi maqsatynda tiyimdi sauda sayasaty jýrgiziledi.

Ózara saudany damytu, otandyq ónimderding bәsekege qabilettigin arttyru men investisiyalardyng ósuine jәrdemdesu maqsatynda Qazaqstan TMD-daghy yqpaldasu prosesterining belsendi qatysushysy bolady. 2010 jyldyng 1 qantarynan bastap kýshine engen Reseymen jәne Belarusipen Keden odaghynyng qalyptasuy men damuy serpindi joba bolyp tabylady. Ýsh elding yqpaldasuynyng kelesi kezeni Birynghay ekonomikalyq kenistikti qalyptastyru boldy.

2012 jylghy 1 qantardan bastap Birynghay ekonomikalyq kenistikting qúqyqtyq bazasyn qalyptastyratyn kelisimder kýshine endi. Qazirgi uaqytta Birynghay ekonomikalyq kenistikti, onyng ishinde kelisimderding qúqyqtyq erejelerin qalyptastyru boyynsha júmys jýrgizilude.

TMD-daghy ónirlik ekonomikalyq birlestikterdi qolday otyryp, respublika Dýniyejýzilik sauda úiymyna elding ekonomikalyq damu basymdyqtaryna say keletindey talaptarmen kiru prosesterin jedeldetedi.

 

 

Ártaraptandyrudyng basymdyqtary

 

Birinshi kezende (2010 - 2014 jyldar) otandyq ekonomikany ýdemeli әrtaraptandyru, birinshi kezekte, jeti baghyt boyynsha iske asyrylady. Búl - agroónerkәsiptik keshen jәne auyl sharuashylyghy ónimderin qayta óndeu; qúrylys industriyasy jәne qúrylys materialdarynyng óndirisi; múnaydy óndeu jәne múnay-gaz sektorynyng infraqúrylymy; metallurgiya jәne dayyn metall ónimderin óndiru; himiya, farmasevtika jәne qorghanys ónerkәsibi; energetika; kólik jәne telekommunikasiya.

Osy baghyttar, sonday-aq turizm industriyasyn jәne mashina jasaudy damytu Qazaqstan Respublikasyn ýdemeli industriyalyq-innovasiyalyq damytudyng 2010 - 2014 jyldargha arnalghan memlekettik baghdarlamasynyng basymdyqtary bolady.

Ekinshi kezende (2015 - 2019 jyldar) әrtaraptandyrudyng basym baghyttary men týiindi kórsetkishteri Qazaqstan Respublikasyn ýdemeli industriyalyq-innovasiyalyq damytudyng 2010 - 2014 jyldargha arnalghan memlekettik baghdarlamasyn iske asyru nәtiyjelerin eskere otyryp aiqyndalatyn bolady.

Ekonomikany tabysty әrtaraptandyru respublikanyng ornyqty damuymen tyghyz baylanysty, onyng ishinde:

1) janartylatyn resurstar men energiya kózderi negizinde qazirgi zamanghy tehnologiyalardy engizu. Jel energetikasyn, kýn energetikasy men geotermaldyq energetikany damytu ýshin yntalandyrushy jaghdaylar jasalady, su resurstaryn birigip basqaru qaghidattaryn eskere otyryp, elding su resurstaryn tiyimdi paydalanu tehnologiyalary engiziledi, sonday-aq halyqty auyz sumen qamtamasyz etu jóninde odan әri is-qimyl jasalady;

2) investisiyalar tartu, ekologiyalyq problemalardy sheshu, antropogendik jýktemening kelensiz әserin azaytu, tabighatty paydalanushylardyng qorshaghan ortagha emissiyany azaytu jónindegi jauapkershiligin kýsheytu, qaldyqtardy keshendi qayta óndeu mәselelerin de qamty otyryp, ornyqty damudy basqaru jýiesin ontaylandyru jәne tómen kómirtekti ekonomikanyng «jasyl» sayasatyn engizu.

Ekonomikany әrtaraptandyru ekonomikalyq әleuetting útymdy aumaqtyq úiymdastyryluyn qúru men halyqtyng tynys-tirshiligi ýshin qolayly jaghdaylar jasau maqsatynda ekonomikalyq ósu ortalyqtaryn qalyptastyru jónindegi josparlarmen ýilestiriledi.

Qazaqstannyng elordasy - Astananyng odan әri damuyna erekshe mәn beriletin bolady. Astana qalasynyng ornyqty damuynyng 2030 jylgha deyingi bekitilgen strategiyalyq josparyna sәikes basty mindeti Qazaqstannyng astanasyn bәsekege qabiletti ekonomikasy, el azamattary men turister ýshin tartymdy, qolayly qorshaghan ortasy bar qala retinde qalyptastyru bolyp tabylady. Strategiyalyq jospar-2020 iske asyru kezeninde Astana qalasynyng 2030 jylgha qaray әlemning eng bәsekege qabiletti 30 qalasynyng qataryna kirui ýshin qajetti jaghdaylar jasalady.

Elding basqa aimaqtaryn damytu boyynsha olardyng ekonomikalyq әleuetin nyghaytugha baghyttalghan sharalar qabyldanatyn bolady.

 

 

Ekonomikany әrtaraptandyrudyng strategiyalyq maqsattary

 

2020 jylgha qaray

IJÓ qúrylymyndaghy óndeu ónerkәsibining ýlesi keminde 13%-dy qúraydy;

jalpy eksport kólemindegi shiykizattyq emes eksporttyng ýlesi keminde 45%-dy qúraydy;

shiykizattyq emes eksporttyng kólemi óndeu ónerkәsibining jiyntyq óndirisining keminde

50%-yn qúraydy;

óndeu ónerkәsibindegi enbek ónimdiligi kem degende 2 esege úlghayady;

agroónerkәsiptik keshendegi enbek ónimdiligi keminde 4 esege úlghayady;

shiykizattyq emes sektordyng ózindik qúrylymyndaghy kóliktik shyghystardyng ýlesi keminde 15%-gha qysqarady;

IJÓ energiya syiymdylyghy keminde 25%-gha azayady;

innovasiyalyq belsendi kәsiporyndar ýlesi

20%-gha deyin úlghayady

2015 jylgha qaray

IJÓ qúrylymyndaghy óndeu ónerkәsibining ýlesi keminde 12,5%-dy qúraydy;

jalpy eksport kólemindegi shiykizattyq emes eksporttyng ýlesi keminde 40%-dy qúraydy;

shiykizattyq emes eksporttyng kólemi óndeu ónerkәsibining jiyntyq óndirisining keminde 43%-yn qúraydy;

óndeu ónerkәsibindegi enbek ónimdiligi keminde 1,5 esege úlghayady;

agroónerkәsiptik keshendegi enbek ónimdiligi keminde 2 esege úlghayady;

shiykizattyq emes sektordyng ózindik qúrylymyndaghy kóliktik shyghystardyng ýlesi keminde 8%-gha qysqarady;

IJÓ energiya syiymdylyghy keminde 10%-gha azayady;

innovasiyalyq belsendi kәsiporyndar ýlesi

10%-gha deyin úlghayady

 

 

Agroónerkәsiptik keshen jәne auyl sharuashylyghy ónimderin qayta óndeu

 

Jer resurstaryna bay Qazaqstannyng auyl sharuashylyghy óndirisin damytu jaghynan úzaq merzimdi salystyrmaly basymdyghy bar. Auyl sharuashylyghynyng ónimdiligin arttyru jәne auyl sharuashylyghyndaghy óndeudegi qosylghan qúndy úlghaytu jónindegi júmys jalghasady. Auyl sharuashylyghynda sudy tiyimdi paydalanudyng artuymen qatar, ósimdik sharuashylyghyn jahandyq jylynudyng yqtimal saldaryna beyimdeu jónindegi sharalar iske asyrylady.

Auyldyq jerlerde el halqynyng shamamen 50%-y túratynyn eskersek, agrarlyq salany damytu auyl halqynyng ómir sýru sapasyn arttyrudyng týiindi faktory bolyp tabylady. Osyghan baylanysty auyldyng әleumettik jәne injenerlik infraqúrylymyn damytu, ontayly auyldyq ornalastyrudy modelideu júmysy jalghasady.

 

 

Auyl sharuashylyghy salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

agroónerkәsip kesheninde enbek ónimdiligi kem degende 4 ese úlghayady;

biday týsimi 1 gektardan 1,4 tonnany qúraydy

2015 jylgha qaray

eksporttyng jalpy kóleminde agrarlyq salanyng eksporttyq әleueti 8%-gha deyin úlghayady;

agroónerkәsiptik keshendegi enbek ónimdiligi keminde 2 esege úlghayady;

etti óndeu 27%-gha deyin, sýtti óndeu - 40%-gha deyin, jemis pen kókónisti óndeu - 12%-gha deyin úlghayady

 

 

Qúrylys industriyasy jәne qúrylys materialdarynyng óndirisi

 

Ekonomikanyng ósuimen qúrylys qyzmeti men qúrylys materialdaryna degen súranys artady. Qúrylys materialdarynyng 50%-y elge importtalatynyn eskersek, qúrylys industriyasynyng jәne qúrylys materialdary óndirisin damytugha aitarlyqtay mýmkindik bar.

 

 

Qúrylys salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

 

2015 jylgha qaray

qúrylys materialdarynyng 80%-y el ishinde shygharylady;

qúrylys jәne qúrylys materialdary salasyndaghy óndiris kólemining 20%-y eksporttalady

 

 

Múnaydy qayta óndeu jәne múnay-gaz salasynyng infraqúrylymy

 

Elding bay miyneraldyq resurstary múnay men gaz eksportynyng ósuine yqpal etip qana qoymaydy. Jana qúbyrjoldardy salumen qatar múnaydy jәne gazdy óndeu sektory, onyng ishinde integrasiyalanghan múnay gaz-himiya keshenin salu esebinen damytylatyn bolady.

 

 

Múnaydy qayta óndeu jәne múnay-gaz sektorynyng infraqúrylymy salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

 

2016 jylgha qaray

Beyneu - Bozoy - Shymkent gaz qúbyry elding ontýstigin jylyna 6 mlrd. tekshe metr kólemge deyin gazben qamtamasyz etedi

2014 jylgha qaray

otandyq múnay óndeu zauyttary elding otyngha degen súranysyn tolyq qanaghattandyrady

 

 

Metallurgiya jәne dayyn metall ónimderining óndirisi

 

Metall kenining zor qoryna ie bola otyryp, Qazaqstanda dayyn metallurgiyalyq ónimderding otandyq óndirisin damytu ýshin barlyq mýmkindikter bar.

 

 

Metallurgiya salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

 

2015 jylgha qaray

metallurgiyalyq ónim óndirisi men eksporty eki ese ósedi

 

 

Himiya, farmasevtika jәne qorghanys ónerkәsibi

 

Himiya óndirisin damytu maqsatynda qazirding ózinde 18 joba iske asyryluda. Himiya ónerkәsibin odan әri damytu organikalyq himiya men poliymerlerdin, beyorganikalyq himiyanyng bazalyq ónimderin, arnayy himikattar men tútynu himiyasyn shygharumen baylanysty bolady. Farmasevtika óndirisi damidy. Qorghanys ónerkәsibinde elding Qaruly Kýshterin janghyrtu baghdarlamalary iske asyrylady.

 

 

Himiya, farmasevtika jәne qorghanys ónerkәsibindegi strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

memlekettik qorghanys tapsyrysynyng 80%-yn otandyq óndiris qamtamasyz etti;

himiya ónimderining jalpy óndirisi 3 esege ósedi;

himiya ónimderining 20-dan astam jana týrin óndiru úiymdastyryldy

2015 jylgha qaray

kaustikalyq soda boyynsha hlor-silti óndirisi jylyna 100 myng tonnagha deyin keneytildi;

miyneraldy tynaytqyshtardyng әrqily týrlerin shygharu jylyna 3 mln. tonnadan asady;

kuaty jylyna 400 myng tonna kalisiylendirilgen soda óndirisi úiymdastyryldy;

himiyalyq óndiris ýshin shiykizatty qayta óndeu jәne bayytu quattary engizildi;

kýkirt qyshqylynyng óndirisi jylyna 2500 myng tonnadan artyq kólemge jetkizildi

2014 jylgha qaray

eldegi dәrilik zattardy tútynudyng jartysyn otandyq óndiris qamtamasyz etedi

 

 

Atom energetikasy men energiyanyng balamaly kózderin qosa alghanda, energetikany damytu

 

Ekonomikalyq ósu qarqyny jәne ekonomikany әrtaraptandyru energetika sektoryna aitarlyqtay qysym jasaydy. Ónerkәsipting otandyq salalary birshama energiyany qajet etedi jәne energiya ýnemdeuding aitarlyqtay әleueti bar. Energiyany paydalanu tiyimdiligin arttyru jónindegi sharalardy iske asyrumen qatar ishki qajettilikterdi, әsirese batys jәne ontýstik ónirlerde qanaghattandyru ýshin onyng óndirisin ýdetu talap etiledi. Osyghan baylanysty energiya kózderi men elektr jelisi kәsiporyndarynda qazirgi quattardy keneytu men rekonstruksiyalau jәne janalaryn salu jóninde júmystar jýrgiziletin bolady.

Energetika sektoryn damytu shenberinde Qazaqstan jahandyq maqsatqa - parniktik gazdardy shygharudy azaytugha jәrdemdesedi.

Neghúrlym arzan, ekologiyalyq jaghynan taza energiya alu әdisterining biri atom energetikasyn damytu bolyp tabylady. Atom energetika keshenderi qolda bar otyn jәne miyneraldyq resurstardy ontayly әri tengerimdi paydalanugha mýmkindik beredi.

Energiyanyng balamaly kózderin paydalanu ýlesi jalpy energiya paydalanu kólemining 1%-ynan az. Ekologiyalyq problemalardy sheshu qajettigin eskere otyryp, elektr energetikasyn damytudyng basym baghyttarynyng biri janartylatyn energetika resurstaryn (gidroenergiya, jel jәne kýn energiyasy) paydalanu bolyp tabylady, olardyng Qazaqstandaghy paydalanylmay otyrghan әleueti óte zor.

Elektr energetikasy sektorynda naryqtyq jaghdaylarda salanyng damuyn qamtamasyz etuge mýmkindik beretin bagha jәne tarif týzu reformalary jýrgiziledi. Elektr jelileri kompaniyalary ýshin tarif týzuding jana tetigi engiziletin bolady.

 

 

Energetika salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

ózimizding kózderden ekonomika qajettilikterin qanaghattandyratyn energiya shygharu 100%-dy qúraydy;

energiyanyng balamaly kózderin paydalanu ýlesi energiya tútynudyng jalpy kóleminde 3%-dan artyq bolady;

elektr energiyasyn óndirude gaz elektr stansiyalarynyng ýlesi 20%-dy qúraydy;

AES jәne Balqash JES salyndy jәne paydalanugha engizildi;

yadrolyq otyn siklimen tiginen kiriktirilgen kompaniya qúryldy;

júmys istep túrghan generasiyalaytyn energiya quattary jәne taratushy energiya jelileri rekonstruksiyalandy jәne janartyldy

2015 jylgha qaray

energiyanyng balamaly kózderin paydalanu ýlesi energiya tútynudyng jalpy kóleminin

1,5%-ynan artyq boldy;

Balqash JES birinshi kezegining qúrylysy ayaqtaldy

2012 jylgha qaray

elektr energiyasynyng baghalaryn jәne elektr energiyasyn beru men taratu tarifterin qalyptastyrudyng úzaq merzimdi tariftik sayasaty әzirlendi jәne engizildi

 

 

Kólik jәne telekommunikasiya

 

Kólikti damytudyng negizgi baghyttary kólik infraqúrylymynyng negizgi tórt qúramdas bóligi: temirjol, avtomobili, әue jәne su kóligining tiyimdiligin arttyru jәne integrasiyalau bolyp tabylady.

Elding tranzittik әleueti keden jәne shekara rәsimderin reformalaumen ýndestirilgen, kólik infraqúrylymyna nysanaly investisiyalar salu arqyly arttyrylatyn bolady.

Elding ishki kontiynentaldyq ornalasuy jәne tenizge shyghudyng bolmauy qazaqstandyq tauarlardy syrtqy ótkizu naryqtaryna jetkizude, importtyq ónimderdi әkelude, Reseymen jәne Qytaymen sauda baylanystaryn damytuda, sonday-aq Týrkimenstan jәne Iran arqyly Parsy shyghanaghynyng porttaryna qol jetkizude kólikting rólin kýsheyte týsedi.

 

 

Temirjol kóligi

 

Temirjol salasyn reformalau memlekettik retteudi jetildirudi, jeke bastamalargha jaghdaylar jasaudy, sonday-aq negizgi qúraldardy aitarlyqtay janartu men janghyrtudy kózdeydi. Salanyng institusionaldyq qúrylymyndaghy týiindi ózgerister qyzmetting infraqúrylymdyq jәne tasymaldau týrlerin úiymdyq, qarjylyq jәne operasiyalyq bóluge; memleket tarapynan tasymaldau qyzmetin baghalyq retteudi joigha; tәuelsiz tasymaldaushylardyng magistralidyq temirjol infraqúrylymyna kemsitusiz qol jetkizuin qamtamasyz etuge jәne әleumettik manyzy bar shyghyndy tasymaldaulardy memlekettik subsidiyalaugha sayady.

 

 

Temirjol kóligi salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

respublika ishinde jәne Qazaqstan sheginen tys jýkter men jolaushylardy jetkizudi jedeldetu ýshin 1400 km juyq jana temirjol jelileri salyndy, búl rette qúrylysty qarjylandyrudyng kem degende 50%-y jeke investisiyalar esebinen jýzege asyryluda;

temirjol kóligining negizgi aktivterining tozuy

40%-gha deyin tómendedi;

jýk poezdarynyng temirjoldyng tranzittik uchaskelerining boyymen qozghaluynyng ortasha tehnikalyq jyldamdyghy 55 km./sagh-tan kem bolmaydy;

eksporttyq ónimning ózindik qúnyndaghy temirjol kóligimen tasymaldau shyghystarynyng ýlesi 20%-gha tómendedi;

elektrlengen temirjol jelilerining ýlesi jalpy temirjol úzyndyghynyng 40%-ynan kem bolmaydy;

әrbir operator ýshin naryqtaghy ýlesi keminde 7% bolatyn jýk jәne jolaushylardy tasymaldau salasynda 5 nemese odan kóp tәuelsiz iri operatorlar júmys isteydi, Qazaqstan aumaghy arqyly tranzittik tasymaldaudyng kólemi eki eseden astam artady;

temirjol kóligi salasynda Qazaqstan aumaghy arqyly tranzittik tasymaldaudyng kólemi eki eseden astam artady

2014 jylgha qaray

jýk jәne jolaushylar tasymaly salasynda jana tarif sayasaty iske asyryldy jәne magistralidyq temirjol jelisi qyzmetterining 10 jylgha arnalghan shekti tarifteri bekitildi

2013 jylgha qaray

Jetigen-Qorghas temirjol jelisi salyndy;

temirjol kóligin basqarudyng jana jýiesi engizildi

2012 jylgha qaray

Ózen-Týrkimenstanmen memlekettik shekara temirjol jelisi salyndy

 

 

Avtojol salasy jәne avtomobili kóligi

 

Avtojol salasyn odan әri damytu institusionaldyq reformalar men joldardy kýtip ústaudy jetildiruge jәne magistralidyq infraqúrylymgha salynatyn investisiyalardy qamtamasyz etuge baghyttalghan salany odan әri yryqtandyru jónindegi sharalardy ýilestiru arqyly qamtamasyz etiledi.

2020 jylgha qaray Qazaqstannyng iri qalalary men eldi mekenderin ózara baylanystyratyn qazirgi zamanghy avtojol jelisi salynady. Búl rette jergilikti manyzy bar avtojoldardy damytugha erekshe kónil bólinedi.

 

 

Avtojol salasy men avtomobili kóligi salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

respublikalyq manyzy bar 16 myng km. juyq avtomobili joldary salyndy jәne rekonstruksiyalandy;

Qazaqstan aumaghy arqyly tranzittik tasymaldau kólemi eki eseden astam artady

2016 jylgha qaray

«Batys Europa - Batys Qytay» halyqaralyq tranzit dәlizi rekonstruksiyalandy

2015 jylgha qaray

respublikalyq manyzy bar avtomobili joldarynyng orta eseppen 85%-y jaqsy jәne qanaghattanarlyq jaghdayda;

jergilikti manyzy bar avtomobili joldarynyng orta eseppen 70%-y jaqsy jәne qanaghattanarlyq jaghdayda

2014 jylgha qaray

halyqaralyq tasymaldauda sifrly tahograftar engizildi;

respublikalyq manyzy bar avtomobili joldarynyng jekelegen uchaskelerinde aqyly jýie engizildi

2013 jylgha qaray

«Evro-3» ekologiyalyq standarttary engizildi

 

 

Aviakólik

 

Azamattyq aviasiyany damytu әue tasymaldauyn retteudi birte-birte yryqtandyrumen, aviatasymaldau infraqúrylymyn qoldaugha investisiyalardy jýzege asyrumen, úshu qauipsizdigi men aviasiyalyq qauipsizdikke qoyylatyn talaptardy jogharylatumen qatar jýredi.

 

 

Aviakólik salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

15 әuejay IKAO sanatyna ie boldy;

әue tasymalynyng bәsekeli naryghy qúryldy;

4 halyqaralyq әuejay - «hab» júmys isteydi;

tranzittik tasymaldaulardyng kólemi eki eseden astam artady

2015 jylgha qaray

halyqaralyq әue qatynastarynyng sany eki ese artty;

europalyq aviasiyalyq standarttar tolyq engizildi

 

 

Su kóligi

 

Su kóligi salasyn damytudyng basym baghyttary port jәne qyzmet kórsetu infraqúrylymyn damytu, sauda flotyn qalyptastyru, kadrlyq әleuetti damytu jәne keme qatynasynyng qauipsizdigin qamtamasyz etu bolyp tabylady.

 

 

Su kóligi salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

Qazaqstannyng teniz porttarynyng ótkizu qabileti 48 mln. tonnagha deyin jetkizildi

2016 jylgha qaray

últtyq teniz sauda floty Qazaqstan Respublikasynyng porttarynan Kaspiy tenizine múnay tasymaldau kólemining 2/3 bóligin jәne qúrghaq jýk tasymaldau kólemining 1/2 bóligin qamtamasyz etedi

2015 jylgha qaray

Kaspiy tenizining qazaqstandyq sektorynyng akvatoriyasy men ishki su joldarynda kemelerding qauipsiz jýzui qamtamasyz etildi

 

 

Telekommunikasiya

 

Songhy jyldary aqparattyq-kommunikasiyalyq tehnologiyalardyng (búdan әri - AKT) qarqyndy damuy men beyimdelui ekonomikalyq kórsetkishterge ghana emes, adamdardyng ómir sýru saltyna da yqpal ete otyryp, qoghamdy janghyrtudyng basty faktorlaryna ainalyp otyr. Qazirgi zamanghy aqparattyq-kommunikasiyalyq kenistikti qalyptastyru maqsatynda telekommunikasiya salasynyng damuyn yntalandyru, AKT salasynyng zamanauy infraqúrylymyn qúru, telekommunikasiyalyq jәne elektrondyq qyzmetterdi keninen taratu, sonday-aq serpindi aqparattyq qoghamnyng negizderin qúru jalghasady.

 

 

Aqparattyq-kommunikasiya salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

joghary jyldamdyqty zamanauy optikalyq jәne symsyz tehnologiyalargha negizdeletin, halyqqa jәne úiymdargha mulitiymedialyq qyzmetter úsynugha baghyttalghan telekommunikasiya infraqúrylymy qalyptasty;

AKT salasyndaghy bazalyq qyzmetterge halyqtyng qol jetimdiligining jýz payyzdyq dengeyi qamtamasyz etildi;

halyqtyng kompiuterlik sauattylyghynyng dengeyi 80%-gha deyin artty;

2016 jylgha qaray

Qazaqstan Respublikasynyng býkil halqy ýshin telefon baylanysy qyzmetterine qosylu men Internet jetimdilik mýmkindigi qamtamasyz etildi;

Qazaqstannyng halqyn sifrlyq teleradio habarlaryn taratumen qamtu 95%-dy qúraydy

2015 jylgha qaray

jergilikti telefon baylanysyn sifrlandyrudyng 100 payyzdyq dengeyine qol jetkizildi;

halyq sany 1 000 adam jәne odan da kóp bolatyn eldi mekenderding barlyghy úyaly baylanys qyzmetterimen qamtamasyz etildi;

salalyq standarttau dengeyi halyqaralyq normalargha deyin jetkizildi jәne Qazaqstan Respublikasynda AKT-nyng damuyna yqpal etetin qúqyqtyq negizi qalyptastyryldy;

halyqtyng kompiuterlik sauattylyghynyng dengeyi 54%-gha deyin artty;

«elektrondyq ýkimet» jәne «elektrondyq әkimdikter» baghdarlamalaryn iske asyru shenberinde әleumettik manyzy bar memlekettik qyzmet kórsetulerding keminde 100%-yn elektrondyq nysangha kóshiru qamtamasyz etildi;

Internet jelisining qazaqstandyq segmentin memlekettik qoldau sharalarynyng jýiesi qúryldy

 

 

Gharysh salasyndaghy qyzmet

 

Ekonomikanyng jәne qoghamnyng qajettilikterin qanaghattandyratyn tolyqqandy gharysh salasyn qalyptastyru ýshin gharysh infraqúrylymy, gharysh qyzmetining ghylymy jәne ghylymiy-tehnologiyalyq bazasy qúryluda jәne damytyluda.

 

 

Gharysh salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha

qaray

ghylymiy-tehnologiyalyq maqsattaghy gharysh apparaty úshyrylady jәne paydalanugha engizildi;

elimizding dәldigi joghary sputniktik navigasiya qyzmetterine degen qajettiligin qanaghattandyru dәrejesi QR aumaghynyng 80%-yn jabu;

tútynushylargha beriletin gharysh derekterining jalpy sanyndaghy qazaqstandyq Jerdi qashyqtyqtan zondtau gharysh apparattary derekterining ýlesi 60%;

ghylymdy kóp qajet etetin 12 tehnologiya, onyng ishinde gharysh tehnikasy men materialdardyng eksperiymentik ýlgileri әzirlendi jәne engizildi

2015 jylgha

qaray

«KazSat-3» baylanys jәne habar taratu gharysh apparaty úshyryldy jәne shtattyq paydalanugha engizildi;

Jerdi qashyqtyqtan zondtau orta jәne joghary sheshimdi optikalyq sputnikteri úshyryldy jәne shtattyq paydalanugha engizildi;

tirkelgen sputniktik baylanys arnalarynda elimizding qajettiligin qanaghattandyru dәrejesi 100%;

elimizding dәldigi joghary sputniktik navigasiya qyzmetterine degen qajettiligin qanaghattandyru dәrejesi QR aumaghynyng 55%-yn jabu;

tútynushylargha beriletin gharysh derekterining jalpy sanyndaghy qazaqstandyq Jerdi qashyqtyqtan zondtau gharysh apparattary derekterining ýlesi 50%;

Astana qalasynda gharysh tehnikasynyng arnayy konstruktorlyq-tehnologiyalyq burosy jәne tәjiriybelik óndirisi bar gharysh apparattaryn qúrastyru-synau kesheni salyndy

 

 

Qorshaghan ortany qorghau jәne «jasyl» ekonomikagha kóshu

 

Qazaqstan Respublikasy Preziydentining 2013 jylghy 30 mamyrdaghy № 577 Jarlyghymen bekitilgen Qazaqstan Respublikasynyng «jasyl ekonomikagha» kóshui jónindegi tújyrymdama Qazaqstan halqynyng әl-auqatyn, ómir sýru sapasyn arttyru jәne elding әlemning neghúrlym damyghan 30 elining qataryna kirui arqyly qorshaghan ortagha týsetin jýkteme men tabighy resurstardyng tozuyn barynsha azayta otyryp, jana túrpattaghy ekonomikagha kóshu maqsatynda tereng jýieli janartular ýshin negiz qalaydy.

El aldynda túrghan «jasyl ekonomikagha» kóshu jónindegi negizgi basym mindetter:

1) resurstardy (su, jer, biologiyalyq jәne basqa) paydalanu men olardy basqaru tiyimdiligin arttyru;

2) qolda bar infraqúrylymdy janghyrtyp, janalaryn salu;

3) qorshaghan ortagha qysymdy júmsartudyng rentabelidi joly arqyly halyqtyng әl-auqaty men qorshaghan ortanyng sapasyn arttyru;

4) su resurstarymen qamtamasyz etu.

Tújyrymdamagha sәikes «jasyl ekonomikagha» kóshu jónindegi is-sharalar mynaday 7 baghyt boyynsha iske asyrylatyn bolady:

1) su resurstaryn útymdy paydalanu;

2) ornyqty jәne ónimdiligi joghary auyl sharuashylyghyn damytu;

3) energiya ýnemdeu jәne energiya tiyimdiligin arttyru;

4) elektr energetikasyn damytu;

5) qaldyqtardy basqaru jýiesin damytu;

6) auanyng lastanuyn azaytu;

7) ekojýielerdi saqtap qalu jәne tiyimdi basqaru.

 

 

Qorshaghan ortany qorghau jәne «jasyl ekonomikagha» kóshu salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

IJÓ energiya syiymdylyghy 2008 jylghy dengeyden 25%-gha tómendeytin bolady;

elektr energiyasyn óndirude balamaly kózderding ýlesi keminde 3%-dy qúraydy;

Aqmola jәne Qaraghandy oblystaryn gazdandyru jýzege asyrylatyn bolady;

elektr energiyasyn óndirude gazben júmys isteytin elektr stansiyalarynyng ýlesi 20%-dy qúraydy;

elektr energetikasyndaghy kómirqyshqyl gazynyng qaldyqtary 2012 jylghy dengeyge deyin tómendeytin bolady

 

 

Su resurstaryn basqaru

 

Su resurstaryn basqaru salasynda su resurstarynyng tapshylyghyn qysqartu boyynsha mynaday sharalar men tetikter iske asyryluy tiyis:

1) auyl sharuashylyghynda sudy ýnemdeu;

2) ónerkәsipte sudy paydalanudyng tiyimdiligin arttyru:

energiya tiyimdiligi joghary tehnologiyalar engizu;

sarqyndy sulardy qayta paydalanu jәne ainalymdyq sumen jabdyqtau;

ónerkәsiptik kәsiporyndar ýshin sudy tartu jәne tazartu standarttaryn jogharylatu;

3) kommunaldyq sharuashylyqta su paydalanudyng tiyimdiligin arttyru;

4) su resurstarynyng qoljetimdiligi men senimdiligin arttyru.

Búdan basqa, su resurstaryn basqaru sayasatyn jetildiru talap etiledi:

1) barlyq sektorlarda jәne barlyq dengeylerde sudy paydalanushylarmen tiyimdi ózara is-qimyl jasaudy qamtamasyz etu ýshin su resurstaryn últtyq dengeyde jәne basseynder dengeyinde basqaru jýiesin jaqsartu;

2) sudyng tolyq qúnyn kórsetetin tarifterdi aiqyndau; su ýnemdeudi qoldau ýshin subsidiyalar men yntalandyrudy qayta qarau.

 

 

Su resurstaryn basqaru salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

respublika halqynyng ortalyqtandyrylghan sumen jabdyqtaugha qoljetimdiligin qamtamasyz etu - 100%;

auyldyq eldi mekenderding jalpy sanynyn

20%-yna auyl halqynyng ortalyqtandyrylghan su tartugha qoljetimdiligin qamtamasyz etu;

ortalyqtandyrylghan su búrugha qala halqynyng qoljetimdiligin qamtamasyz etu - 100%;

alany 1800 myng gektar suarmaly jerlerding irrigasiyalyq jýielerin damytu, rekonstruksiyalau jәne qayta janghyrtu arqyly suarmaly sumen qamtamasyz etu;

respublika boyynsha ortasha suaru normasyn 9180 tekshe metr /gektardan (m3/ga) 8500 m3/ga deyin azaytu;

suarmaly alandardyng 5% tamshylatyp suaru jýielerin jәne suarudyng basqa da su ýnemdeushi tehnologiyalaryn engizu;

irrigasiyalyq jәne drenajdyq jýielerding 30%-yn qazirgi zamanghy gidrobekettermen, sueseptegish qúraldarmen jәne tehnologiyalyq prosesti avtomattandyrylghan basqaru jýiesining qúraldarymen qamtu

 

 

Týiindi baghyt: bolashaqqa investisiyalar

 

Adamy resurstardyng damuy elding úzaq merzimdi damu strategiyasynyng jogharghy basymdyghy retinde aiqyndalady. Bolashaqtaghy ekonomikalyq payda júmys kýshining sapasy men ónimdiligin eleuli týrde arttyratyn bilim beru, ghylym men densaulyq saqtaugha investisiyalar salumen tyghyz baylanysty.

Sondyqtan kelesi onjyldyqta bilim beru, ghylym men densaulyq saqtau qyzmetterining sapasyn arttyrugha erekshe mәn beriletin bolady. Halyq sanynyn, birinshi kezekte, onyng tabighy ósimi men útymdy kóshi-qon sayasatyn jýrgizu esebinen úlghayyna zor kónil bólinedi.

Otbasylyq qolaysyzdyq pen әleumettik jetimdiktin, qarausyz jәne qadaghalausyz qaludyn, qúqyq búzushylyq pen qylmystyng profilaktikasy men aldyn alu mәselelerin keshendi týrde sheshuge baghyttalghan balalardyng qúqyqtary men zandy mýddelerin qorghau jýiesining tiyimdiligi artatyn bolady.

Memlekettik jastar sayasaty bәsekege qabiletti jastardy qalyptastyrugha baghyttalady, olar qoghamdyq-sayasy jәne әleumettik-ekonomikalyq janarulargha belsendi qatysady. Jas úrpaqpen ózara is-qimyl jasaudyng otansýigishtik sana-sezimdi, azamattyq jauapkershilikti arttyrugha, belsendi qoghamdyq ústanym men salamatty ómir saltyn qalyptastyrugha, kәsipkerlik jәne innovasiyalyq әleuetti damytugha, jas talanttardy tabugha jәne qoldaugha baghyttalghan tiyimdi modeli әzirlenetin bolady.

 

 Bilim beru

 

2020 jylgha qaray bilim beru jýiesining barlyq dengeyleri - mektepke deyingi bilimnen joghary bilimge deyin týbegeyli janghyrtylatyn bolady. Bilim beruding әrbir dengeyinde bilim alu, sonday-aq kәsiptik biliktilikti arttyru, adamnyng býkil ómir boyy túraqty týrde jana bilim men daghdylardy alu mýmkindikteri úsynylady.

Memleket túratyn jerine jәne otbasynyng tabysyna qaramastan, barlyq balalargha mektepke deyingi tәrbie beru jәne oqu mýmkindikterin úsynatyn bolady.

Orta bilim beru jýiesinde oqytudyng 12 jyldyq modeline kóshu jýzege asyrylady, ol on jyl ishinde jalpygha birdey mindetti bilim berudi jәne eki jyl ishinde beyindi bilim berudi kózdeydi. Búl rette bilim beru baghdarlamalarynyng mazmúny ómirde jәne kәsipte qajetti qúzyretterdi damytugha barynsha nazar audarylatynday qayta qaralatyn bolady.

«Nazarbaev ziyatkerlik mektepteri» jobasy orta bilim beru jýiesin janghyrtugha yqpal etetin týiindi jobalardyng birine ainalady. Búl mektepter balabaqshalar men mektep aldyndaghy dayarlyq ýshin oqu-tәrbie baghdarlamalaryn, sonday-aq 12 jyldyq oqytudyng bilim beru baghdarlamalaryn әzirleu, engizu jәne bayqap kóru jónindegi bastapqy alandar bolyp tabylady. Búl baghdarlamalar qazaqstandyq bilim beruding ozyq dәstýrleri men әlemdik pedagogikalyq tәjiriybening ozyq ýlgisimen ýilesetin bolady, fizika-matematikalyq jәne himiya-biologiyalyq baghyttaghy pәnder boyynsha baghdarlanudy kózdeydi, tilderdi keninen zerdeleuge yqpal etetin bolady.

Bilikti kadrlardy dayarlau eldi industriyalandyru jónindegi josparlarmen baylanystyrylatyn bolady. Tehnikalyq, kәsiptik jәne joghary bilim berude zamanauy enbek naryghynyng talaptaryna sәikes keletin jýiege kóshu jýzege asyrylady, al bilim beru standarttary últtyq biliktilik jýiesi arqyly kәsiptik standarttarmen qalyptasatyn bolady.

Orta, tehnikalyq, kәsiptik jәne joghary bilim berude elektrondyq oqytu jýiesi (e-learning) engiziledi.

Joghary oqu oryndaryna korporativtik menedjment qaghidattary engizile otyryp, akademiyalyq erkindik beriletin bolady.

Astana qalasynda әlemdik dengeydegi bedeldi joghary oqu orny - «Nazarbaev Uniyversiytetinin» qúryluy bilim berudegi manyzdy jobalardyng biri bolyp tabylady. Búl uniyversiytet Qazaqstannyng últtyq brendine ainalyp, otandyq injenerlik-tehnikalyq jәne ghylymy kadrlardy dayarlauda jәne qazirgi zamanghy ghylymiy-zertteu infraqúrylymyn qalyptastyruda sapaly serpindi qamtamasyz etedi.

Uniyversiytetting qúramyna kiretin әrbir mektepting (instituttyn) tiyisti beyindegi jetekshi joghary oqu oryndary arasynan sheteldik akademiyalyq әriptesi, bilimdi, ghylym men óndiristi integrasiyalaudy qamtamasyz etetin myqty ghylymy jәne óndiristik bazasy bolady.

Uniyversiytet baghdarlamasynyng «Nazarbaev ziyatkerlik mektepteri» jobasynyng mektepke deyingi jәne orta bilim beruding oqu baghdarlamalarymen sabaqtastyghy qamtamasyz etiledi.

Bilim beru qyzmetterining sapasyn arttyru bilim berudi qarjylandyru jýiesin jaqsartumen, ýkimettik emes, kommersiyalyq emes agenttikterdi engizu esebinen bilim beru jýiesining infraqúrylymyn keneytumen, halyqaralyq standarttar boyynsha oqu oryndaryn akkreditteuding tәuelsiz últtyq jýiesin jәne tәuelsiz reytingterdi qúrumen, oqu oryndaryna birlesip basqaru elementterin engizumen, onyng ishinde osy proseske azamattardy tartumen, bilim beru sapasyn baqylau tetikterin jetildirumen sýiemeldenetin bolady. Qomaqty memlekettik qoldaudyng arqasynda ústaz mamandyghynyng bedeli aitarlyqtay artady.

Memleket densaulyghy búzylghan, túrmysy tómen otbasylardaghy jәne tәuekel toptaryna jatatyn balalar ýshin bilim beruding qoljetimdiligin qamtamasyz etu júmysyn jalghastyrady.

Ghylym salasynda qazirgi zamanghy jәne damyghan ghylymi-innovasiyalyq infraqúrylym qúru esebinen ghylymy jetistiktermen almasu ýshin Qazaqstannyng tartymdylyq dengeyin arttyru, ghylymdy damytudyng basym baghyttarynyng shenberinde әlemdik dengeymen salystyrugha keletin ghylymiy-tehnikalyq qyzmet nәtiyjelerine qol jetkizu, sonday-aq qoldanbaly zertteulerding ekonomikalyq túrghydan qabyldanuyn yntalandyru jәne әlemdik ghylym men tehnologiyanyng perspektivalyq baghyttary boyynsha innovasiyalyq damu ýshin әleuetti jinaqtau kýtilude.

Memleket biliktiligi joghary ghylymy kadrlar dayarlau jýiesining tiyimdiligin arttyrudy qamtamasyz etedi.

Ghylymiy-zertteulerding nәtiyjeleri óndiriske engiziletin bolady.

Ghylymy qyzmetkerler ýshin, onyng ishinde jastardy ghylymgha tartu, ghylymiy-tehnikalyq qyzmetti jәne ghalym, injener mamandyghyn kópshilikke tanymal etu ýshin materialdyq jәne shygharmashylyq yntalandyru jýiesi qúrylatyn bolady.

 

 

Mektepke deyingi tәrbiyeleu jәne oqytu salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

memleket qalalarda da, auyldyq jerlerde de balalardy mektepke deyingi tәrbiyeleumen jәne oqytumen tolyqtay qamtu ýshin mýmkindikterdi qamtamasyz etildi

2015 jylgha qaray

әrbir eldi mekende kem degende bir mektepke deyingi úiym bar nemese mektepke deyingi tәrbiyeleuding basqa nysandaryn jýzege asyru ýshin jaghdaylar jasaldy;

mektepke deyingi tәrbiyeleu jәne oqytu qyzmetterin jeke jetkizushilerdi damytudy yntalandyratyn jaghdaylar jasaldy;

mektepke deyingi tәrbiyeleumen jәne oqytumen 70 payyzdyq qamtudy qamtamasyz etetin memlekettik jәne jekemenshik balabaqsha jelisi damydy;

ónirlerding erekshelikterine baylanysty mektepke deyingi tәrbiyeleu men oqytudyng aluan týrli modelideri júmys isteude jәne damuda

 

 

Orta bilim beru salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

jalpy bilim beretin mektep bilimdi, joghary ónegeli, synshyl oilaytyn, denesi de, ruhany jaghynan da damyghan, ózin-ózi damytugha jәne shygharmashylyqqa úmtylatyn azamatty qalyptastyrugha yqpal etetin akademiyalyq bilim berip, daghdylardy úsynady;

qazaqstandyq jalpy bilim beretin mektep oqushylary PISA, TIMSS, PIRLS siyaqty halyqaralyq salystyrmaly zertteulerde joghary nәtiyjelerge jetedi

2015 jylgha qaray

jalpy bilim beretin mektepter oqytudyng 12 jyldyq modeli boyynsha, orta bilim beruding janartylghan últtyq standarttary, oqu josparlary men baghdarlamalary boyynsha júmys isteydi;

orta mektepterdi jan basyna qarjylandyru tetigi engizildi, mektepterding qamqorshylyq kenesteri júmys isteydi;

Qazaqstannyng barlyq ónirlerinde «Nazarbaev ziyatkerlik mektepteri» jobasy shenberinde 20 mektep júmys isteydi

 

 

Tehnikalyq jәne kәsiptik bilim beru salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

әlemdik bilim beru kenistigine kiriktirilgen tehnikalyq jәne kәsiptik bilim beruding tiyimdi jýiesi júmys isteydi;

ishki jәne syrtqy enbek naryqtary tanityn Últtyq biliktilik jýiesi engizildi;

júmys berushiler tehnikalyq jәne kәsiptik bilim beru úiymdary týlekterining bilimderi men daghdylarynyng joghary sapasyn moyyndaydy

2015 jylgha qaray

enbek naryghynyng talaptaryna sәikes keletin tehnikalyq jәne kәsiptik bilim beruding standarttary, oqu josparlary/baghdarlamalary janartyldy;

júmys berushiler tehnikalyq jәne kәsiptik bilim berudi damytu jәne kadrlar dayarlau jónindegi salalyq jәne ónirlik kenesterding júmysyna qatysady;

jasyna, bilim dengeyine jәne kәsiptik biliktiligine qaramastan, býkil ómir boyy oqu ýshin jaghdaylar jasaldy

 

 

Joghary, joghary oqu ornynan keyin bilim beru jәne ghylym salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

Qazaqstannyng joghary bilim beru sapasy bilim beru salasyndaghy әlemning eng ýzdik tәjiriybelerine sәikes keledi;

Qazaqstannyng keminde eki JOO әlemdik ýzdik uniyversiytetter reytingine engizildi;

otandyq joghary oqu oryndarynyng týlekteri júmys berushiler tarapynan súranysqa ie boldy;

әlemdik reytingti ghylymy jurnaldardaghy Qazaqstan ghalymdary jariyalanymdarynyng sany jylyna keminde 2000 qúraytyn bolady;

jalpy ishki ónimning ghylymgha arnalghan shyghystarynyng ýlesi keminde 2 %-gha jetedi

2017 jylgha qaray

Qazaqstandyq ghalymdardyng auqymdy halyqaralyq ghylymiy-zertteu jobalaryna qatysuy;

әlemdik standarttargha say biliktiligi joghary ghyly-

my kadrlar dayarlaudyng tiyimdi jýiesi júmys isteydi;

ghylymy zertteuler kóleminde ghylymiy-tehnikalyq әzirlemeler ýlesi 35-40%-dy qúraytyn bolady

2015 jylgha qaray

Qazaqstannyng joghary mektebi Bolon prosesining negizgi parametrlerine sәikes tiyimdi әri tabysty júmys isteydi;

joghary bilim beru jýiesi barlyq dengeylerde transparentti, basqaru men qarjylandyrudyng qazirgi zamanghy tetikteri engizildi, sybaylas jemqorlyq dengeyi aitarlyqtay azaytyldy;

qazaqstandyq JOO-lardyng 50 %-y halyqaralyq standarttar boyynsha tәuelsiz últtyq institusionaldyq akkreditteuden ótedi;

uniyversiytetter janyndaghy zertteu ortalyqtary tehnologiyalardyng sәtti transferti ýshin tetikter әzirledi;

«Nazarbaev Uniyversiyteti» biliktiligi joghary mamandar men jas ghalymdardy oqytyp shygharady;

ghylymy qyzmetkerler ýshin materialdyq jәne shygharmashylyq yntalandyru, jastardy ghylymgha tartu, ghalymnyng bedelin arttyru jýiesi qúryldy

 

 

Densaulyq saqtau

 

Azamattar ómirining mejelengen úzaqtyghyn arttyru maqsatynda azamattar densaulyghyn nyghaytu sayasaty jýrgiziletin bolady, búl týpki nәtiyjesinde bәsekege qabiletti deni sau últtyng qalyptasuyna alyp keledi. Medisinalyq qyzmetter kórsetu sapasynyng birynghay standarttaryn engizu, medisinalyq úiymdardy materialdyq-tehnikalyq jaraqtandyrudy jaqsartu, kadr әleuetin damytudy yntalandyru, balalar densaulyghyn qamtamasyz etuding jana tәsilderin engizu, jeke medisinany damytu ýshin jaghdaylar jasau jóninde sharalar qabyldanady.

 

 

Densaulyq saqtau salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

halyqtyng ómir sýruining mejelengen úzaqtyghy 73 jasqa deyin ósedi;

analar ólimi 3 ese azayady;

sәbiyler ólimi 2 ese azayady;

jalpy ólim 30%-gha azayady;

tuberkulezben auyru 20%-gha azayady

2015 jylgha qaray

halyqtyng ómir sýruining mejelengen úzaqtyghy 71 jasqa deyin ósedi;

analar ólimi 2 ese azayady;

sәbiyler ólimi 1,5 ese azayady;

jalpy ólim 15 %-gha azayady;

tuberkulezben auyru 15 %-gha azayady

 

Medisinalyq qyzmetterding qoljetimdiligi men sapasyn arttyru densaulyq saqtau jýiesining birinshi kezekti mindeti bolady. Búl ýshin memlekettik medisinalyq úiymdardy basqaru jәne densaulyq saqtau jýiesinde investisiyalyq sayasat jýrgizu tәsilderi qayta qaralady, nәtiyjelerge baghdarlanghan medisinalyq qyzmetterge aqy tóleu jәne qarjylandyru jýiesi engiziledi, dәri-dәrmekpen qamtamasyz etuding sapaly әrtýrli jýiesi qúrylady.

Salamatty ómir saltyn ústanu jәne óz densaulyghy ýshin ortaq jauapkershilik qaghidaty densaulyq saqtau salasyndaghy memlekettik sayasattyng da, sonday-aq, halyqtyng kýndelikti ómirining de ajyramas bóligi bolady. Búl temeki tartu, alkogolidi shekten tys paydalanu, stress, dene qimyly belsendiligining tómen boluy jәne dúrys tamaqtanbau saldarynan aurulargha shaldyghudy qysqartugha mýmkindik beredi. Adamnyng ziyandy әdetterine qarsy kýresting tiyimdi qúraldarynyng biri eldegi búqaralyq deneshynyqtyru-sport qozghalysyn damytu bolady.

 

 

Densaulyq saqtaudaghy qarjylandyru jәne basqaru jýiesin jetildiru jónindegi strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

әleumettik baghdarly alghashqy medisinalyq-sanitariyalyq kómekti (búdan әri - MSAK) basym damytugha negizdelgen, densaulyq saqtaudy qarjylandyrudyng jәne medisinalyq qyzmetterge aqy tóleuding tiyimdi jýiesi qúryldy;

densaulyq saqtaudy basqarudyng halyqaralyq standarttargha say keletin jýiesi qúryldy;

azamattardyng óz densaulyghy ýshin ortaq jauapkershiligin arttyrudyng jana tetikteri engizildi;

tegin medisinalyq kómekting kepildik berilgen kólemi (búdan әri - TMKKK) shenberinde jeke medisinalyq qyzmet kórsetushilerding ýlesi 20% -dan kem bolmaydy

2015 jylgha qaray

dәrigerdi jәne medisinalyq úiymdy erkin tandau jýiesi engizildi;

respublika azamattary ýshin túratyn jerine qaramastan, TMKKK shenberinde medisinalyq qyzmetterdi aluda teng jaghdaylar jasaldy;

memlekettik-jekeshelik әriptestik negizine menshik nysanyna qaramastan, TMKKK qyzmetterin kórsetushilerge qolayly bәsekeles orta jasaldy;

 

TMKKK qarajatyn densaulyq saqtaudyng mamandandyrylghan dengeyinen bastauysh buynyna qayta bólu tetikteri iske asyryldy;

halyqtyng jeke beyresmy tólemderining dengeyi tómendeydi jәne qoldanystaghy TMKKK jýiesimen qatar teng tóleu tetigi engizildi;

densaulyq saqtaugha salynghan investisiyalardyng tiyimdiligin baghalau jýiesi әzirlendi;

tiyimdi tariftik sayasat engizildi

2013 jylgha qaray

Qazaqstan Respublikasynyng birynghay últtyq densaulyq saqtau jýiesi qalyptasty

 

 

Medisinalyq qyzmetter kórsetudi jetildiru jónindegi strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

MSAK júmsalatyn shyghystar dengeyi TMKKK-ge bólinetin qarajat jalpy kólemining 40 %-yna deyin jetkizildi;

stasionarlyq kómek kórsetetin densaulyq saqtau úiymdary júmysynyng negizgi kórsetkishteri (tósek sany, emde boludyng ortasha úzaqtyghy jәne t.b.) tiyimdilikting halyqaralyq standarttaryna sәikes keledi;

16 jasqa deyingi balalardy medisinalyq qyzmet kórsetuding býkil spektrimen 100 payyzdyq qamtu

2015 jylgha qaray

MSAK dәrigerlerining jalpy sanyndaghy jalpy praktika dәrigerlerining ýles salmaghyn 50 %-gha deyin úlghaytu;

stasionarlyq kómek negizinen kópbeyindi auruhanalarda kórsetiledi

 

 

Dәrilik zattardyng qoljetimdiligi men sapasyn arttyru jónindegi strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

TMKKK shenberinde dәrilik zattarmen jәne medisinalyq maqsattaghy búiymdarmen qamtamasyz etuding tiyimdi jýiesi engizildi

2015 jylgha qaray

TMKKK kórsetu ýshin paydalanylatyn dәrilik zattar men medisinalyq maqsattaghy búiymdargha qoljetimdilik, әsirese, auyldyq jerlerde arttyryldy;

memlekettik densaulyq saqtau úiymdary satyp alatyn dәrilik zattardyng baghalaryn memlekettik retteu engizildi

 

 

Salamatty ómir salty salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

qoghamda salamatty ómir saltyn qalyptastyru iydeologiyasy qalyptasty;

deneshynyqtyrumen jәne sportpen ainalysatyn azamattardy qamtu 30 %-gha deyin úlghaydy;

deneshynyqtyrumen jәne sportpen ainalysatyn balalar men jasóspirimderdi qamtu 15 %-gha deyin úlghaydy

2015 jylgha qaray

deneshynyqtyrumen jәne sportpen ainalysatyn azamattardy qamtu 25 %-gha deyin úlghaydy;

deneshynyqtyrumen jәne sportpen ainalysatyn balalar men jasóspirimderdi qamtu 12 %-gha deyin úlghaydy;

halyq arasynda temeki tartu, nashaqorlyq jәne alkogolidi shamadan tys paydalanu 15 %-gha azaydy

 

 

Mәdeniyet jәne aqparat

 

Mәdeniyet - әleumettik janghyrtudyng qazirgi zamanghy adamnyng qalyptasuy men damuyna yqpal etetin manyzdy qúrauyshy. Qazaqstan mәdeniyeti elding barlyq azamattary ýshin otansýigishtikting ózegine ainalady, beybitshilik pen kelisimning jalpyúlttyq qúndylyqtaryn nyghaytuda onyng róli men manyzy kýsheytiletin bolady.

Memleket mәdeniyet salasyn aqparattandyru, kórkemóner shygharmashylyghy men innovasiyalyq qyzmet ýshin jaghdaylar jasau, halyqtyng mәdeny qúndylyqtargha qol jetkizuin keneytu jәne әlemdik mәdeniyet prosesine yqpaldasu boyynsha belsendi sharalar qabyldaydy.

Aqparat jәne mәdeniyet kenistigin keneytu qazaqstandyqtardyng ózderin oidaghyday kórsetuine yqpal ete otyryp, olardyng ruhany densaulyghynyng qajetti damu kózi bolady.

Aqparattyq-kommunikasiyalyq tehnologiyalardyng serpindi damuyn eskere otyryp, Qazaqstanda progressivti aqparattyq qoghamdy jedeldete qalyptastyru ýshin barlyq qajetti jaghdaylar jasalady.

Mәdeny iygilikterding barynsha qoljetimdi boluy qazaqstandyqtardyng ómir sýru sapasyn arttyru kórsetkishterining birine ainalady.

Memleketting tiyimdi sayasat jýrgizui ýshin Qazaqstan Respublikasynda memlekettik mәdeniyet sayasatynyng tújyrymdamasy әzirlenedi jәne iske asyrylady.

 

 

Mәdeniyet jәne aqparat salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

bәsekege qabiletti otandyq mәdeny ónim qazaqstandyq jana otansýigishtikti qalyptastyrugha, últtyq birlikti nyghaytugha jәne «enbek adamy» beynesin damytugha baghyttalady;

qazaqtyng jәne jalpy Qazaqstannyng mәdeny múrasy aqparatty ilgeriletuding eng jana tehnologiyalary arqyly jahandyq kenistikke integrasiyalandy;

mәdeny qúndylyqtar men ziyatkerlik aqparatqa qoljetimdilikting innovasiyalyq nysandary damidy, Qazaq últtyq elektrondyq kitaphanasynyng qory keneytildi;

óniraralyq mәdeny almasu keneydi;

memlekettik tildi mengergen eresek túrghyndardyng ýlesi 95%-dy qúraydy;

qazaq tilin latyn grafikasyna kóshiruge dayyndyq júmystary ayaqtaldy;

audarma salasy nyghaytylady, qazaq tilindegi zamanauy shygharmalardy shetel tilderine, sonday-aq, sheteldik avtorlardyng әigili shygharmalaryn qazaq tiline audaru qamtamasyz etildi;

bәsekege qabiletti otandyq aqparattyq kenistik qúryldy, otandyq BAQ-qa auqymdy janghyrtu jýrgizildi

2017 jylgha qaray

qazaqstandyq mәdeniyet EXPO-2017 halyqaralyq kórmesin ótkizu shenberinde sәtti tanystyryldy

 

 

Enbek resurstary

 

Ekonomikany әrtaraptandyru jónindegi josparlardy iske asyru qajetti daghdysy bar enbek resurstaryn úlghaytudy talap etedi. Olardyng úzaq merzimdi ósui halyq sanynyng ósuimen qamtamasyz etiletin bolady. Halyqtyng tabighy ósimi men kóshi-qonnyng jaghymdy salidosynyng úlghangy demografiyalyq kórsetkishterdi jaqsartady.

Bilim beru men densaulyq saqtaudaghy qayta qúrularmen qosa, memleketting erekshe nazary qauipsiz enbek jaghdaylaryn qamtamasyz etuge, elge bilikti mamandardyn, onyng ishinde tarihy otanyna oralghysy keletin otandastardyng keluine yqpal etetin kóshi-qon prosesterin útymdy basqarugha jәne ekonomikanyng damuyna óz ýlesin qosuyna bólinetin bolady.

Qyzmetkerler men júmys berushilerding enbek zannamasynyng negizderine jәne enbek daularynda kelissózder jýrgizu jәne konsensusqa qol jetkizu daghdylary boyynsha sauattylyqtaryn arttyrugha asa manyzdy nazar audarylatyn bolady.

Halyqaralyq enbek úiymynyng enbekti qorghaudy basqaru jýiesining talaptaryna sәikes keletin qauipsizdik standarttary óndiriste enbekti qorghaudy basqarudyng negizi bolyp tabylady. Iri jәne shaghyn kәsiporyndargha halyqaralyq jәne memleketaralyq enbekti qorghau jәne enbek qauipsizdigi standarttaryn engizu úsynylatyn bolady.

Memleket enbek resurstarynyng ekonomikanyng zandy sektoryna ótui ýshin qosymsha yntalandyrulardy qalyptastyrady.

Nәtiyjeli júmyspen qamtu jәne innovasiyalyq ósu ýshin biliktiligi joghary kadrlar dayarlau maqsatynda bilim beru jýiesi men enbek naryghy arasynda ózara baylanys Últtyq, salalyq biliktilik shenberleri jәne kәsiptik standarttardy әzirleu arqyly qamtamasyz etiletin bolady.

2015 jylgha qaray júmys berushilerding qatysuymen kәsiptik standarttardyng 30 %-y әzirlenedi, al 2020 jylgha qaray búl kórsetkish 100 %-gha jetedi. Jalpy, kәsiptik standarttar enbek naryghynyng qajettiligin eskere otyryp, túraqty negizde ózektilendirilip túrady.

 

 

Enbek resurstarynyng sanyn úlghaytu jónindegi strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

Qazaqstan halqy sanynyng ósui keminde 10 %-dy qúraytyn bolady;

sheteldik júmys kýshin tartudyng memlekettik kvotasy shenberinde kóship kelushiler arasyndaghy bilikti mamandar sanynyng 70 %-gha deyin ósui qamtamasyz etildi;

enbekke qabiletti jastaghy etnikalyq repatrianttardyng 80 %-yn júmysqa ornalastyru ýshin jaghdaylar jasaldy;

100% kәsiptik standarttar әzirlendi

2015 jylgha qaray

sheteldik júmys kýshin tartugha memlekettik rúqsattardy, onyng ishinde mausymdyq rúqsattardy beruding iykemdi jýiesi engizildi (sheteldik júmys kýshin tartugha kvota 1,5 % qúraydy);

enbekke qabiletti jastaghy etnikalyq repatrianttardyng 70 %-yn júmysqa ornalastyru ýshin jaghdaylar jasaldy;

30% kәsiptik standarttar әzirlendi

 

 

Týiindi baghyt: azamattargha qyzmetter kórsetu

 

Memleket azamattardyng múqtaj sanattaryn әleumettik qorghaudyng tiyimdi jýiesin qúrudy jalghastyrady, sonday-aq túrghyn ýi-kommunaldyq qyzmetterding - elektrmen jabdyqtaudyn, jylumen jabdyqtaudyn, sumen jabdyqtaudyn, su búrudyng (kәriz), gazben jabdyqtaudyng qoljetimdiligi men sapasyn arttyrudy qamtamasyz etedi.

Áleumettik jәne túrghyn ýi-kommunaldyq qyzmetterdi kórsetu memlekettik basqarudyng týrli dengeylerinde memlekettik organdardyng qyzmetin aitarlyqtay ýilestirudi jәne qyzmetterding belgilengen standarttargha sәikes kórsetilui ýshin jauaptylyqty arttyrudy talap etedi.

 

 

 

 

Halyqty әleumettik qorghau

 

Áleumettik ornyqtylyqty nyghaytu maqsatynda ataulylyqqa jәne masyldyqty boldyrmaytyn tiyimdilikke negizdelgen әleumettik qorghau jýiesin qúru jalghastyrylady.

Áleumettik qamtamasyz etuding kópsatyly jýiesi osy zamanghy standarttar men Qazaqstandaghy ómir sýru dengeyine sәikes bolady. Bazalyq әleumettik tólemderdi kóteru, zeynetaqy tólemderin satyly týrde kóteru, halyqty әleumettik saqtandyrumen qamtudy keneytu egde jastaghy adamdar, mýgedekter, asyraushysynan aiyrylghan adamdar jәne әleumettik qamsyzdandyrugha múqtaj ózge de azamattar ýshin layyqty túrmys jaghdaylaryn qamtamasyz etedi.

Atauly әleumettik kómek jәne halyqtyng osal sanattaryn qoldau jýiesining odan әri damuy әleumettik tәuekelderdi tómendetuge jәne kedeylikti belsendi enseru mýmkindigin keneytuge baghyttalatyn bolady. Atauly әleumettik kómek azamattardyng naqty múqtajdyghyn jәne «ózara mindettemeler» jýiesin engizudi eskere otyryp taghayyndalatyn bolady. Osyghan baylanysty ónimdi júmyspen qamtudy yntalandyrugha, enbekke qabiletti halyqtyng júmyspen qamtyluynyng jalpy dengeyin arttyrugha, júmyssyzdyqtyng jәne ónimdi emes óz betinshe júmyspen qamtylghandar sanyn tómendetuge baghyttalghan sharalar kesheni iske asyrylatyn bolady.

Azamattardyng óz mýmkindikterin tolyq iske asyruyn jәne enbek resurstary tengerimining túraqtylyghyn qamtamasyz etu ýshin ana men balany әleumettik qoldau jýiesi manyzdy oryn alady. Onyng basty maqsaty tek bala tuudyng dengeyin retteu ghana emes, bolashaq úrpaqqa layyqty ómir sýru dengeyin qamtamasyz etu, balalargha jan-jaqty tәrbie beru, olardyng tolyqqandy aqyl-oy, dene, ónegeli, ruhany jәne әleumettik damuyn kepildi týrde qamtudan túratyn bolady. Osyghan baylanysty materialdyq jәne materialdyq emes yntalandyrulardy qamtityn is-sharalar keshenin әzirleu arqyly bala tuudy yntalandyru jәne kópbalaly boludy qoldau jýiesi jetildiriledi.

Áleumettik qyzmet kórsetu salasynyng kenenine eleuli mәn beriletin bolady. Memlekettik standarttardy engizu men arnayy әleumettik qyzmet kórsetu sapasyn arttyru, bәsekeles ortany damytu jәne azamattyq qoghamnyng mýmkindigin keninen paydalanu múqtaj adamdardyng ómir sýru dengeyin kóteruge mýmkindik beredi.

 

 

Ónimdi júmyspen qamtugha jәrdemdesu jónindegi strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

júmyssyzdyq dengeyi 5 %-dan aspaydy;

júmyspen qamtamasyz etilgen halyqtyng arasynda joghary bilikti júmys kýshining ýles salmaghy 80 %-gha deyin ósedi;

iri jәne orta kәsiporyndardy újymdyq-enbek qatynastary jýiesimen 90-95 payyzdyq qamtu qamtamasyz etildi

2015 jylgha qaray

júmyssyzdyq dengeyi 5 %-dan aspaydy;

óz betinshe júmyspen qamtylghan halyqtyng jalpy sanyndaghy ónimdi júmyspen qamtylghandar ýlesi 62,5 %-gha deyin úlghayady

 

 

Áleumettik qamsyzdandyru salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

zeynetaqy jýiesining barlyq dengeylerinde zeynetaqynyng barabar jәne әleumettik әdil dengeyi qamtamasyz etildi;

jinaqtaushy zeynetaqy jýiesimen jaldamaly qyzmetkerlerdi 100 payyzdyq jәne ózin-ózi júmyspen qamtyghan adamdardy 40 payyzdyq qamtugha qol jetkizildi

2015 jylgha qaray

bazalyq zeynetaqy tólemining mólsheri eng tómengi kýnkóris dengeyi shamasynyng 60 % dengeyine deyin jetkizildi;

memlekettik әleumettik jәrdemaqylardyng mólsheri 2010 jylghy dengeyge qatysty keminde 1,2 ese úlghaydy;

jinaqtaushy zeynetaqy qorlarynyng naqty ong kiristiligi qamtamasyz etildi

 

 

Áleumettik kómek jýiesin jetildiru jónindegi strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

tabysy kýnkóris dengeyinen tómen halyqtyng ýlesi 8 %-gha deyin tómendeydi;

«ózara mindettemeler» qaghidatyna negizdelgen atauly әleumettik kómek kórsetuding shekti dengeyi eng tómen kýnkóris dengeyining 100%-na deyin artady;

arnauly әleumettik qyzmetterdi qajet etetinderding qamtylghan sany 100 %-dy qúraydy

2015 jylgha qaray

«ózara mindettemeler» qaghidatyna negizdelgen atauly әleumettik kómek kórsetuding shekti dengeyi eng tómengi kýnkóris dengeyining 60 %-na deyin artady;

atauly әleumettik kómek alushylardyng qúramyndaghy enbekke qabiletti halyqtyng ýles salmaghy 30%-gha deyin tómendeydi;

memleket kepildik bergen arnayy әleumettik qyzmetter zannamada belgilengen kólemde úsynylady

 

 

Túrghyn ýi-kommunaldyq sharuashylyq

 

Sapaly kommunaldyq qyzmetter úsynu jәne túrghyn ýy qatynastaryn jetildiru túrghyn ýi-kommunaldyq sharuashylyq (búdan әri - TKSh) salasynda yntalandyrushy naryqtyq jaghdaylar jasau jәne azamattardyn, túrghyn ýi-kommunaldyq qyzmetterdi kórsetushilerdin, ortalyq jәne jergilikti memlekettik organdardyng qúqyqtary men jauapkershiligin aiqyn bóle otyryp, olardyng tiyimdi ózara is-qimyly arqyly qamtamasyz etiledi.

TKSh infraqúrylymyn janghyrtu ýlestik paydalanu shyghyndarynyng tómendeuimen, resurstar ýnemdeytin tehnologiyalardy engizumen, tabighy monopoliyalar subektilerining normativten joghary shyghyndaryn joigha jәne normativtik shyghyndaryn qysqartugha mýmkindik beretin tariftik retteuding tiyimdiligin arttyrumen qatar jýredi.

TKSh salasyndaghy memlekettik investisiyalar ekonomikalyq negizdeu, osy zamanghy resurs ýnemdeushi tehnologiyalardy jәne korporativtik basqaru standarttaryn engizu jónindegi talaptardy qamtityn investisiyalyq jobalardy irikteu ólshemderine sәikes jýzege asyrylady. Jergilikti budjetten birlese qarjylandyru investisiyalyq jobalardy iske asyrudyng mindetti shartyna ainalady.

 

 

Túrghyn ýi-kommunaldyq sharuashylyq salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

tútynushygha tasymaldau kezinde normativtik ysyrap dengeyi jylu energiyasyna - 17 %, sugha - 15 % jәne elektr energiyasyna - 12 % qúraydy;

ortalyqtandyrylghan sumen jabdyqtaugha qol jetkizu auyldyq jerlerde auyldyq eldi mekenderding jalpy sanynyng 80 %-yn, shaghyn qalalarda - 100 %-yn qúraydy;

elding әr ónirindegi tútynushylardyng keminde 70 %-y kommunaldyq qyzmetter kórsetu sapasyna qanaghattanady

2015 jylgha qaray

tútynushygha tasymaldau kezinde normativtik shyghyndar dengeyi jylu energiyasyna - 20 %, sugha - 19 % jәne elektr energiyasyna - 15 % qúraydy;

ortalyqtandyrylghan sumen jabdyqtaugha qol jetkizu auyldyq jerlerde auyldyq eldi mekenderding jalpy sanynyng 50 %-yn, shaghyn qalalarda - 70 %-yn qúraydy;

elding әr ónirindegi tútynushylardyng keminde 50 %-y kommunaldyq qyzmetter kórsetu sapasyna qanaghattanady;

kondominium obektilerin basqaru organdary túrghyn ýy qoryn normativtik paydalanudy derbes qamtamasyz etedi;

memleket TKSh infraqúrylymyn janghyrtu jónindegi jobalargha nysanaly qaryzdar beredi;

kommunaldyq sektor kәsiporyndarynda menedjmentting osy zamanghy әdisterin engizu qamtamasyz etildi

2011 jylgha qaray

jýrgizilgen týgendeu negizinde túrghyn ýy qory men kommunaldyq qyzmetter infraqúrylymnyng jay-kýiining janartylatyn túraqty derekter bazasy jasaldy

Týiindi baghyt: últaralyq kelisimdi, qauipsizdikti, halyqaralyq qatynastardyng túraqtylyghyn qamtamasyz etu

 

Ishki sayasy túraqtylyqty jәne últtyq qauipsizdikti qamtamasyz etu Qazaqstannyng tәuelsiz egemen memleket retindegi damuynyng asa manyzdy sharty bolyp tabylady. 2020 jylgha deyingi kezende negizgi kýsh-jiger memleketting odan әri nyghangy men damuyna, últtyq qauipsizdikke tónetin qaterler men syn-tegeurinderdi beytaraptandyrugha, qolayly syrtqy ortany qalyptastyrugha shoghyrlandyrylatyn bolady.

Ishki sayasy salada 2020 jylgha deyingi kezende beybitshilik pen kelisimdi, Qazaqstan qoghamynyng ornyqtylyghy men túraqtylyghyn saqtau negizgi maqsattar bolyp qala beredi. Memleketting syrtqy sayasaty әlemdik arenada últtyq mýddelerdi qarqyndy ilgeriletuge, Qazaqstannyng bәsekege qabilettiligin qoldaugha jәne elding halyqaralyq bedelin nyghaytugha baghyttalatyn bolady.

 

 

Ishki túraqtylyqty qoldau

 

2020 jylgha deyin «Qazaqstan-2030» strategiyasynyng ishki sayasy túraqtylyq pen qoghamnyng shoghyrlanuyn qamtamasyz etu jónindegi úzaq merzimdi basymdyghyn iske asyru shenberinde sayasy jýieni odan әri janghyrtu, etnikalyq jәne diny kelispeushilikterding aldyn alu, respublikanyng barlyq azamattary ýshin mýmkindikterding tendigine negizdelgen Qazaqstan halqynyng birligin nyghaytu boyynsha jýieli júmys jalghasatyn bolady.

Belgilengen ekonomikalyq jәne әleumettik kórsetkishterge kol jetkizu Qazaqstan qoghamynyng birligi men yntymaghyn talap etedi. Qazaqstannyng el birligi doktrinasy qazaqstandyq qoghamnyng shoghyrlanu prosesining basty qúralyna ainalady.

Qoghamnyng shoghyrlanuyna, otansýigishtik sezimning nyghangyna jәne jalpyúlttyq iydeyalar men birynghay qúndylyqtar negizinde qazaqstandyqtardyng ereksheligin qalyptastyrugha yqpalyn tiygizetin tendestirilgen últtyq sayasatty iske asyru boyynsha biregey jәne tiyimdiligi joghary institut retinde Qazaqstan halqy Assambleyasy odan әri damityn bolady.

 

 

Etnosaralyq jәne konfessiyaaralyq kelisimdi nyghaytu salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

diny senim bostandyghyna qúqyqtardy odan әri iske asyru, sonday-aq Qazaqstanda túratyn barlyq etnostardyng mәdeniyeti men salt-dәstýrlerining erkin damuy ýshin qolayly jaghdaylar jasaldy;

etnosaralyq jәne konfessiyaaralyq janjaldardyng profilaktikasy men erterek aldyn aludyng tiyimdi jýiesi qúryldy

 

Sayasy jýieni janghyrtu jalghasady. 2020 jylgha qaray Qazaqstanda ókildi biylikting mәni arta týsedi, sayasy partiyalardyng róli men jauapkershiligi artady, jergilikti ózin-ózi basqaru organdarynyng jýiesi tiyimdi júmys isteytin bolady. Demokratiyalyq instituttar men azamattyq qoghamnyng qúrylymdary egemen Qazaqstannyng әleumettik-sayasy jýiesining ýilesimdi elementterine ainalady.

Genderlik jәne otbasylyq-demografiyalyq sayasatty sapaly qamtamasyz etuding nysandary men әdisteri jetildiriledi.

 

 

Sayasy jýieni odan әri janghyrtu salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

elding sayasy jýiesin janghyrtu ayaqtaldy, onyng tabysty júmys isteui ýshin barlyq qajetti jaghdaylar jasaldy;

tandauly halyqaralyq standarttargha sәikes keletin jergilikti ózin-ózi basqarudyng jәne azamattyq qoghamnyng tiyimdi instituttary qúryldy;

 

zamanaui, tiyimdi әri ashyq saylau jәne partiya jýieleri qalyptasty, ókildi biylikting róli kýsheydi;

memleket pen azamattyq qoghamnyn, biylik pen biznestin, biylik pen oppozisiyanyng syndarly dialogynyng tetikteri jolgha qoyyldy;

Qazaqstan Respublikasynyng sayasy elitasyn qalyptastyrudyng tiyimdi jýiesi qúryldy, memlekettik qyzmet óz qatarynda Qazaqstan halqynyng tandauly ókilderin shoghyrlandyrady;

genderlik tendik nyghaytyldy

 

 

Últtyq qauipsizdik

 

Últtyq qauipsizdik jýiesi syndarly әri qauipsiz syrtqy jәne ishki ortany qalyptastyru boyynsha belsendi is-qimyldargha, elding ornyqty damuy men Qazaqstannyng mýddelerin ónirde jәne әlemde keshendi ilgeriletu ýshin qolda bar jәne әleuetti mýmkindikterdi paydalanugha baghdarlanatyn bolady. Tuyndaytyn qauipterdi aldyn ala aiqyndau men joi últtyq qauipsizdikting negizine alynatyn bolady.

Halyqaralyq terrorizmge, diny ekstremizmge, halyqaralyq esirtki biznesine jәne zansyz kóshi-qongha qarsy kýres salasyndaghy yntymaqtastyqqa erekshe nazar audarylatyn bolady. Esirtki trafiygi men zansyz kóshi-qonnyng jolyn kesudi qosa alghanda, Aughanstanmen baylanysty problemalar keshenin sheshuge qatysu qauipsizdikti qamtamasyz etu salasynda orta merzimdi perspektivagha arnalghan manyzdy basymdyq bolyp qala beredi.

Qazaqstan Respublikasy últtyq qauipsizdigi jýiesi týrlenuining asa manyzdy baghyttarynyng biri jana qaterler men syn-tegeurinderdi uaqtyly anyqtaugha, sonday-aq den qoydyng barabar sharalaryn әzirleuge mýmkindik beretin boljamdyq-taldau júmysynyng tiyimdiligin arttyru bolady.

 

 

Últtyq qauipsizdikti qamtamasyz etu salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

memleketting әleuetti qaterlerge barabar qarsy túrugha qabiletti senimdi qorghanys qabileti qamtamasyz etildi;

Qazaqstan shekarasynyng periymetri boyynsha tәuekelder barynsha azaytylady, ónirde aumaqtyq jәne sharuashylyq daulardyng tuyndau sebepteri joyyldy;

adam men qoghamnyng qauipsizdigi, azamattardyng konstitusiyalyq qúqyqtarynyng mýltiksiz saqtaluy qamtamasyz etildi;

әlemdegi sapaly jana sauda-qarjy jaghdaylarynda elding ekonomikalyq qauipsizdigi qamtamasyz etildi;

Qazaqstan Respublikasynyng aqparattyq qauipsizdigi qamtamasyz etildi, bәsekege qabiletti otandyq aqparattyq kenistik qúryldy;

ekojýielerdi saqtau jәne qalpyna keltiru, tәuekelderdi azaytu jәne tehnogendik avariyalardan, apattardan, dýley zilzalalardan bolatyn zardaptardy barynsha azaytu boyynsha jaghdaylar jasaldy;

últtyq mýddeni eskere otyryp, halyqaralyq qauipsizdik jýiesimen kiriktirilgen últtyq qauipsizdikting tútas jәne tiyimdi jýiesi qalyptasty

 

 

Halyqaralyq qatynastar jәne syrtqy sayasat

 

Qazaqstannyng 2020 jylgha deyingi kezenge arnalghan syrtqy sayasy baghyty Syrtqy sayasat tújyrymdamasyna negizdeletin bolady. Últtyq mýddelerdi, elding halyqaralyq bedelin arttyrudy jәne últtyq, ónirlik jәne jahandyq qauipsizdikti nyghaytudy qamtamasyz etuge baghyttalghan aldyn ala belsendi, keshendi jәne tengerimdi syrtqy sayasat jýrgiziletin bolady.

Qazaqstannyng úzaq merzimdi basymdyqtary mynalar bolyp tabylady: elding damuy men onyng osy zamanghy әlemdegi bәsekege qabilettiligin qamtamasyz etu ýshin qolayly syrtqy ortany qalyptastyru jәne qoldau; Qazaqstan Respublikasynyng egemendigi men aumaqtyq tútastyghyn qorghau; shetelderde Qazaqstannyng azamattary men zandy túlghalarynyng qúqyqtaryn, mýddelerin qorghau; Qazaqstan Respublikasynyng jaghymdy beynesin jәne әlemde osy zamanghy naryqtyq ekonomikasy, ornyqty sayasy jýiesi, ashyq jәne tózimdi qoghamy bar demokratiyalyq qúqyqtyq memleket retinde qabyldanuyn qalyptastyru; halyqaralyq arenada elding ekonomikalyq mýddesin qorghau; beybitshilik pen qauipsizdikti qamtamasyz etu jónindegi halyqaralyq úiymdar men forumdargha belsendi qatysu.

Halyqaralyq qatynastardyng jana sәuletin jәne әlemdik sauda-qarjy jýiesining súlbasyn qalyptastyru kezinde Qazaqstannyng jahandyq sheshimderdi qabyldau prosesterine qatysuy ýshin jaghdaylar jasaudyng erekshe mәni bar. Qazaqstan Respublikasy memleketten joghary rezervtik valutalardy qalyptastyru turaly mәselede óz mýddesin tiyanaqty ilgeriletetin jәne belsendi qorghaytyn bolady. Osy is-qimyldyng nәtiyjeliligi kóp jaghdaylarda Qazaqstannyng daghdarysqa qarsy sharalardy tabysty iske asyruyna, el ekonomikasynyng daghdarystan keyingi jәne ornyqty damu baghytyna shyghu qarqynyna, innovasiyalyq jәne әrtaraptandyrylghan ekonomikany qúru salasyndaghy naqty jetistikterge baylanysty bolady.

Qazaqstan Újymdyq qauipsizdik turaly shart úiymynyng jәne Shanhay yntymaqtastyq úiymynyng yqpaldy mýshesi, Aziyadaghy ózara is-qimyl jәne senim sharalary jónindegi kenesting bastamashysy bola otyryp, újymdyq qauipsizdikting qazirgi jýieleri arasynda strategiyalyq dialogty qúrugha belsendi qatysatyn bolady. Qazaqstan jantalasa qarulanudy boldyrmau, halyqaralyq qauymdastyqtyng yadrolyq qarusyzdanu jәne Yadrolyq qarudy taratpau turaly shart rejimin nyghaytu salasyndaghy kýsh-jigerin qoldaugha arnalghan ózin aqtaghan baghytty jalghastyrady. Búl rette Qazaqstan Respublikasynyng bedeldi halyqaralyq úiymdardaghy (Europadaghy qauipsizdik jәne yntymaqtastyq úiymy, Islam Konferensiyasy Úiymy jәne basqalary) tóraghalyghy shenberindegi mýmkindikteri barynsha iske qosylatyn bolady.

Qazaqstannyng sayasaty Shyghys pen Batystyn, Soltýstik pen Ontýstiktin, islam jәne hristian әlemderimen kópir retindegi óz rólin nyghaytugha baghyttalghan órkeniyetaralyq jәne konfessiyaaralyq dialogty nyghaytu boyynsha kýsh-jigerin jalghastyratyn bolady. Tózimdilikting qazaqstandyq ýlgisi halyqaralyq arenada keninen tanylatyn bolady jәne basqa da elderding praktikasynda qoldanylatyn bolady.

Qazaqstan ózining biregey geografiyalyq ornalasuyn tiyimdi paydalanyp, әlemdik jәne óniraralyq kólik kommunikasiyalary jýiesindegi qaytalanbaytyn rólin barynsha nyghaytatyn bolady. Qazaqstannyng әlemdik energetikalyq jәne azyq-týliktik qauipsizdikti qamtamasyz etudegi róli aitarlyqtay arta týsedi. Qazaqstan halyqaralyq enbek bólinisinde layyqty ornyn alady jәne Dýniyejýzilik sauda úiymynyng qatysushysy bolady.

Qazaqstan Ortalyq Aziyada, Euraziya kenistiginde әrtýrli jyldamdyqtaghy jәne kópdengeyli integrasiyalaudy kýsheytuge arnalghan baghytyn jalghastyrady. Qazaqstan Reseymen qatar Tәuelsiz Memleketter Dostastyghy, Euraziyalyq ekonomikalyq qoghamdastyq jәne Keden odaghynyng ornyqty ózegin qúraytyn bolady.

 

 

Halyqaralyq qatynastar jәne syrtqy sayasat salasyndaghy strategiyalyq maqsattar

 

2020 jylgha qaray

qolayly halyqaralyq orta qalyptasty, barlyq memlekettermen teng qúqyqty yntymaqtastyqtyng dostyq qatynastaryna qoldau kórsetiledi;

últtyq ekonomikany әrtaraptandyru negizinde Qazaqstannyng halyqaralyq qoghamdastyqqa jәne әlemdik sharuashylyq baylanystargha integrasiyalanuynyng joghary dengeyine qol jetkizildi;

ónir memleketterining sayasy jәne ekonomikalyq integrasiyasy ýshin jaghdaylar men alghysharttar qamtamasyz etiledi;

Qazaqstan ónirlik qauipsizdikting jәne sayasi-ekonomikalyq yntymaqtastyqtyng tiyimdi jýiesining basty qatysushysy bolyp tabylady;

Qazaqstan halyqaralyq jәne ónirlik qarjylyq jәne sayasy jetekshi qúrylymdardyng basshy organdarynda ókildik etedi;

Qazaqstan halyqaralyq qatynastardyng belsendi subektisi bolyp tabylady jәne әlemdik sayasat ýshin manyzdy mәni bar sheshimderdi qabyldaugha qatysady

 

 

IV. Strategiyalyq jospar-2020-ny iske asyru negizi:

nәtiyjeli memlekettik sektor

 

Qazaqstannyng 2020 jylgha deyingi damuynyng bes sheshushi baghytyn iske asyru ýshin tiyimdiligi joghary memlekettik apparat negiz bolyp tabylady.

Strategiyalyq jospar-2010-dy iske asyru kezeninde bastalghan memlekettik sektor reformalaryna negizdele otyryp memleket korporativtik basqaru, nәtiyjelilik, ashyqtyq pen qogham aldyndaghy eseptilik qaghidattary boyynsha memlekettik basqarudyng sapaly da jana ýlgisin qúrady. Atalghan ýlgi 2015 jylgha qaray tolyqqandy iske asyrylatyn bolady, al onyng negizgi elementteri Strategiyalyq jospar-2010-dy iske asyrudyng alghashqy jyldarynda engiziletin bolady.

Memlekettik sektordy reformalau negizi bes baghyt boyynsha jýzege asyrylady:

1) memlekettik organdardyn, onyng ishinde memlekettik basqarudyng әr týrli dengeylerinde, ókilettik pen jauapkershilikting naqty shenberin aiqyndau;

2) memlekettik qyzmetti tiyimdi kórsetuge jәrdemdesetin standarttardy әzirleu jene ýderisterdi jetildiru arqyly memlekettik qyzmet kórsetu sapasyn jaqsartu;

3) memlekettik qyzmet reformasyn jedeldetu, onyng ishinde memlekettik qyzmetshilerdi oqytudy jetildiru;

4) nәtiyjege baghdarlanghan memlekettik basqaru jýiesining tolyqqandy júmys isteui ýshin qajetti elementterdi engizu;

5) әkimshilik reformalardy basqarudy jaqsartu jәne memlekettik sektordy reformalau ýderisi ýshin jauapkershilikti kýsheytu.

 

Naqty ókilettikter men jauapkershilikti aiqyndau

 

Memlekettik sektordyng tiyimdiligi men nәtiyjeliligin arttyru ýshin eseptilik pen yntalandyrudy belgileu maqsatynda memlekettik basqaru organdarynyng ókilettikteri (rólderi) men jauapkershiligi naqty aiqyndalady.

2011 jyldan bastap jýieli negizde memlekettik organdar qyzmetining funksionaldyq sholulary jýrgiziledi, onyng maqsaty — memlekettik basqarudyng tiyisti salalarynda (ayasynda) sayasattyng tiyimdiligine baghalau jýrgizu bolyp tabylady. Árbir naqty memlekettik organda ókilettikterding ontayly kólemin aiqyndau tútastay alghanda memleketting jeke sektorlarda da, sonday-aq memlekettik basqarudyng әrtýrli dengeylerinde de artyq funksiyalardy joi, qaytalaytyn ókilettikterdi alyp tastau, jetkiliksiz funksiyalardy bekitu jәne naryqtyq tetikterdi paydalanudy keneytu arqyly tútastay memleketting balamaly rólin belgileuge mýmkindik beredi.

Osynday sholular memlekettik apparattyng tútastyghyn jәne iske asyrylyp jatqan sayasattyng dәiektiligin qamtamasyz etuge jaghday jasaydy.

 

Memlekettik qyzmet kórsetu sapasyn arttyru

 

Memlekettik apparat júmysynyng tiyimdiligi memlekettik qyzmet kórsetu sapasyn jaqsartu jolymen arttyrylatyn bolady.

2011 jylgha qaray:

«bir tereze» qaghidaty boyynsha halyqqa qyzmet kórsetu ortalyqtarynyng jelisi damytylatyn bolady. Osy ortalyqtardyng júmysy kórsetiletin memlekettik qyzmetterding sapasyn baghalau maqsatynda halyqpen keri baylanys tetigin kózdeytin bolady;

memlekettik qyzmetterding tizilimi keneytiledi jәne tizilimge engizilgen memlekettik qyzmetterding әrbir týri boyynsha standarttar әzirlenetin bolady;

memlekettik qyzmet kórsetu sapasyn baqylau (bekitilgen standarttardy saqtau) túraqty negizde jýzege asyrylady.

 

 

 

Memlekettik qyzmetti kәsibiylendiru

 

Memlekettik qyzmetti reformalau memlekettik qyzmetshilerdi oqytu jýiesin jetildiru, memlekettik qyzmetting tartymdylyghyn arttyru jәne memlekettik qyzmette adam resurstaryn basqarudy jetildiru arqyly memlekettik qyzmetti kәsibiylendiruge shoghyrlandyrylatyn bolady.

Memlekettik qyzmetkerler lauazymdarynyng jana jýiesi, memlekettik qyzmetke aludyng tiyimdi rәsimderi jәne memlekettik basqarudyng halyqaralyq is-tәjiriybesine negizdelgen memlekettik qyzmetshilerdi oqytudyng sapaly baghdarlamasy kәsiby memlekettik qyzmetti qalyptastyru ýshin negiz bolady.

2012 jylgha qaray:

ýsh korpusqa: sayasy memlekettik qyzmetshiler korpusy, әkimshilik memlekettik qyzmetting A (basqaru) jәne B (atqarushy) korpustaryna negizdelgen memlekettik qyzmet lauazymdarynyng tizilimi engiziledi;

memlekettik qyzmetke ornalasu rәsimderi jәne memlekettik qyzmetting kadrlar rezervin qalyptastyru jaqsarady;

nәtiyjege baghdarlanghan memlekettik basqaru jýiesining qaghidattary men qúndylyqtaryna negizdelgen memlekettik qyzmetshilerdi oqytudyng janartylghan baghdarlamasy engiziledi;

nәtiyjelerge baghdarlanghan biliktiligi joghary memlekettik qyzmetshilerdi dayyndau boyynsha bazalyq oqytu ortalyghy qalyptastyrylady;

jauapty hatshy lauazymyna taghayyndalghan jauapty adamnyng róli men dәrejesi naqty aiqyndaldy, ony taghayyndaudyng ashyq, aiqyn, onyng sinirgen enbegine negizdelgen taghayyndau tetikteri әzirlendi.

Strategiyalyq jospar-2020-ny iske asyru memlekettik qyzmetshilerdi sapaly dayyndaudy ghana emes, kәsiby dayarlyghy bar memlekettik qyzmetshilerdi memlekettik sektorda ústap qalugha yqpalyn tiygizetin, sonday-aq Qazaqstannyng progressivti jastaryn memlekettik qyzmetke tartatyn ortany qalyptastyrudy da talap etedi. 2012 jylgha qaray memlekettik apparattyng sapasyn arttyru ýshin mynany qamtamasyz etu qajet:

adamy resurstardy basqarudyng tandauly qaghidattary men әdisterining negizinde memlekettik organdardyng kadrlar qyzmetining tiyimdi júmysyn;

jauapkershilik, nәtiyjelilik jәne biliktilik qaghidattaryna negizdelgen ónimi (ónimdiligi) joghary yqsham jәne tiyimdi memlekettik apparatty qalyptastyrugha jәrdemdesetin jeke sektordaghy tólem dengeyimen bәsekege qabiletti memlekettik sektorda enbekaqy tóleuding jana jýiesin engizu.

2012 jylgha qaray memlekettik qyzmetshilerding jana enbekaqy jýiesin engizudi qoldau ýshin memlekettik qyzmetshilerding júmysynyng kólemi men sapasyn, jauapkershilik dengeyin, kәsibiyligin arttyrudy, Memlekettik qyzmetshilerding Ar-namys kodeksin saqtaudy esepke alatyn memlekettik qyzmetshilerding qyzmetin baghalau jýiesi engiziletin bolady.

 

 

 

Nәtiyjege baghdarlanghan memlekettik basqaru

 

Memlekettik josparlaudy sapaly ózgertu, memlekettik basqarudyng nәtiyjeliligi men eseptiligin qamtamasyz etu maqsatynda 2011 jylgha qaray:

barlyq memlekettik organdar memlekettik sayasatty әzirleuge keshendi strategiyalyq tәsildi qamtamasyz etu ýshin Strategiyalyq jospar-2020 negizdelgen bes jyldyq strategiyalyq josparlardy qabyldaydy;

barlyq memlekettik organdar әzirlengen bes jyldyq strategiyalyq josparlargha negizdelgen jyl sayynghy operasiyalyq josparlar dayyndaytyn bolady;

barlyq memlekettik organdarda belgilengen strategiyalyq maqsattar men nysanaly indikatorlargha beyildiligin saqtay otyryp operasiyalyq josparlardy iske asyruda belgili bir derbestik bolady;

barlyq memlekettik organdarda ishki monitoring, baqylau jәne baghalau jýiesin kezen-kezenmen engizu bastalatyn bolady.

2012 jylgha qaray tiyimdilik jәne nәtiyjelilik (nәtiyjege baghdarlanghan budjetteu) indikatorlaryna negizdelgen budjetti qalyptastyru jәne atqaru jýiesi engiziletin bolady. Sonday-aq memlekettik organdardyng monitoringi men olardyng qyzmetin baghalaytyn keshendi jýie engiziletin bolady, ol strategiyalyq maqsatqa qol jetkizu dengeyin, biznes pen halyqqa kórsetiletin memlekettik qyzmetterding sapasyn, budjet qarajatyn paydalanu tiyimdiligin taldaugha mýmkindik beredi.

 

Memlekettik sektor reformalaryn basqaru

 

2011 jylgha qaray әkimshilik reformalar jýiesi memlekettik sektorda jýrgiziletin reformalardyng iske asyryluyna, monitoringi men baghalaugha jauapty jeke uәkiletti organ qúru mýmkindigi qaralatyn bolady. Osynday ókilettikter júmys istep túrghan memlekettik organdardyng birine naqty bekitilui de mýmkin.

2012 jylgha qaray memlekettik basqaru salasynda reformalardy iske asyru monitoringining tiyimdi jýiesi júmys isteytin bolady, onyng shenberinde toqsan sayynghy negizde memlekettik sektordy reformalaudyng aghymdaghy jaghdayy jәne nәtiyjeleri turaly esepter el basshylyghyna úsynylyp otyrady.

 

V. Strategiyalyq jospar-2020-ny iske asyru monitoringi jәne

baghalau

 

Strategiyalyq jospar-2020-nyng strategiyalyq maqsattary men nysanaly indikatorlaryna qol jetkizuding monitoringi men baghalau onyng tabysty iske asyryluynyng qajetti sharttary bolyp tabylady.

Strategiyalyq jospar-2020-ny iske asyru jalpy últtyq strategiyalyq maqsattargha qol jetkizu jónindegi memlekettik organdardyng is-qimyldaryn ýilestirudi, sonday-aq aralyq nysanaly indikatorlardyng oryndaluyn taldau shenberinde strategiyalyq maqsattargha qol jetkizuding tetikteri men qúraldaryn týzetudi qamtamasyz etuge mýmkindik beredi.

Strategiyalyq jospar-2020-ny iske asyru monitoringi shenberinde elding azamattaryn onyng nәtiyjelerine qol jetkizu ýderisine tartudy qamtamasyz etu qajet. Búl ýshin el azamattaryna memleket ózine qanday mindettemeler alatynyn, olardyng budjettik qúny qanday ekenin, qashan jәne qalaysha olar iske asyrylatynyn, olardy iske asyrugha jauapty kim bolyp tabylatyny turaly aqparat beriletin bolady. Osylaysha, el azamattary memlekettik sayasattyng tiyimdi iske asyryluyn baghalau ýshin negizge ie bolady.

Statistikalyq derekterding senimdi bazasyna negizdelgen monitoring jәne baghalau nәtiyjeleri Strategiyalyq jospar-2020 iske asyryluynyng barysy men nәtiyjeleri turaly tolyq kórinisti memleketke jәne azamattargha úsynady.

 

Monitoring jәne baghalau jýiesi

 

Strategiyalyq jospar-2020 tómengi dengeydegi baghdarlamalyq qújattar arqyly jalpy últtyq strategiyalyq basymdyqtardyng egjey-tegjeyli iske asyryluyn kózdeydi. Strategiyalyq jospar-2020-nyng strategiyalyq maqsattary men nysanaly indikatorlary memlekettik organdardyng bes jyldyq strategiyalyq josparlaryn qalyptastyru ýshin negiz bolady, onda jalpy últtyq strategiyalyq basymdyqtardy iske asyru tetikteri men qúraldary aiqyndalatyn bolady. Búl rette memlekettik organdardyng budjettik baghdarlamalarynda olardyng qyzmetining tikeley jәne ólshenetin nәtiyjeleri de aiqyndalatyn bolady.

Elding damu maqsattarynyng osynday dekompozisiyasy memlekettik josparlaudyng naqty syzbasyn, sonday-aq memlekettik sayasattyng nәtiyjeliligining monitoringi men baghalaudyng birynghay jýiesin týzuge mýmkindik beredi.

Tómengi dengeydegi maqsatqa qol jetkizuding túraqty monitoringi jalpy últtyq dengeydegi strategiyalyq maqsattargha qol jetkizu dengeyin taldaugha mýmkindik beretinin eskere otyryp, strategiyalyq jәne baghdarlamalyq qújattardy, onyng ishinde 2020-strategiyalyq jospardy iske asyrudyng monitoringi men baghalaudyng birynghay keshendi jýiesin týzu qajet. Búl ýshin memlekettik josparlau jýiesin qúratyn strategiyalyq jәne baghdarlamalyq qújattardy әzirleu, iske asyru, olargha monitoring jýrgizu, baghalau jәne baqylau tәrtibi aiqyndalady.

Belgilengen tәrtipke sәikes memlekettik josparlau jónindegi uәkiletti organ túraqty negizde jәne tómengi dengeydegi baghdarlamalyq qújattardyng iske asyryluyn baghalaudy eskere otyryp, 2020-strategiyalyq jospardyng iske asyryluyna keshendi monitoring jәne baghalau jýrgizetin bolady.

 

 

 

 

Azamattardy tartu

 

Strategiyalyq jospar-2020-nyng monitoringi men baghalau ýderisining manyzdy qúraushysy azamattardyng qatysuy bolyp tabylady.

Memlekettik sektor qanday funksiya atqaratyny turaly qoghamnyng aqparattanuy azamattar men memleketting syndarly qatynastary ýshin sheshushi negiz bolyp tabylady.

Strategiyalyq jospar-2020-nyng oryndalu monitoringi men baghalau jýrgizu shenberinde azamattargha Strategiyalyq jospar-2020-nyng iske asyrylu barysy jәne kórsetkishterge qol jetkizu nәtiyjeleri turaly jyl sayyn esepter beriletin bolady. Búl azamattardyng memlekettik sektordyng júmys nәtiyjeliligine qatysty payymdauyn baghalaugha mýmkindik beredi.

Azamattardy tútastay alghanda memlekettik sayasatty iske asyrudy jәne memlekettik organdardyng qyzmetin baghalau ýderisine tartu maqsatynda azamattar men memlekettik organdar arasynda keri baylanys tetigi engiziletin bolady.

 

Monitoring ýshin statistikalyq derekter bazasyn qúru

 

Strategiyalyq jospar-2020-nyng iske asyryluynyng keshendi monitoringi men baghalau shenberinde Strategiyalyq jospar-2020-da kózdelgen strategiyalyq maqsattar men maqsatty indikatorlargha qol jetkizuding dengeyin tikeley kórsetetin statistikalyq derekterdi túraqty týrde jinau jýiesi qúrylatyn bolady.

Strategiyalyq jospar-2020-nyng monitoringin jýrgizu jәne kórsetkishterine qol jetkizudi baghalau ýshin statistikalyq derekter qoryn qalyptastyru jónindegi júmys kezen-kezenmen jýrgiziletin bolady:

2011 jylgha qaray — statistikalyq maqsattar men nysanaly indikatorlargha qol jetkizudi baghalaugha qajetti statistikalyq derekterding tizbesin anyqtau;

2012 jylgha qaray — Strategiyalyq jospar-2020-nyng statistikalyq maqsattary men nysanaly indikatorlaryna qol jetkizu monitoringi ýshin birinshi jyl sayynghy derekterdi jinau;

2015 jyly — Strategiyalyq jospar-2020-nyng bes jyldyq iske asyru qorytyndylary boyynsha baghalau jýrgizu;

2020 jyly — Strategiyalyq jospar-2020-nyng tolyq iske asyru qorytyndylary boyynsha baghalau jýrgizu.

 

 

Qorytyndy

 

XXI ghasyrdyng ekinshi onjyldyghynyng basy kýrdeli bolady. Qazaqstan әrtýrli ýlgilerge dayyn bolugha tiyis.

Aghymdaghy jahandyq daghdarysty enseru barysynda auqymdy  ózgerister oryn alady, jana әlemdik tәrtipti qúru bastalady. Osynday jaghdaylarda qajetti әkimshilik, ekonomikalyq, әleumettik reformalardy jýzege asyru ýshin daghdarys bergen mýmkindikterdi paydalana bilgen elder barynsha tabysty bolady.

Strategiyalyq jospar-2020 uaqyttyng syn-tegeuirinderine Qazaqstannyng jauaby bolyp tabylady. Ony iske asyru qorytyndylary boyynsha Qazaqstan damushy naryqtyq ekonomikasy bar elderding birinshi qatarynda bolyp qalady.

Strategiyalyq jospar-2020 memleketting jarqyn bolashaqqa qol jetkizu jónindegi Qazaqstan azamattarynyng aldyndaghy mindettemesi bolyp tabylady. Ony oryndau ýshin memleketting barlyq dengeyleri men qúrylymdarynyng belsendi qatysuy, sonday-aq azamattardyng qoldauy talap etiledi.

Strategiyalyq jospar-2020-nyng tabysty iske asyryluy Qazaqstandy»Qazaqstan-2030» strategiyasynda aiqyndalghan elding jarqyn bolashaghyna qol jetkizuding jolyn bekem qamtamasyz etedi.

 

0 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 1205
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 1096
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 834
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 977