Senbi, 27 Sәuir 2024
Biylik 3100 0 pikir 16 Qyrkýiek, 2015 saghat 02:00

OQO: ShARUALAR JANARMAYDY AQShALAY ALUDY SÚRADY

Kóktemgi-kýzgi dala júmystary kezinde jenildetilgen baghada bosatylghan solyarkany sharualardyng barlyghy birdey oblys ortalyghyna baryp alyp keluge shamalary jete bermeydi. Diyzeli otynymen qamtamasyz etu jýiesindegi olqylyqtardy anyqtau men saraptau maqsatynda OQO kәsipkerler palatasy kóktemde oblystyq auyl sharuashylyghy basqarmasymen birlesip, arnayy baqylau tobyn qúrghan edi. Jaqynda kәsipkerler palatasy jiyn ótkizip, kóktemgi baqylaudyng nәtiyjesinde qanday kemshilikter anyqtalghanyn bayandady. Sonday-aq, janarmay taratu jýiesinde qalyptasyp otyrghan problemalardy birjaqty sheship alu ýshin sharualarmen jәne janar-jagharmaymen qamtamasyz etushi operatorlarmen aqyldasty.

Jiyndy basqarghan OQO kәsipkerler palatasy әkimshilik kedergilerdi azaytu departamentining basshysy T.Naqypbekov audandarda operatorlyqpen ainalysatyn kompaniyalardyng kóp jaghdayda janarmay qúy beketteri, solyarka saqtaytyn qoymalary bolmaytynyn jәne sharualargha janarmay jetkizip beru mәselesi naqty jolgha qoyylmaghanyn jasyrmady. Sharualar solyarkany Shymkentten kelip әketip jýr. Auyl men oblys ortalyghynyng eki arasy keyde jýzdegen shaqyrymdy qúraydy. Osynday kezde diyzelidi otynnyng baghasyna jol shyghyny kelip qosylatyny anyq. T.Naqypbekov tender arqyly operatorlardy tandau kezinde olardyng audandarda janarmay qúy beketterining jәne janarmay tasityn kólshikterining baryna nazar audaru kerektigin aitty. Alayda, tenderlik bayqaudyng erejesinde búl talaptardyng birde-biri jazylmaghan eken. Sondyqtan ony erejege mindetti týrde engizu qajet dep úighardy. Ol janarmay mәselesinde audandardaghy ónirlik kәsipkerler palatasynyng filialdary, BAQ ókilderi jәne auyl sharuashylyghy tauaryn óndirushilerding qatysuymen qoghamdyq baqylaudy kýsheytuge shaqyrdy. Iri sharua qojalyqtary diyzelidi otyndy tasymaldaugha shamasy jetkenimen úsaq sharuashylyqtar jayly búlay dep aitu qiyn. Sol ýshin T.Naqypbekov shaghyn sharua qojalyqtary birigu qajet degen oy qorytty.

– «Solyarkany qymbat baghagha satyp alyp jatyrmyz» degen Otyrar, Maqtaaral, Sozaq audandary jәne Týrkistan qalasy sharualarynyng atynan kәsipkerler palatasyna biraz shaghymdar kelip týsti. Osyghan baylanysty oblystyq auyl sharuashylyghy basqarmasymen birge anyqtau júmystaryn jýrgizudemiz. Eger sharualardyng sózi rastalsa, isti prokuraturagha tekseruge jiberemiz, –dedi ol.

Al, Shardara men Otyrarda sharua qojalyghyn basqaratyn tәjiriybeli fermer Jәnibek Senbek «nesheme jyl auyl sharuashylyghy salasynda enbektenip kelemin. Biraq osy uaqyt ishindegi tәjiriybemnen bayqaghanym, diqandardyng barlyghy tegis janarmaygha qol jetkizgen kýni bolmaghan. Jýieni jónge keltiruding bir-aq joly qalyp túr. Naqtylay aitsaq, eginge bólinetin subsidiyagha solyarkanyng qarjysyn qosu kerek. Subsidiya tek egilgen egistikke ghana beriledi. Al, solyarkany alyp bolyp, biraq keyin eshnәrse ekpey qoyatyn sharualar bar. Sondyqtan ýnem men әdildik jaghynan kelgende solyarkany qarjylay ýlestirgen dúrys dep sanaymyn. Onyng ýstine operator janarmaydy әrbir sharuagha jetkizip bere almaydy. Olay etse, ózi shyghyngha batady. Audan ortalyghynan tasymaldau da problemany sheshpeydi. Mәselen, Shardaradaghy audan ortalyghy men Sýtkent auylynyng arasy 100 shaqyrymdy qúraydy. Qalay degenmen de bәribir sharua shyghyndalady» deydi.

Fermerding aituyna qaraghanda, diyzelidi otyndy alystan shyghyndalyp tasyghansha almay-aq qoyghanym artyq dep bas tartqan sharualardyng janarmayyn operatorlar óz paydasyna asyratyngha úqsaydy. Ol eger 1000 gektar jerge bólingen janarmaydyng 300 gektargha teng bóligi ghana tasymaldansa, qalghan 700 gektardyng solyarkasy operatorlardyng iyeliginde qalatynyn mysal retinde keltirip ótti.

Janarmaydy taratudyng qiyndyghy óz aldyna, subsidiya da sol sekildi san týrli komissiya mýshelerining tekseruinen ótip, qújatqa qoldary qoyylyp baryp beriledi. Sondyqtan sharualar men palata mýsheleri múny qaghazbastylyqqa jatqyzyp, qújatqa jergilikti әkimnin, jer mamany men demeuqarjyny alyp jatqan diqannyng qoly-aq jetkilikti degen oilaryn bildirdi. Operatorlardy tandauda keyde óz qyzmetine naghyz layyqtylary tasada qalyp qoyatyndyqtan búl iske kәsipkerler palatasy da aralasu kerektigi aityldy. Sonymen, jiyn mýsheleri kenese kele, mәselening sheshimin eki týrli úsynyspen týiindedi. Onyng birinshisi – diyzelidi otynnyng ózin emes, onyng bagha aiyrmasyn , sharualargha subsidiya retinde tóleu. Ekinshisi – eger búl úsynys qoldau tappaghan jaghdayda, janarmay taratu qyzmetin tek jergilikti operatorlardyng qolyna ótkizu. Óitkeni, býginde tenderdi útyp alyp jatqandar kóbinese eshqanday bazasy joq syrttan kelgen bógde operatorlar eken.

Ánuar JÚMAShBAEV

Abai.kz

0 pikir