Kim deysiz ghoy?  Jol-kólik apaty. (JKA) Súmdyq emes pe? Búlay kete berse bizge alystan jau izdeuding qajeti joq, astymyzdaghy kóligimizden-aq qúrimyz. Bizden halqy da, kóligi de ondaghan ese kóp Japoniya, Germaniya, Úlybritaniya siyaqty elderde jyl sayyn jol apatynan kóp degende 5-6 adam ghana óledi eken. Al bizding jaghdayymyz mynaday. «Jau mynda» dep aighaylap, attan salghyng keledi, tipti.

Keybireuler ýshin jol jýru tәrtibi oryndaudy qajet etpeytin oiynshyq siyaqty. Sonyng bir mysaly M.Ýsenov ekenin kózimiz kórip otyr. Byltyr alty adamdy soghyp, sonyng bireuin óltirgen edi. Esi bar el bolsa osydan keyin múnday beybastaqqa jol bermese kerek edi. Qaydaghy... Dәl bir jyl ótpey jatyp taghy bir әieldi soqty. Áy der әje, qoy der qoja joq. Shyghugha mýlde bolmaytyn qos jolaqtyng syrtyna shyghyp alyp, qarsy kólikke sýziserdey bolyp jýitky beretin betimen ketken beybastar tipti jol bergisi kelmegender bolsa kinәlap, ótkize salsang neng ketedi dep dabylyn soghyp túryp alatynyn qaytersin...

Osynyng bәri tәrtipting bostyghynan. Esersoqtardyng emin-erkin oiqastauyna erik berip qoyghan bassyzdyqtan. JKA jasaghandardy adam ómirin ýzuge әreket jasaghan qauipti qylmysker retinde sottaytyn bolsa... Eshkim de jol tәrtibin búzbas edi.    

         2013 jyly Qazaqstan joldarynda barlyghy 23359 jol-kólik apaty tirkelipti, sonyng kesirinen 3 myng 37 adam kóz júmghan, 29872 adam jaraqat alghan. 2012 jylmen salystyrghanda búl san 65 payyzgha artqan... Onda tirkelgen barlyq JKA 14168 bolghan edi.     

         Áriyne, el dep, jer dep janashyrlyqpen shyryldaytyn azamattarymyz bar. Sonyng biri Mәjilis deputaty Túrsynbek Ómirzaqov. Ol osy atalghan faktilerdi keltire otyryp, Ýkimet basshysy Kәrim Mәsimovtyng atyna deputattyq saual joldady. Onda deputat 2012-2014 jyldargha arnalghan jol qauipsizdigin qamtamasyz etuge baghyttalghan baghdarlama nege oryndalmady degen súraq qoyady.

         Is jýzinde milliard tengeden artyq qarajatty jútqan búl baghdarlama shiyki bolyp shyghyp, joldan ýzilgen. Jyldamdyqty, qyzyl jaryqqa ótip ketkenderdi baqylap, jazyp alugha tiyisti qúrylghylar beretin derekterdi bir ortalyqqa jinaqtaugha tiyesili jýie de jasalmaghan eken. Mәselen, Shymkent, Temirtau qalalarynda 76 mln. tengege ornatylghan sonday qúrylghylar baqqa qoyylghan qaraqshy siyaqty ghana bolypty-au...    

         Osynday faktilerden JKA-ny tiyp, oghan qarsy әreket etuge tiyisti arnauly qyzmetterding júmys tiyimdiligi óte tómen ekeni kórinip túr. Deputat búdan basqa da soraqy faktilerdi keltire otyryp, Ýkimet basshysynan osynday oqighalardy azaytu jolynda aldaghy uaqytta qanday sharalar jasalatynyn súrady. Eger eshqanday shara josparlanbaghan bolsa mynaday sýmdyqtardy tyy ýshin dereu tiyimdi shara josparlaudy talap etti. Áriyne, búl óte oryndy talap, deputat aitpasa kóshege shyghyp, halyqtyng ózi talap etetindey súmdyq, mynau. Aydyn-kýnning amanynda әlpeshtep otyrghan úl-qyzdarymyzdan airylyp qalghymyz kelmese, búl talapty qoldauymyz kerek.   

Serik ELEU, sarapshy

Abai.kz