Sәrsenbi, 15 Mamyr 2024
Alang 7126 0 pikir 11 Tamyz, 2014 saghat 01:44

IZRAILDING PALESTINA HALQYNA JASAGhAN GENOSIYDI

Izraili armiyasynyng Palestina halqyna jasap otyrghan zorlyqty kýshi kýn ótken sayyn qandy qyrghyngha úlasyp jatyr. Izrailding Palestinanyng Gaza sektoryna (oblysyna) әskery operasiya bastaghanyna 1 aidan asty. Evrey memleketining әskeri songhy ýlgidegi soghys tehnikalaryn qoldana otyryp, Palestina territoriyasyndaghy qala, eldi mekenderdi ayausyz atqylauyn toqtatar emes. Sonyng saldarynan býgingi kýnge deyin qaza bolghan beybit palestinalyq túrghyndardyng sany 1900 adamnan asty, al jaralanghandar myndap sanalady.

Basqynshy armiya palestinalyqtardy jas-kәri demey bombalap, raketamen atuda. Tank jәne BTR-ding qoldauymen evrey soldattary Gaza qalasy men janyndaghy auyldargha kirip, beybit halyqty qyryp, ýi-jaylaryn, meshitter men mektepterdi qiratty. Jerorta teniz jaghalauyndaghy soghys kemeleri de raketa, artilleriyamen atqylap, eldi mekenderdi talqandady. Bir ghana mysal, ótken dýisenbi kýni Izraili әskerlerining atqan raketasy Gazanyng ontýstik sektoryndaghy Rafah qalasynda ornalasqan BÚÚ qarjysyna salynghan mektepti talqandady. Saldarynan 16 beybit túrghyn, balalar opat bolyp, 50-y jaralanghan.

Al, ótken jeksenbi kýni Gaza sektoryndaghy «terrorister» jasyrynghan nysangha soqqy beremiz degen jeleumen shabuyl bastaghan әue kýshteri, halyq tyghyz qonystanghan audandardy raketamen bombalaghan. Sionisterding «terrorist» dep atap otyrghandary shyn mәninde okkupanttardan óz jerin, elin qorghaugha shyqqan adamdar. Palestinalyqtardyng últ-azattyq kýresi zandy. BÚÚ baqylaushy-sarapshylary opat bolghan palestinalyqtardyng 90 payyzy beybit túrghyndar, shal-kempir, balalar ekenin mәlimdedi. Shyn mәninde Izraili ýkimeti jappay shabuyl jasau arqyly palestinalyqtardy etnos retinde qyru, al qalghandaryn jerinen quyp shyghudy kózdeydi. Halyqaralyq qúqyq normalaryn búzyp, qarapayym halyqtyng qanyn tókken evrey sarbazdary býkil әlemning narazylyghyn tudyruda. Jaqynda Fransiya preziydenti  Fransua Olland Izrailiding jasap otyrghan zorlyq әreketin aiyptap, Europa jәne Amerika Qúrama Shtattaryna búl qantógisti birigip toqtatu turaly úsynys jasady.

Tariyhqa kóz jibersek, 1947 jyly Birikken Últtar Úiymynyng Bas Assambleyasynyng № 181 Qararynda Palestina jerin ekige bólip, arab jәne evrey memleketterin qúru turaly jazylghan. Alayda, 1948 jyly 14 mamyr kýni BÚÚ qúrghan komissiyanyng sheshimin búzyp, bir jaqty evrey memleketin jariyalap jiberdi. Sóitip, Izraili Palestinanyng arab memleketin qúruyna mýmkindik bermey soghys ashty. Sol arqyly 1949 jyly Palestina jerining 20 payyzyn basyp alyp, óz territoriyasyna qosty. Óitkeni, olardyng negizgi maqsaty - Palestina - arab jerin tútasymen Izrailiding qúramyna qaratyp alu. Sonyng saldarynan Izraili 7 million palestinalyqtyng 3,5 millionnan astamyn óz jerinen kórshi arab elderine: Egiypet, Siriya, Livan, Iordaniya jәne basqa memleketterge quyp shyqty. Búnday qatygezdikti Ekinshi dýniyejýzilik soghystan keyin Izraili ýkimeti ghana jasap otyr. Palestindikter Arab jәne músylman elderi, búrynghy Kenes Odaghy, Europadaghy demokratiyalyq úiymdardyng qoldauymen Yaser Arafattyng basqaruynda kýresin jalghastyrdy.  

Aqyry, AQSh-tyng mәmilegerlik әreketining arqasynda Izraili premier-ministri Ishak Rabin jәne Palestina últ-azattyq úiymynyng tóraghasy Yaser Arafat 1993 jyly Norvegiyanyng astanasy Oslo qalasynda bitimgershilik kelisimine qol jetkizdi. «Oslo kelisimine» sәikes Izraili 2000 jylgha deyin Palestinanyng bólek derbes memleket boluyna kelisim berdi. Amerikanyng búrynghy preziydenti Bill Klinton Tayau Shyghys mәselesin ong sheshuge kóp әreket jasady. Osyghan oray Gaza sektorynan jәne palestinalyq Iordan ózenining Batys jaghalauynan okkupasiyalaushy evrey qaruly kýshteri shygharyldy. Alayda atalghan territoriyany Izraili әskery blokada jasap, qorshauda ústady. Biraq, revanshtyq pighyldaghy sionister Tayau Shyghysta beybitshilik ornatugha qarsy shyghyp, beybitshilikke jol ashqan ózderining premier-ministri Ishak Rabindy atyp óltirdi.   

Keyin Izraili memleketining biylik basyna ekstremist, qandyqol Arieli Sharon kelgen song «Oslo kelisimin» búzyp, Palestinanyng bólek memleket bolu josparyn tas-talqan etti. Ol Qúran Kәrimde jazylghan Islamnyng qasiyetti qalasy «Ál-Qúdys» IYerusalimde ornalasqan «Ál-Aqsa» meshitine әskermen basyp kirip, ondaghan arabtardy atyp óltirdi. Búghan arabtar qarsylyq kórsetip, aqyry eki el arasynda soghys oty qayta tútanghan.

Tayau Shyghys mәselesinde beybitshilik kelisimin aldymen búzatyn Izraili tarapy ekenin kóruge bolady. Ekstremistik baghyttaghy sionist «Likud» partiyasynyng basshysy, qazirgi Izraili premier-ministri Benyamin Netaniyahu Palestina últ-azattyq kýresin jýrgizushi «Hamas» qozghalysyn mýldem joi maqsatynda osy jolghy әskery shabuyldy úiymdastyrdy. Okkupasiyalanghan Palestina jerinde 3 evrey azamatynyng ólgenin sebep qylyp, olardyng ólimin eshbir dәlelsiz «Hamas» mýsheleri úiymdastyrghan dep jala japty. Búnyng óz sebebi bar. Qazirgi uaqytta Palestina halqyn qorghaytyn arab memleketteri qataryndaghy Siriyada azamattyq soghys jýrip jatyr. Livanda túraqty ýkimet joq.  Egiypette әskery tónkeris arqyly biylikke kelgen general dәrmensiz jaghdayda. Iordaniya korolii  batysshyl sayasat ústanady. Osyny paydalanghan B.Netaniyahu Palestinanyng sharuashylyq infrastrukturasyn, býkil elektrostansiyalaryn, jalpy ekonomikasyn, memlekettik qúrylymyn kýiretu maqsatynda әskery shabuyl jasady.

Izrailiding osy zamanghy quatty qaruly kýshteri, birde-bir zenbiregi, tanki, әskery tikúshaqtary, joyghyshtary (istrebiytelderi), bombalaushy úshaqtary, (bombardirovshiyk) әskeri joq elge shabuyl jasauy - búl naghyz bir halyqty joyyp, genosid jasau dep týsinu kerek. Al, Izraili aqparat qúraldary býkil әlemge «palestinalyqtar bizdi raketamen atqylap jatyr», dep mýlde jalghan aqparat taratuda. Shyndyghynda basqynshylardan óz jerin, ýiin qorghau ýshin palestinalyqtar sheberhanalarda qoldan jasalghan «Qasym» degen snaryad-raketalarmen qarsylyq kórsetude. Arabatar bar bolghany polisiya qyzmetkerlerining qolyndaghy eski «Kalashnikov» avtomatyn paydalanyp jýr.

Ókinishke oray, búl qantógisti toqtatuda Birikken Últtar Úiymy naqty qadamgha barmay otyr, al AQSh tikeley Izraili agressiyasyn qoldap, jәrdem berude. Batys Europadaghy memleketter Vashingtonnan jasqanyp, ashyq týrde Palestina halqynynyng qyrghyngha úshyrauyna kóz júmyp otyr. Resey bolsa ózi Ukrainanyng Qyrymyn basyp alyp, Donesk jәne Lugansk oblystaryndaghy separatisterge jәrdem berumen әlek. Al, Qazaqstan Palestina-Izraili qaqtyghysyna qatysty pozisiyasy aiqyn bolmauda. Biz «Aziyadaghy ózara yqpaldastyq jәne senim sharalary jónindegi kenesti» basqaryp otyrghan el retinde Izrailiding Palestina halqyna jasaghan agressiyasyn aiyptap, toqtatugha is-әreket jasamadyq.  

Izraili әskeri Gazany әbden talqandap, halqyn qyryp, aldyna qoyghan әskery maqsatyn oryndaghan song endi 72 saghattyq atysudy toqtatu turaly sheshim qabyldady. Biraq, әskery tehnikalary Gaza sektoryn qorshap, shekarada dayar túr. Kez-kelgen uaqytta Gaza túrghyndaryn atqylaugha әzir.

Álem halqynyng narazylyghyn tudyrghan Izraili agressiyasyna qazaq halqy da ýn qosyp, óz pikirin bildirui kerek.

S.Qaldybekúly, professor

Múrat Almasbekúly, jurnalist

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 2018
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 2435
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 2013
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 1585