Senbi, 27 Sәuir 2024
Alasapyran 7756 0 pikir 6 Mamyr, 2014 saghat 09:47

Qajymúqan Ghabdolla. Býlingen әlemning býgini

 Aqparattyng zamany... Qay elde de, qaybir jerde de azghyndaghan adam, qiraghan ghimarat, qaptaghan qyzyl su, tilsiz jau, zorlyq pen zombylyq, qorlyq pen qiyanat... Tóbe shashyng tik túrady, túla boyyng shymyrlaydy, jýreging syzdaydy...

...Aydyng kýni amanynda Shymkentten Aqtaugha otan aldyndaghy boryshyn óteuge barghan bir teniz jayau әskerining jauyngeri ózining eki әriptesin pyshaqtap, óltirip tastady. Kýdikti әriptesterining denelerin qalanyng №4-shi yqsham audanyna jasyrypty. Qolgha týsken kýdikti ózining qylmysyn moyyndap, ýsh jauyngerding aldymen birge araq iship, mas bolghan son, eregisip qalghandyghyn, sosyn, ózining eki әrip­tesining birine 15 jerden, ekin­shisine 10 jerden pyshaq salghan­dyghyn aitqan. Netken qatygezdik?!.

...Ýlken qonsymyz Qytaydyng Siniszyan-Úighyr avtonomiyaly audany Ýrimshi qalasyndaghy ontýstik temirjol beketindegi jarylystan tayauda ýsh adam qaza bolyp, 79 adam jaraqat aldy. Jarylghysh zat beket pen avtobus ayaldamasynyng ortasynda iske qosylypty. Kelensiz oqighalar jii oryn alatyn  Siniszyan-Úighyr avtonomiyaly audanyn Qytay biyligi әrdayym «Shyghys Týrkistan islam qozghalysynyn» moyynyna arta salugha daghdylanghan. Bizdin­she, qadym zamannan parasat pen payymgha sýiengen shyghys júrty qúbylystyng sebep-saldaryn terennen izdeui kerek siyaqty...

...Ukrainadaghy jaghday men Reseyding basqynshylyq qylyghy әlemdi tenseltip túr. Orysty ashyq qoldaghan Qytay eger amerikandyqtar Resey­ge qysymyn kýsheyte týsse, BÚÚ Qauipsizdik Kenesining atalghan mәsele boyynsha qabyldan­ghan qatang sheshimderin qoldamay­tyndyghyn mәlimdedi. Ol-ol ma, býginde Qytay basshylyghy Týrkiya biyligimen kelissózder jýrgizip, ony Bosfor búghazy arqyly NATO-nyng korabliderin ótkizbeuge kóndirgen. Sonymen qatar, Qytaydyng biyligi AQSh-qa óz qaryzdaryn altynmen qaytarudy talap etip, amerikandyqtardyng «geosayasy órkókirektigin» su sepkendey basty...

...Áytkenmen, orys elining preziy­­denti Putinnnnin qytay­lyqtargha rizashylyq quany­shy kópke soz­ylmady. Qytay jetekshisi Sy SZIN­PIYN Germa­niyagha resmy sapa­ry kezinde el basshysy Angela MERKELDEN asa qúndy syilyq aldy. Búl - sonau 1735 jyly nemis karto­graf­tary qúrastyrghan Qytay elining eski kartasy edi. Qúny «jýz myng sózden de qymbat» búl kartada býgingi Reseyding qúramyndaghy Qiyr Shyghys, Sibir, Tyva jerleri bir zamanda Qytaydyng iyeliginde bolghan eken. Qazirgi Reseyding ozbyrlyghyn býgingi tandaghy jer jýzindegi aqyldy әielderding biri osylaysha tarihy derekpen dәleldep, auyzyna qúm qúidy...

...IYә, eli men jeri ýshin qasyq qandary qalghansha kýresip, ghaziz jandaryn qúrban qylghan bizding ata-babalarymyzdyng ruhany kýsh-quaty dәp qazir әrbir qazaqtyng balasyna auaday qajet bolyp túr.

Namysy narttay kósemsózshi aghamyz Nesip Jýnisbayúlynyng birde:

“Jigitte qorghan bolmasa – ol tayaq jeydi,

Qyzda qorghan bolmasa – ol kókpargha tartylady,

Malda qorghan bolmasa – ol qasqyrgha jem bolady,

Elde qorghan bolmasa – ol azyp-tozyp qúridy...” – dep jazghany bar edi...

...Aqyrzamannyng belgileri badyrayghan býgingi býlingen әlemde Jaratqan IYemiz qazaq halqyna medet bolghay!..

Abai.kz

 

0 pikir