Senbi, 27 Sәuir 2024
Janalyqtar 3202 0 pikir 26 Qantar, 2010 saghat 19:42

Gýlbarshyn AYTJANBAY. Nenashev neni kókseydi?

Qúdayy kórshimiz Reseydegi keybir túlghalardyng oqtyn-oqtyn aityp qoyatyn oqys pikirlerine qarap, "Resey bizding derbes el bolyp otyrghanymyzgha әli de sene almay jýr me?" degen oigha kelesin.

Qúdayy kórshimiz Reseydegi keybir túlghalardyng oqtyn-oqtyn aityp qoyatyn oqys pikirlerine qarap, "Resey bizding derbes el bolyp otyrghanymyzgha әli de sene almay jýr me?" degen oigha kelesin.

Búl joly qazaq eline qarata aitylghan ókpeni Resey Dumasy Qorghanys komiytetining mýshesi Mihail Nenashev aityp saldy. Ol apta basynda Duma qabyrghasynda ótken basqosulardyng birinde:
- Qazaqstannyng últtyq gharysh agenttigi Germaniya, Ýndistan, Italiya, Kanada, Malayziya, AQSh jәne Japoniya sekildi memlekettermen kelissózder jýrgizude reseylik әriptesterining mýddesimen sanaspaydy jәne gharyshty iygerude bizge kedergi keltiredi. Talghat Músabaevtyng әreketine qarasam, Qazaqstan Reseyden bólek gharysh jolyn tandaghan synayly. KazSat-3-ti jasaudy reseylik kәsiporyn emes, Izraili men Fransiyanyng firmalary qolgha alghan kórinedi - dep saldy. Resey Dumasy deputatynyng payymdauynsha, Qazaqstannyng últtyq gharysh agenttigining jobasynda orystargha oryn joq. Sonyng saldarynan reseylik baghdarlamalar iske qosylmay jatyp, jaramsyz bolyp qaluda. Qazaqstannyng eki úshty sayasat jýrgizui saldarynan Resey gharysh nysanyn maqsatty týrde paydalana almay jatyrmyz. Biz Qazaqstangha gharysh ailaghyn 10 jyl paydalanghanymyz ýshin 1 mlrd 265 mln AQSh dollaryn tóledik. Gharyshtyq infraqúrylym, taghy basqalay kerek-jaraqtar ýshin jyl sayyn 130 mln AQSh dollaryn tóleuge tura keledi. Tipti Qazaqstangha sonshama somany ne ýshin tólep otyrmyz?" - dep saual tastapty.
Resey Dumasy deputatyn ashyndyryp otyrghan jayt Reseyding uysynan shyghyp, fransuzdargha úzatylyp ketken KazSat-3 qana emes tәrizdi. - Ótken jyly tek densaulyq saqtau salasyna ghana 545 mln Resey rubli júmsaldy. Sonyng 8 milliony Resey kәsiporyndarynda júmys istemeytin, Bayqonyrda túratyn Qazaqstannyng azamattaryna júmsaldy. Odan bólek, densaulyq saqtau qúrylymdarynda júmys isteytin, Resey budjetinen jalaqy alyp otyratyn mamandardyng 77 payyzy qazaqtar, - deydi ol.
Onyng pikirine «QazGharysh» agenttigining basshysy Talghat Músabaev salqynqandylyqpen jauap berdi.
Músabaev Mihail Nenashevtyng pikirin negizsiz dep esepteydi. Agenttik basshysynyng habarlauynsha, «KazSat-2» dayyndaugha reseylikter qatysty. Onyng jasau-jabdyghy dayyndalyp, gharyshqa úzatylar kýni de alys emes.
Gharysh salasyndaghy qazaq-resey arasyndaghy kelisimsharttar jayly T.Músabaev:
- Qazaqstan Respublikasynyng Ýkimeti men Resey Federasiyasynyng ýkimeti arasyndaghy «Bayqonyr» gharysh ailaghynda «Bәiterek» gharysh zymyran keshenin qúru turaly kelisim boyynsha Bayqonyrdy jalgha beru 2050 jylgha deyin úzartylghan. Reseymen aradaghy kelisim-shartty búzyp, europalyq kompaniyalarmen júmys isteu turaly mәseleni qozghau әli erte, - deydi.
Jalpy, gharysh salasy basshylary gharysh ailaghyn paydalanudan týsetin paydany bólisudegi tensizdik turaly songhy kezde ashyq aita bastaghan. Talghat Músabaev jurnalistermen bir kezdesken kezde «reseyliktermen birlesken jobalarymyz jýzege assa, bizding elding de odan alatyn ýlesi bolady. Aldymen kelisimsharttar jasaluy qajet, ol kýn de alys emes» dep habarlaghan.
Gharyshtan týsken tabysty bólisu mәselesi Parlament qabyrghasynda da aityldy. Mәjilis deputaty, Ekonomikalyq reforma jәne ónirlik damu komiytetining hatshysy Múrat Ábenov:
- Paydasy bolu ýshin bizding ózimizding júmys isteuimiz kerek. Mysaly, býgingi kýni Amerika jylyna gharyshty damytugha - 16,8, Japoniya - 5, Qytay - 1,5, Resey 1 milliard dollardan astam qarjy júmsaydy. Ókinishke qaray, Qazaqstan onday mol qarjy salugha dayyn emes. Al qarjy salar bolsaq, odan payda tapqan bolar edik. Óitkeni Amerikanyng gharyshpen ainalysatyn kompaniyalary bir dollar 5-6 dollar payda týsiretindigin aitady. Reseyding de júmsaghan qarjysy óz qaytarymyn berip otyr. Sonday-aq býgin Resey jәne basqa da memleketter múnaygha qaraghanda, gharyshtan kóbirek payda tabatyndyqtaryn bildirude. Nege desek, gharyshtyng tehnologiyalyq tiyimdiligi joghary. Sondyqtan bizding el de osynday payda tapqysy kelse, qarjy saluyna tura keledi. Ol ýshin búghan memlekettik kózqarasty qalyptastyruymyz kerek, - deydi.


"Ayqyn" gazeti

 

 

0 pikir