Senbi, 27 Sәuir 2024
Janalyqtar 3392 0 pikir 23 Jeltoqsan, 2009 saghat 04:47

Ghabbas QABYShÚLY. 2030-jyly QAZAQ QANShA BOLADY?

Osy bir «2030»  degen siqyrly san shyqqan bette arzan sózge  әuelden bay biz shirkin ne demedik?!. Ekonomikamyz aramshópten beter qaulap jóneletinin, mәdeniyetimiz may jaqqan qonyshtay qúlpyratynyn, bilimimiz bilektige myndy jyghyp bere salatynyn, ghylymymyz gharyshtyng tóbesine tu tigetinin, demokratiyamyz úzatylatyn qyzday kórkemdeletinin, tórt týlik malymyz dalamyzgha simay jatatynyn, shóbimiz shabylmay shiriytinin, astyghymyz jinap alugha boy bermey qar astynda qalatynyn... ne kerek, sol 2030-jyly Qazaqstan әneu әlgi Nikita Hrushev uәde etken kommunizmning tórine jayghasatynyn jarysa aittyq ta, jaghalasa  jazdyq ta. Áli de aityp, jazyp jýrmiz. Al jarys pen jaghalas  parlap jegilgen kezde me, ә, onda... biyl neshe myng tonna astyqtyng qar astynda qalghanyn eseptep shygharugha kisimiz jetpedi. Biz kisimiz jetpey qalu degen búl pәleden qútylugha tiyispiz be? Áriyne! Sonda  «pәleden mashayyq qashudyn» neshe joly bar?  Meninshe, eki joly bar!

Birinshisi - janar-jagharmay ataulyny jekemenshiktep alghan alpauyttardyng qas-qabaghyna qaray  bidaydy az sebu, ol bidaydy syrtqa satudy kóbeytu, ózimizge nandy qymbattatu. Jyl sayyn!

Ekinshi jol - shiriytin shópti, qar astynda qalatyn astyqty, ózge de kem-ketigimizdi, jyrtyq-tesigimizdi, millioner-milliarderlerimizdi shotqa salyp sanaytyn kisi sanyn kóbeytu. Jyl sayyn!

Birinshi joldyng әuselesi auyr emes, iske asyrylyp, tәjiriybe jinaqtalyp jatyr.

Osy bir «2030»  degen siqyrly san shyqqan bette arzan sózge  әuelden bay biz shirkin ne demedik?!. Ekonomikamyz aramshópten beter qaulap jóneletinin, mәdeniyetimiz may jaqqan qonyshtay qúlpyratynyn, bilimimiz bilektige myndy jyghyp bere salatynyn, ghylymymyz gharyshtyng tóbesine tu tigetinin, demokratiyamyz úzatylatyn qyzday kórkemdeletinin, tórt týlik malymyz dalamyzgha simay jatatynyn, shóbimiz shabylmay shiriytinin, astyghymyz jinap alugha boy bermey qar astynda qalatynyn... ne kerek, sol 2030-jyly Qazaqstan әneu әlgi Nikita Hrushev uәde etken kommunizmning tórine jayghasatynyn jarysa aittyq ta, jaghalasa  jazdyq ta. Áli de aityp, jazyp jýrmiz. Al jarys pen jaghalas  parlap jegilgen kezde me, ә, onda... biyl neshe myng tonna astyqtyng qar astynda qalghanyn eseptep shygharugha kisimiz jetpedi. Biz kisimiz jetpey qalu degen búl pәleden qútylugha tiyispiz be? Áriyne! Sonda  «pәleden mashayyq qashudyn» neshe joly bar?  Meninshe, eki joly bar!

Birinshisi - janar-jagharmay ataulyny jekemenshiktep alghan alpauyttardyng qas-qabaghyna qaray  bidaydy az sebu, ol bidaydy syrtqa satudy kóbeytu, ózimizge nandy qymbattatu. Jyl sayyn!

Ekinshi jol - shiriytin shópti, qar astynda qalatyn astyqty, ózge de kem-ketigimizdi, jyrtyq-tesigimizdi, millioner-milliarderlerimizdi shotqa salyp sanaytyn kisi sanyn kóbeytu. Jyl sayyn!

Birinshi joldyng әuselesi auyr emes, iske asyrylyp, tәjiriybe jinaqtalyp jatyr.

Ekinshi joldyng әuselesi 2010-jyldan bastap sheshilip, 2030-jyly ayaqtalar dep senemin. Býginde: «Býkil әlemning Qazaqstangha qyzygha qarap otyrghany», «Býkil әlemning Qazaqstannan ýlgi alyp otyrghany», «Býkil әlemning qazaqstandyq damu jolyna týsetini», «Býkil әlem dinderining ortalyghy Qazaqstan bolatyny», әne, sonda aiday aighaqtalady! Sebebi: bizding qoydan qonyr qosshatyrly parlamentimiz «býkil әlem» aldynda taghy bir «tarihy qadam» jasady. «Halyq qapysyz jasap úsynghan ghajap» zandardyng taghy bireuin kórpe býlkildetkendey ystyq yqylaspen yn-shynsyz qabyldady. «BOSQYNDAR  TURALY  ZANDY»!  Al bizding bәrimizding mәngi-baqilyq preziydentimiz N. Á. Nazarbaev myrza, parlamentting sheshiminen eshqashan aua jayylmaytyn әdet-әdebin taghy saqtap, ol  zandy zandastyra qol qoyyp berdi. Onda bizge bosqyndardyng qashan, nesheui, qalay kelui tiyis, olardyng kelu sebebin qarau, qújattaryn qanday merzimde jәne qalay dayyndau, qansha tóleu týsinikti aitylghan. Desem de, bizde shart-kelisim, baru-kelu, alu-beru degenderding kóbi «barmaq basty, kóz qystymen» iske asyp jatatyny, yaghny zang shirkinning sebep retinde ghana kerek bolatyny mәlim.

Sonymen, iyә, ne boldy?..

Sonymen, iyә, Qazaqstanda «qazaqtyng sanyn kóbeytu problemasy» mәngi-baqigha sheshildi. Sheshilmegende she?!

Resmy derekke jýginsek, biyl qazan aiyna deyin bizge - Qazaqstangha alys-jaqynnan 243 otbasy kóship kelipti. Tәjigi, ózbegi, pushtuny, hazary bar, jiyny - 622 kisi. «Bosqyndar turaly zannyn»  iysi shyqpay túrghanda-aq jol tauyp jetken. Endi ózderine kerek zannyng iysi shyqqan song búrynghy oiqy-shoyqy kóshemiz taqtayday tegis danghylgha ainalady da, bosqyndar qúmsha qúiylyp: qora-qopsymyzgha, qúshaghymyzgha, qoyyn-qonshymyzgha syqa tolady. Sonau «besjyldyqtar» qarqynymen satylyp jatqan, jalgha berilip jatqan  jerimizdi jaylaydy. Auzymyzdy «maylaydy».

Resmy derekke jәne bir jýginsek: býginde qazaq jerin týpkilikti mekenine ainaldyrghan qytay tuystarymyzdyng sany bes jýz myngha jetipti. «Tuystarymyz» dep otyrghanym, eger resmy derek janylmasa, qazekemning qyryq myngha juyq qyzy qytekenderge kelin bolyp, aldy ýsh-tórt, sony eki-ýsh jiyen silapty bizge. Basqa últ-úlystyng bosaghasyna baylanghan qarakózder qansha eken? Solardyng bәri qayran qazekene jyl sayyn neshe jiyen silaytynyn bir qúday biledi. E, aitpaqshy, preziydetimiz qytaylyqtargha auyl sharuashylyghy júmystarymen ainalysu ýshin jalgha 1 000 000 gektar jer beru kerektigin mәlimdedi. Keshe ghana. Ol kisining oiy óz-ózinen oryndalyp jatatynyn eskersek, erteng ol jerdi iygeruge 500 000 qytekeng kele qalady da, anau әlgi N. Hrushevting «Tyng jәne tynayghan jerdi iygerui» jalghasyn tabady. Arghy jaghy - әlәulәi! Qazaq qyzdarynyng kýn qúrghatpay synsuyn sonda estiymiz. Jiyenderimizge kórimdik dayynday bastayyq! Qúday bereyin dese qiyn ba, jiyenderimiz  jyl sayyn  jýz myndap ingәlәp kelip jatar-au...

Bosqyndar turaly zannyng qabyldanghany, atasy basqa, auyly qashyq pushtundar men hazarlar jәne basqasy bylay túrsyn, eng aldymen syrttaghy úighyr aghayyndargha «әp, bәrekeldi!» bolary sózsiz. Mәselen, qytekendermen jaghalasyp, japa shegip jýrgen úighyrekender ózgelershe jylyna ondap, jýzdep emes, myndap  keler. Qazirdin  ózinde «jerinin» kartasyn syzyp, tuyn tigip, әnúranyn jattap  jýrgen júrt aspandata alaqaylaugha dayyn shyghar.

Sonymen sóitip...  2030-jyly Qazaqstanda qazaqtyng sany qansha bolar eken? «Qoy auzynan shóp almas» parlamentimiz, onyng әlde naghashysy, әlde jiyeni  Halyqtar assambleyamyz sony anyqtaugha jalpy den qoyar ma eken, qoymas pa eken? Beu, halayyq, múny kimnen, qaydan bilmek kerek?

Álde býgingi biylik jýiesinin, «El birligi» delingen doktrinanyn, «Bosqyndar turaly zannyn» kýshimen Qazaqstan kópúltty, kóptildi, kópdindi, kópbirdeneli memleketke ainalyp, memlekettik til mәselesi jayyna qalar, ýshtúghyrly til, qazaqstandyq últ sayasaty  atqa miner, qoyymyz alynyp, qoramyz qosa keter kýndi kýte túrayyq pa?

 

0 pikir