Beysenbi, 16 Mamyr 2024
Janalyqtar 2858 0 pikir 14 Jeltoqsan, 2009 saghat 06:41

Aydos Sarym. Rodino Otanynan airylyp qala jazdady

Jaqynda ghana qazaq-orys-monghol shekarasynda Gollivudtyn, Týrkiya men Braziliyanyng kinorejisserleri men ssenariyshilerining týsine kirmeytin shym-shytyryq oqigha boldy. Bayan-Ólgiyden Atamekenin ansap kele jatqan qazaq anasy nәrestesinen airylyp, ýsh shekara toghysynda dýniyege kelgen qazaq balasy Otanymen tabysa almay qala jazdady...

Oqigha bylay órbigen kórinedi. Mongholiyadan atajúrtyn betke alyp qandastarymyzdyng bir toby jolgha shyghady. Olardyng qatarynda "qalay bolghanda da elime jetip bosanayyn" dep sheshken ýsh balanyng anasy 26 jastaghy  Súlushash Qalqaman degen qandasymyz da bar bolatyn. Olar mingen avtobus orys-monghol shekarasynan aman-esen ótip, orys-qazaq shekarasyna qaray búrylady. Resmy derekterge sýienip aitar bolsaq, qandastarymyz mingen avtobus 22 qazan kýni monghol-resey shekarasynan 90 shaqyrym jerde, Reseyding Altay aimaghynyng Rodino atty audan ortalyghynyng manynda aldynan shyqqan "Jiguli" avtokóligimen qaqtyghysyp qalady. Qaqtyghystan eshkim japa shekpepti, tek Súlushashtyng tolghaghy bastalyp ketedi. Abyroy bolghanda aghayyndary ony tez arada audan ortalyghyndaghy auruhanagha jetkizip ýlgiredi...

Jaqynda ghana qazaq-orys-monghol shekarasynda Gollivudtyn, Týrkiya men Braziliyanyng kinorejisserleri men ssenariyshilerining týsine kirmeytin shym-shytyryq oqigha boldy. Bayan-Ólgiyden Atamekenin ansap kele jatqan qazaq anasy nәrestesinen airylyp, ýsh shekara toghysynda dýniyege kelgen qazaq balasy Otanymen tabysa almay qala jazdady...

Oqigha bylay órbigen kórinedi. Mongholiyadan atajúrtyn betke alyp qandastarymyzdyng bir toby jolgha shyghady. Olardyng qatarynda "qalay bolghanda da elime jetip bosanayyn" dep sheshken ýsh balanyng anasy 26 jastaghy  Súlushash Qalqaman degen qandasymyz da bar bolatyn. Olar mingen avtobus orys-monghol shekarasynan aman-esen ótip, orys-qazaq shekarasyna qaray búrylady. Resmy derekterge sýienip aitar bolsaq, qandastarymyz mingen avtobus 22 qazan kýni monghol-resey shekarasynan 90 shaqyrym jerde, Reseyding Altay aimaghynyng Rodino atty audan ortalyghynyng manynda aldynan shyqqan "Jiguli" avtokóligimen qaqtyghysyp qalady. Qaqtyghystan eshkim japa shekpepti, tek Súlushashtyng tolghaghy bastalyp ketedi. Abyroy bolghanda aghayyndary ony tez arada audan ortalyghyndaghy auruhanagha jetkizip ýlgiredi...

Súlushash aman-esen bosanyp, dýniyege taghy bir qazaq balasyn alyp keledi. Rodino audandyq auruhanasynyng bas dәrigeri Sergey Serduk: aituynsha: "Ana men balanyng densaulyghyna eshqanday zaqym kelmegen. Súlushash oryssha týsinbegendikten, al aramyzda birde-bir adam qazaqsha iya mongholsha tildese almaghandyqtan, barlyghyn oghan ymmen jetkizuge tura keldi. Ol tәjiriybeli ana bolghandyqtan búl jaghynan eshqanday qiyndyq bola qoyghan joq", -deydi.

Súlushash nәrestesimen birge auruhanada jatqan kezde, onyng tughan-tuystary Qazaqstangha qaray jýrip ketuge mәjbýr bolady. Resey jerinde tranzitpen jýrgen qandastarymyzgha orystyng jergilikti әkimshiligi qol úshyn berip, olardy bәle-jaladan aulaq boluy ýshin milisiyamen Kereku qalasyna deyin shygharyp salady...

Reseyding aqparat qúraldarynyng deregi boyynsha, 27 qazan kýni Rodino audanyna Súlushashtyng Bayqal degen tuysy kelip ketipti. Eptegen orysshasy bar aghayyn Súlushash pen onyng úlyn alyp ketuge tyrysady, ol ýshin jergilikti AHAJ qyzmetine jýginedi. Ol jaqta qanday әngime bolghany qaydam, әiteuir isting sony balanyng atyn RODINO dep ataumen tynady! Qolyna AHAJ-dyng qaghazyn alyp, auruhanadan Súlushash pen Rodinony alyp, Balqash qandasymyz elge qaray qozghalady. Qyzyqtyng barlyghy osy jerden bastalady...

Sonymen, orys-qazaq shekarasynan óte bergen kezde Reseyding kedenshileri joq jerden dau shygharyp, Rodinonyng Qazaqstangha ótuine tyiym salady. Sebebi, әlemdik tәjiriybe boyynsha, kәmeletke tolmaghan bala shekaradan ótu ýshin iya anasynyn, iya әkesining tólqújatyna jazyluy kerek. Resey shekarashylary bóten elding tólqújatyna eshqanday ózgertu engize almaytynyn aityp Rodino audandyq AHAJ qyzmetining qújatyna pysqyryp ta qaramaydy. Olar qandastarymyzgha "uaqytsha onkýndik viza ashyp, Tuva qalasyndaghy Mongholiyanyng konsulyna baryndar" dep kenes beredi.

Vizasynyng uaqyty ayaqtalyp, aqshasy tausylghan qandastarymyz ne istey alady? Oryssha lәm-mim dey almaytyn Súlushash pen Bayqal әbden әbigerge týsip, reseylik sheneunikterding sózderin týsine qoymaydy. Olar qazaqshalap óz narazylyqtaryn aita bastasa, Resey saqshylary olardy úqpaydy. Orys shekarashylarynyng búl tirligin "balany qalay bolghanda da alyp qalu" dep týsingen qandastarymyz jylap-enirep, tiyisti qújattardyng barlyghy resmiylengenge deyin balany Rodino auruhanasyna aparyp, jergilikti dәrigerlerding meyirimdiligine senip, amanat etip qaldyrady...

Sonymen Súlushash elge qaytady, al Rodino audandyq auruhanada qalady. Anasynan airylghan nәrestege jergilikti dәrigerler ong kózimen qarap, ony barynsha jetimsiretpeuge tyrysady. Jogharyda atalghan dәriger Sergey Serduk: "Shynghyshannyng myqty úrpaghy bolyp shyqty búl bala. Osy kýnderi auruhanada tymau keninen tarap, eki balanyng biri suyqtap, tymauratyp jatqan kezde, myna bala mynq etpedi" - dep qayran qalady. Jergilikti qazaq diasporasy Rodinogha bola qarajat jinap, bireuleri balanyng tamaghyn, ekinshileri - kiyimin alyp kelip jatady.

Endigi әngime ózimizding qandastarymyzdyng nadandyghy men resey dәrigerlerining adamgershiligi haqynda bolmaq. Rodinogha әbden bauyr basyp ketken dәrigerler onyng ata-anasyn kýtip zar bolady. Qayta-qayta jergilikti shekarashylar mer kóshi-qon basqarmasyna qatynas hat jazyp, telefon shalady. Balanyng tughan tuystarynan beyhabar aqhalatty azamattardyng qolynda tek Bayqaldyng úyaly telefonynyng nómiri jazuly eken. Soghan qayta-qayta qonyraulata beredi. Eshkim telefondy kótermeydi. Kýnderding kýninde telefon iyesi "Bizderdi endi mazalamanyzdar. Bizder kedey adamdarmyz. Súlushashqa onyng balasy shetinep ketti dep aittyq" dep jauap qatady. Amalsyz dәrigerler jergilikti baspasóz ókilderine habarlasyp, anasyn kýtip jatqan Rodino turaly arnayy telesujet jasaydy. Ony Reseyding barlyq telearnalary kórsetip, bir sheti elimizdegi aimaqtyq telearnalargha deyin jetedi.

Dәrigerlerding osynday tabandylyghynyng arqasynda balasynyng amandyghy turaly habar Qaraghandy oblysynyng Abay audanyna baryp oryn tepken Súlushashqa deyin jetipti. Aqyry tughan-tuystar jinalyp, nәresteni qalay bolghanda da elge qaytarugha júmystanady. Rodino auruhanasynyng medbiykesi Oliga Efremenko: "Kýnderding kýninde auruhanagha bireuler telefon shalyp, "Biz Rodinonyng tuystarymyz. Biz ony mindetti týrde alyp ketemiz" dep enkildep jylaghanyn estigende, quanyshymnyng shegi bolmady" deydi.

Ne kerek, býgingi kýni ýsh elding resmy organdary "kontrabandy nәrestenin" mәselesin sheship bolghan siyaqty. Súlushash pen onyng tuystary Rodinomen qauyshu ýshin qajetti qújattaryn әzirlep, jol qúnyn óteytin qarajat tauypty. Rodinonyng anasymen tezirek kezdesuine Altaydaghy qandastarymyz da at salysyp, qarjylyq kómek kórsetuge dayyn ekendikterin aityp jatyr. Qúday qalasa, jaqyn arada Rodino kóp kýttirgen Otanyna oralady! Heppy end!

Alayda, osy oqighanyng barysyna qarap birneshe oigha keldik. Dýniyege kelmey jatyp kóshi-qonnyng barlyq súmdyghy men mashaqatyna tap bolghan Rodinonyng Otanyna oraluy jalpy qazaqtyng Atamekenine oraluynyng naqty kórinisi ispettes. Nәresteni bәle-jaladan, auru-syrqaudan saqtap, meyirimdi adamdargha tabystyrghanyna quanamyz. Ony elin ansap ketken ata-babalarynyng aruaghy qoldady, jelep-jebedi dep týsinemiz. Osynday beynetti basynan ótkerip, atajúrtyna aman oralghan Rodinonyng bolashaghy jarqyn bolady dep senemiz!

Osy atalghan oqighanyng barysynda elimizdegi kóshi-qon organdarynyng júmysda shiykilikting basym ekeni taghy da kórinip qaldy. Qandastarymyzdy kóshiru mәselesinde kóp jaghdayda nemqúraylylyq tanytyp, "kelse kelsin, kelmese keruen atsyn" dep jýrip jatqandaymyz. Bizding oiymyzsha, aldaghy uaqytta Qazaq ýkimeti Reseyding Mongholiyamen shekarasyndaghy ókilderi men zangerlerining sandaryn, qajet bolsa arnayy konsuldyqtarynyng sanyn arttyruy tiyis! Eline qaray bet alghan әrbir azamattyng densaulyghy, qarjylay mýmkindikteri múqiyat zerttelip, kóshi-qon qyzmetterining nazarynda túrghany abzal.

Amalsyz Amerika ne Fransiya siyaqty ziyaly elderding osynday jaghdaydaghy tirshiligi esine keledi eken. Eger olardyng azamattary jat jaqta qinalyp qalsa, birden memleket basshylary sóz sóilep, partiyalary men baspasózi dýrlige kóteriler edi. Qajet bolsa búl elderding óz azamattaryn qútqaru ýshin әlemning qay shetine bolsa da әskeri men diplomattaryn jiberip, mәselening ong sheshimin tapqangha deyin kýresetinin bilemiz. Al bizder she? Resey dәrigerleri men baspasózi ýndemey jatsa, osynday oqighanyng oryn alghanyn estimey de qalar edik! Bizderge óz azamattarymyzgha degen jauapkershilik jetpey jatyr. Biz memlekettik dengeyde «Bir qazaq - bar qazaq, bar qazaq - bir qazaq»  degen týsinikti qalyptastyra almay kelemiz. Osy baghytta últtyq dengeyde biraz júmys atqaru qajet! Aldaghy jyldary Qytaydaghy, Ózbekstandaghy, Reseydegi, Mongholiyadaghy, t.b. jerlerdegi qandastarymyzdyng barlyghyn elimizge aman-esen kóshiruge jazsyn! Elimizding әrbir azamatyna, shette jýrgen әrbir qandasymyzgha abay bolayyq, aghayyn!


«Abay-aqparat»

 

 

0 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 2077
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 2502
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 2133
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 1612