Memlekettik biylik tarapynan neshe týrli baghdarlama qabyldanyp jatady. Olardyng iske asyp, búqaranyng ómirine ózgeris әkelip jatqanyn dóp basyp aitu qiyn. Biraq, baghdarlamalar legi tolastap kórgen emes.

Últqa sóz aitu, qoghamnyng damuyna baghdar silteu isine endi qoghamdyq úiymdar aralasa bastady.

Redaksiyanyng e-poshtasyna «El birligi»  qorynyng tóraghasy Múhtar Múhambetjan deytin azamattyng jasaghan «SARA JOL» baghdarlamasy kelip týsti. Tómende baghdarlamany jariyalap otyrmyz. Maqsat – oqyrman aq-qarasyn óz ajyratyp, baghasyn berer.

Abai.kz

«SARA JOL» baghdarlamasy – Qazaq bolyp ómir sýru qaghidalaryn qalyptastyru, elding yntymaghy men birligin  nyghaytu, formasy últtyq qoghamymyzdy últtyq mazmúnmen toltyru,   ana til men ata dәstýrdi janghyrtu,  azamattardyng boyynda el aldyndaghy jauapkershilik sezimin  tәrbiyeleu.

ÓMIRGE  ENGEN  ÚLTTYQ DÁSTÝR  – JANGhYRGhAN ÚLTTYQ SANA  - ShYNAYY QAZAQShYL  PATRIOTIZM

Memlekettik biylik tarapynan neshe týrli baghdarlama qabyldanyp jatady. Olardyng iske asyp, búqaranyng ómirine ózgeris әkelip jatqanyn dóp basyp aitu qiyn. Biraq, baghdarlamalar legi tolastap kórgen emes.

Últqa sóz aitu, qoghamnyng damuyna baghdar silteu isine endi qoghamdyq úiymdar aralasa bastady.

Redaksiyanyng e-poshtasyna «El birligi»  qorynyng tóraghasy Múhtar Múhambetjan deytin azamattyng jasaghan «SARA JOL» baghdarlamasy kelip týsti. Tómende baghdarlamany jariyalap otyrmyz. Maqsat – oqyrman aq-qarasyn óz ajyratyp, baghasyn berer.

Abai.kz

«SARA JOL» baghdarlamasy – Qazaq bolyp ómir sýru qaghidalaryn qalyptastyru, elding yntymaghy men birligin  nyghaytu, formasy últtyq qoghamymyzdy últtyq mazmúnmen toltyru,   ana til men ata dәstýrdi janghyrtu,  azamattardyng boyynda el aldyndaghy jauapkershilik sezimin  tәrbiyeleu.

ÓMIRGE  ENGEN  ÚLTTYQ DÁSTÝR  – JANGhYRGhAN ÚLTTYQ SANA  - ShYNAYY QAZAQShYL  PATRIOTIZM

Dýnie jýzi tanyghan, ekonomikasy órkendegen Qazaqstanda  jymysqy niyettilerdin  kóz jýgirtip, el birligine núqsan keltirip, qol saluy, teris diny aghymdardy engizu arqyly ruhany birynghaylyqty ydyratugha úmtyluy ashyq bayqaluda. Múnymen qosa óz boyymyzdan býgingi kýnge deyin sylynbaghan boykýiezdik, masyldyq, memlekettegi  últymyzdyng ornynyng týbegeyli ózgergenin týsinbeu, sondyqtan әr adamnyng óz-ózin ózgertuge úmtylmauy da jatyr.   Aldymen, atalghan auqymdy problemalardy sheshu jolyn qarastyru  ýshin, biz Elbasymyz N. Nazarbaevtyng «Qazaqstannyng әleumettik janghyrtyluy: Jalpygha Ortaq Enbek Qoghamyna qaray 20 qadam» enbegindegi «Qazaqstandyqtardyng ómirinde ózin-ózi úiymdastyru, onyng ishinde jergilikti ózin-ózi basqaru organdary bastauyn damytyp, azamattardyng әleumettik bastamalaryn jýzege asyruda naqty tetik boluy tiyisti azamattyq qogham instituttaryn «zamanalyqqa ainaldyru» kerek»  degen sózderin basshylyqqa aldyq. Jәne búl mәselede últ jadynan alynghan, onyng  ishki dýniyesine say keletin,  jýzdegen jyldar óz ómirshendigin kórsetken  qúrylymdardy janghyrtuymyz kerek dep sheshtik.  Al songhy jyldardaghy qúrylyp jýrgen qoghamdyq organdardyn  ómirining qysqalyghy, yqpalynyng joqtyghy – olardyng últ mentaliytetinde joq, evro-hristiandyq  elementterden qúryluynda, bizdegi adamdardyng dýniyetanymyna olardyng tirliginin,  maqsattaryn iske asyru formalarynyng sәikes kelmeuinde. Osyny eskerip, qazaq últynyng Tәuelsizdik alghandaghy maqsatynyng ózi – әri qaray qazaq bolyp ómir sýruge qúqyq iyelenu ýshin ekenin sezine otyryp, biz  últtyq salt-dәstýrdi zamanyna say ete qalpyna keltiruge, olardy kýndelikti ómirge enizuge arnalghan, aimaqtaghy qoghamnyng ruhani, әleumettik, demografiyalyq  mәselelerin, bala tәrbiyesi, qyz tәrbiyesi,  basqa da genderlik mәselelerdi, auyl kórkeytu, auyldy sulandyru, auyldaghy ómirdi salauattandyru mәselelerin   últtyq salt-dәstýr, últtyq jad, últtyq zandar arnasymen  rettep, sheship otyrugha arnalghan, «El birligi» qorynyng Ortalyq Kenesining ýilestiruimen júmys isteytin, negizin biyler korpusy qúraytyn  audandyq, auyldyq Kenester qúrudy sheshtik. Kenesterge aldymen imamdar, moldalar, biyler, aqsaqaldar, tipti kerek bolsa mektep diyrektorlary, bala baqsha basshylary  kiredi dep jobalaudamyz. Búl Kenester Maqtaral, Arys, Ordabasy, Saryaghash, Tóleby jerlerinde qúrylyp ta ýlgirdi. Osy Kenesterding qyzmet baghyttaryn jazdyq.  Atalmysh kenesterdi basqaratyn basbiyler osyghan deyin de óz júmysyn shama-sharqynsha atqaryp keldi. Biz tek olardyng qyzmetine ruhaniy  maghyna beru ýshin olardyng qazaqtyng kie qalasy - Týrkistanda ant beru rәsimin qalyptastyrmaqpyz. Úly babalarymyzdyng әruaghyn kuә ete otyryp, dýiim júrttyng aldynda elge adal bolamyn dep ant bergen son  әr adamda erekshe jauapkershilik, mәrttik payda bolatyny sózsiz. Jәne «Tura biyde tughan joq, tughandy biyde iman joq» qaghidasyn ústanushylardyng qatary kýrt kóbeyedi. Býginge biylerding ant beru tәrtibin, ant mәtinin dayyndadyq, biylerding kiyetin arnayy, últtyq naqyshta tigilgen «shekpeni» paydalanugha berildi. «Sara Jol» jobasy boyynsha qúrylatyn barlyq  qúrylymdardyn   mýsheleri  ant beru rәsiminen ótuge  tiyisti dep sheshildi. Osy tirlikterdi atqara otyryp tandaghan jolymyzdyng dúrys ekenine  jobany atqaru barysynda kózimiz jetude -  últtyq qúndylyqtargha negizdelgen qúrylymdar óz ómirshendigin dәleldeude.  Qoghamymyzdyng tanymal túlghalary últjandylyq tanytyp,  óz ýlesterin qosuda.  Mysaly, tanymal túlgha,  kәsipker jәne qogham qayratkeri  Rәshkýl Ospanәliyeva  eng qiyn maydan - «El birliginin» Shymkenttegi júmysyn moynyna alsa, «Núr Otan» partiyasy Shymkent qalalyq filialynyng basshysy, belgili sayasatker Ómirzaq Meldehanov  «Últtyq qoghamdyq alqa biyler sotynyn» júmysyn jýrgizip berudi últ aldyndaghy paryzy sanap otyr jәne biz múny maqtanysh etemiz. Kenesterding basty júmys baghyty –  elbasymyzdyng sózderine negizdelgen – «Qazaqtyng birligi – eldigimizding kilti, eng basty mәselesi. «Birlik, yntymaq, sabyrlylyq pen parasattylyq, eng aldymen, ózimizge – qazaqtargha kerek.  Qazaqty eshuaqytta syrttan jau alghan emes.  Qazaq әlsirese, alauyzdyqtan әlsiregen, kýsheyse, birlikten kýsheygen». Elimizdegi basqa últ ókilderining de tynysh, berekeli ómir sýruining basty kepili – memleket ústaushy últ – Qazaq Elining tynyshtyghy. Qazaq búzylsa, memleket te, jalpy tynyshtyq ta búzylmay túrmaydy.   Osyny týsingen ózbek, úighyr, tәjik  bauyrlarymyzdyng adynghy qatarly úldary men qyzdary «Sara Jol»  jobasyn iske asyrugha shyn jýrekpen kiriskenin aityp ótuge tiyispiz. Sondyqtan, «Ýdeuding syry – birlikte, jýdeuding syry – alauyzdyqta» - degen Elbasy sózderin  úran etken,  biz qúryp jatqan kenester ózining basty maqsaty retinde el arasyndaghy daulardy últtyq dәstýr tetikterining kýshimen sheshudi janghyrtu, jәne ata dәstýr tetikterin ómirge engizu arqyly últtyng qoghamdyq –әleumettik sanasyn  janghyrtu, osylay jana qazaqstandyq patriotizm qaghidalaryn qalyptastyru siyaqty qúndylyqtardy tandap otyr.  Múnday ýlken qozghalysqa  «El birligi»  qorynyng janynan qúrylghan, qúramynda  Mekemtas Myrzahmetov,  Núrlan Mynbay, Zikiriya Jandarbek,  Keshubay Tóleshúly,  Sansyzbay Qúrbanqoja, Múhit Mirazov  siyaqty tanymal  ghylym qayratkerleri kiretin «El birligi» qory janyndaghy  Ghalymdar Kenesi de óz septigin tiygizude.  Belgili dәrejede qoghamymyzdaghy birlik pen yntymaqty nyghaytu isine,  qylmys dengeyin azaytu isine biz qúryp jatqan, «Mediasiya» turaly QR zanyna  negizdelgen «Últtyq qoghamdyq qazylar alqasy»  da óz ýlesin qosaryna senimimiz kәmil. Jana qúrylym el arasyndaghy dauly mәselelerdi qazaq últynyng jadyndaghy, últ avtorlyghymen jasalghan, óz ómirshendigin kórsetken,  últ salt-dәstýrinren syghylyp jasalghan  «Jeti Jarghy»  siyaqty zang normalarymen sheshuge úmtylatyn bolady.  «ÚQQA»  «El birligi»  Qorynyng Ortalyq Kenesi  ony bekitip, ant beru rәsiminen ótken song óz funksiyasyn atqarugha kirisedi. Últtyq qúndylyqtardy nasihattau, olardy ómirge engizuding artyqshylyqtaryn dәleldeu, osynday izgi isting jarshysy bolugha  qúramyna on shaqty gazetter kiredi dep josparlanyp otyrghan «El birligi» qory janyndaghy  BAQ Kenesi  de ýlken jәrdem beredi.  Býgingi qazaq zatynyng boyyndaghy asqynghan auru - jalghan patriotizmning el bolashaghy  ýshin óte qauipti ekenin  elge jetkizu.  Kóshede qolyndaghy qoqysty jerge tastay salu, taldy  syndyra salu,  bolyp jatqan qiyanatqa ýn qatpay ótip ketu,  bilimdi para berip alu, sportpen ainalyspau,  bótenning balasynyn  teris qylyghyna tiym salmau, masyldyqqa boy aldyru, ótken zúlmattardan sabaq almau,  qogham tirligimen ainalyspau – osynyng bәrinin    shynayy otansýigishtikke eshqanday qatysy joq ekenin  elge jetkizu. Mine, BAQ kenesining dittep otyratyn baghyttary. Al osy teris qúbylystardy joydyra alatyn sezim bizding boyymyzda bar, ol sezim elbasymyz aitqan -  «Bizdi bir-birimizben biriktiretin de, bauyr etetin de babalarymyzdyng bostandyq jolynda tógilgen osy qany dep bilemin».  Biz auyldyq  biyler kenesining is-qimyl baghdarlamasy retinde  «Ghajayyp baq»  jobasyn jasadyq. Jobanyng maqsaty aiqyn: býgingi kýn masyldyq prinsiypining asqynghany sonshalyqty, baqsha sugharatyn aryqty qazudy da әkimderdin  moyyna  artyp qoyghanbyz, kóshege tal eguge de әkim mindetti.  Al týngi on bir- on ekide kóshede jýrgen bala tóbelesse, mektep diyrektoryn júmystan shygharamyz. Múnyng bәri óz dúrys nәtiyjesin  bergen joq, sebebi rasynda múnday mәselelerdi jamaghat,  qogham  ózdik kýshimen sheship ýirenui kerek.  «Tenizding jaghasynda otyrsang da sudy ýnemdep júmsa» deytin islam dinining qyzmetkerleri  sózsiz ekologiya mәselesimen ainalysugha tiyisti. «Imannyng jartysy -tazalyqta»   dep alyp, auyldyng byqsyghan qoqysy, kóz shoshytqan «selofan» tenizi – imamdy ornynan týn ortasynda shoshytyp, túrghyzbasa,  ol imamnyng imamdyghy qanshalyqty shynayy?  Bala ýshin Allanyng da, adamnyng da aldynda tikeley jauap beretin ata-ananyng óz qasiyetti funksiyasyn mektep pen milisiyagha tapsyryp qoyyp, jýrekteri auyrmay jýrgenin  qalay týsinemiz? Azattyq alghanymyzgha jiyrma jyldan assa da, araq pen sharaptan aryla almaghanymyz qalay?  Auyldaghy jaghdaydy asqyndyrghan úrylyqty qaytemiz? Mine, әkimdikterding moynynan alyp, qoghamnyn   moynyna artylatyn jýkter.  Al búl mәseleler últtyq patriotizmdi  damytpay, últtyq  órkeniyet arnasynda  qúrylghan qoghamdyq qúrylymdardy iske qospay, - sheshilmeydi.  Auyldyk by kenesi osynday mәselelerdi sheship otyrugha mindetti.  Árbir jyldyng sonynda biyler kenesterining júmysyn qorytyndylap,  bagha berip, aldynghy qatarly qogham mýshelerin yntalandyryp otyru ýshin Marapat komissiyasyn qúrdyq.   Búl komissiya Sara Jol jobasyndaghy maqsattardy oryndauda ýzdik nәtiyjelerge jetken azamattardy marapattau ýshin ÚLTTYQ TARIH NEGIZINDE, ÚLTTYQ NAQYShTA JASALGhAN orden, medali núsqalaryn,  olarmen marapattaudyng sharttaryn dayyndauda.

«El birligi»  qorynyng tóraghasy

Múhtar Múhambetjan