Keshe Mәjilisting jalpy otyrysynda Staty isine qatysty «Aq jol» fraksiyasynyng deputattyq saualyn Azat Peruashev jariyalady. Biz atalghan deputattyq saualdy oqyrman talqysyna úsynghandy jón sanadyq. 

Qazaqstan Respublikasynyn
Ádilet ministri
A.N. Esqaraevqa

Qazaqstan 2010 jyldan beri moldova oligarhtary Anatoli jәne Gabrieli Statiymen úzaq uaqyt boyy sottasyp kele jatqany mәlim.

Oghan kelisim-shart talaby men salyq zannamasy búzylghandyqtan, qazaqstan taraby olargha tiyesili «Tolqynneftegaz» JShS men «Qazpolmúnay» JShS kompaniyalarynyng jer qoynauyn paydalanu kelisimshartyn merziminen búryn toqtatu turaly sheshimi sebep boldy.

«Tolqyn» jәne «Borankól» múnay ken oryndary «QazMúnayGaz» AQ basqaruyna berildi.

Staty kompaniyalarynyng qyzmeti memleketimizge 140 milliard tengeden astam shyghyn keltirgen degen boljam bar.

Ashyq aqparat kózderinde búl kompaniyalardyng naryqtyq qúny shamamen 500 million AQSh dollaryn qúraghanyn habarlanuda.

Alayda, Staty ózderining shyghynyn 4 milliard dollargha baghalap, Stokgolim arbitrajdyq sotyna shaghym týsirip, 544 million dollardy óndirip alugha qol jetkizgen.

Osy sheshimning negizinde joly bolmaghan «investorlar» birqatar elderde Últtyq bank pen Qazaqstan Últtyq qoryna tiyesili jalpy somasy 22 milliard AQSh dollarynan astam aktivterdi, sonday-aq «QazMúnayGaz» AQ aksiyalaryn búghattaugha qol jetkizdi.

2019 jyly Brusseli soty Últtyq qordyng shamamen 21,5 milliard dollar aktivterine tyiym saludyng kýshin joyyp, qalghan qarajatty búghattaudy tek aghylshyn sottary ghana alyp tastay alady dep sheshti.

2023 jyly Niyderlandynyng Jogharghy soty Qashaghan jobasynyng qúny 4 milliard dollargha teng aksiyalaryn búghattan bosatty.

Sonday-aq, Statiyding qazaqstandyq aktivter bar elderge bergen talaby boyynsha Angliya, Beligiya, Luksemburg, Niyderlandy jәne AQSh sottary manyzdy sheshim qabyldady.

Alayda, Stokgolim arbitrajdyq sotynyng Qazaqstannyng Statiyge 544 million dollar tóleui turaly sheshimi joyylghan joq.

Osy orayda, keybir BAQ mәlimetinshe, Qazaqstan búl sot daularyna Staty talap etip otyrghan qarjydan eki ese kóp shyghyn shygharghan.

Sonday-aq, osy daularda Qazaqstannyng mýddesin qorghaghan «Bolashak Consulting group» zang kompaniyasynyng tiyimdiligi ghana emes, qarjylyq tazalyghy da kýmәn tudyryp jatyr. Onyng qyzmeti keybir mәlimetke qaraghanda salyq tóleushilerimizge jylyna 60 mln. dollargha týsip otyrghan.

Eger Statiymen sot dauy 13 jylgha sozylghanyn eskersek, keybir aqparattar boyynsha Eski Qazaqstannyng joghary lauazymdy túlghalarymen baylanysy bar delinetin atalmysh kompaniya qúryltayshylarynyng qaltasyna qanshama jýzdegen million dollar ketkenin boljaugha ghana bolady.

Búl júmysty rettep, qarjylandyryp, ýilestirudi óziniz basqaryp otyrghan QR Ádilet ministrligi jýzege asyrady. Jaqynda Ádilet ministrligi búl kompaniyanyng qyzmetinen bas tartty dep habarlandy.

Degenmen, kónilde kirbing qalyp qoydy.

Osyghan baylanysty, «Aq jol» deputattyq fraksiyasy kelesini habarlaudy súraydy:

1) Qazaqstan shyn mәninde atalmysh is boyynsha naqty qansha qarjy júmsady jәne búl soma Staty talaptarymen qanshalyqty qabysady?

2) Búl somanyng qanshasyn "Bolashaq" kompaniyasy aldy jәne olardyng artynda naqty kim túr?

3) Búl kompaniyanyng әreketi memleketke kelgen zalal retinde qarastyryla ma jәne zansyz shygharylghan aktivterdi qaytaru ayasynda búl qarajatty óndiru sharasy qoldanyla ma?

4) Búl is ayasynda Qazaqstan Respublikasynyng qanday mýlki әli de búghattauly kýide jәne búl Qazaqstannyng jeke kompaniyalary men últtyq biznesining zandy mýddesine әser etpey me?

5) Sizding ministrlik Qazaqstandy, qajet bolghan jaghdayda onyng jeke kәsiporyndaryn Statiyding shaghymdarynan qorghaudy jalghastyrudy kózdep otyr ma jәne aldaghy uaqytta múnday jaghdaydy boldyrmau ýshin qanday shara qabyldanuda?

Qúrmetpen, «Aq jol» QDP fraksiyasynyng deputattary:

A.Peruashev
D.Espaeva
Q.Isa
E.Barlybaev
A.Sadyqov
E.Beysenbaev

Abai.kz