Senbi, 4 Mamyr 2024
Janalyqtar 3546 0 pikir 7 Qazan, 2013 saghat 05:05

Venera MIRLAN. Manghystaudyng marjany

 

1973 jyly qúrylghan Qaraqiya audany – Manghystau oblystyng ontýstiginde ornalasqan.  Búl audan 1997 jylgha deyin Eraliyev audany dep atalyp keldi. Búl aimaqty – «Manghystaudyng marjany» dep te ataydy. Aumaghy jóninen oblysta eng ýlken audan ataghy bar. Audan qúramyndaghy 10 eldimeken  men 2 kent, 5 auyldyq okrugke biriktirilgen. Ortalyq – Qúryq selosy. Audannyng jer bederi negizinen jazyq, soltýstik-shyghysy Ýstirt aumaghynda. Múnda Qazaqstandaghy teniz dengeyinen tómen jatqan barlyq oiystar ornalasqan.  Audannyng batysyndaghy Ashysor men Qaraqiya oiystaryn Manghystau men Kendirliqiyasay ýstirtteri bólip jatyr. Audannyng eng biyik jeri Batys Ýstirt kemerli shynyndaghy Qaraman shoqysy da bar. Múnda Qazaq shyghanaghy, Kendirli, Aqsu, Toqmaq shyghanaqtary bar. Búlardy kezinde Isan týbegi dep ataghan. Múnda teniz adynyng әserinen payda bolghan neshe týrli ghajayyp baghanalar, ýngirler men quystar jii kezdesedi. Qaraqiya audanynyng jer qoynauynda múnay men gazdyn, úlutastyn, urannyng kenderi mol. Manyzdy múnay ken oryndaryna Jetibay kenti jatady.

 

1973 jyly qúrylghan Qaraqiya audany – Manghystau oblystyng ontýstiginde ornalasqan.  Búl audan 1997 jylgha deyin Eraliyev audany dep atalyp keldi. Búl aimaqty – «Manghystaudyng marjany» dep te ataydy. Aumaghy jóninen oblysta eng ýlken audan ataghy bar. Audan qúramyndaghy 10 eldimeken  men 2 kent, 5 auyldyq okrugke biriktirilgen. Ortalyq – Qúryq selosy. Audannyng jer bederi negizinen jazyq, soltýstik-shyghysy Ýstirt aumaghynda. Múnda Qazaqstandaghy teniz dengeyinen tómen jatqan barlyq oiystar ornalasqan.  Audannyng batysyndaghy Ashysor men Qaraqiya oiystaryn Manghystau men Kendirliqiyasay ýstirtteri bólip jatyr. Audannyng eng biyik jeri Batys Ýstirt kemerli shynyndaghy Qaraman shoqysy da bar. Múnda Qazaq shyghanaghy, Kendirli, Aqsu, Toqmaq shyghanaqtary bar. Búlardy kezinde Isan týbegi dep ataghan. Múnda teniz adynyng әserinen payda bolghan neshe týrli ghajayyp baghanalar, ýngirler men quystar jii kezdesedi. Qaraqiya audanynyng jer qoynauynda múnay men gazdyn, úlutastyn, urannyng kenderi mol. Manyzdy múnay ken oryndaryna Jetibay kenti jatady.

Biyl Qaraqiya audanynyng qúrylghanyna – 40 jyl. Osy jyldar aralyghynda audan  qúldyrau da, sharyqtau da kezening bastan keshti. Audanda óndiris oshaqtary az bolghanyna qaramastan, damu qarqyny jaghynan oblysta ýshinshi oryngha túraqtaghan. Qazir Qaraqiya audanynda 32 000-nan astam adam túrady.

Audannyng mereytoyy ayasynda ýsh nysan paydalanugha berildi. Olar: «Núr Otan» HDP-nyng jana ghimaraty men 24 pәterli eki túrghyn ýy jәne kәsiptik tehnikalyq kolledj bolatyn. Aldymen audannyng mereytoyyna oray mәdeniyet ýiinde saltanatty jiyn ótti. «Qaraqiyam – mereyli mekenim» degen atpen arnayy kórme de úiymdastyryldy. Jiynda audannyng songhy jyldarda qol jetkizgen jetistikteri aitylyp, oblys basshysy Alik Aydarbaev audannyng ekonomikalyq damu kórsetkishterine toqtaldy.

«Audan ótken ghasyrdyng 70-80 jyldarynda tek respublikagha tanymal ghana emes, sol kezderde býkil Odaqqa tanymal audandardyng qatarynda boldy. Búl jyldarda tanymal múnayshylar qara altyndy iygerude eleuli enbek etti. Al Qaraqiya audany tәuelsizdik jyldarynda da damudyng jana baghytyna ayaq basty. Qazirgi kezde audanda  әleumettik-ekonomkalyq damu men halyqtyng әl-auqatyn jaqsartu baghytynda birshama ong ister atqaryluda. Osy uaqytta búl audanda óndirilgen ónim jalpy oblys kólemining 3/1 bóligin qúraydy. Audan aumaghynda múnay, úlutas, әrleushi plitalar óndirilise, auylsharuashylyghynda tórt týlik mal ósiriledi. Mal basy da jyldan-jylgha ósip, olardyng ónimderin qayta óndeu salasynda da aitarlyqtay jetisikter bar»,-dedi óz sózinde A.Aydarbaev.

Múnan keyin audannyng damuy jolynda ayanbay qyzmet etken týbek ardagerlerining enbekterin baghalau maqsatynda oblys әkimi arnayy marappattau sharasyn ótkizdi.  Densaulyq saqtau, mәdeniyet, bilim, qúrylys salalarynda enbek etken ardagerlerding ereng enbekterin baghalap, óz qolymen medali taghyp, syi-syyapat kórsetti.

«Qaraqiyamyzdyng tabighaty kórkeyip, óz qazynamyzdy ózimiz óndeytin dәrejege jetip, salt-dәstýrimizdi, últtyq qúndylyqtarymyzdy úrpaqtan-úrpaqqa amanat etip jetkize bereyik. Jyldan-jylgha enbegimizdi elep, merekege arnayy shaqyrtyp, qúrmet kórsetip jatqan azamattargha alghys aitamyn. Mereke qútty bolsyn!»,-dep óz qúttyqtauyn jetkizdi QR Enbek singen mәdeniyet qayratkeri, Manghystaudyng agha dombyrashysy, Oryn Qúlsariyev.

«Núr Otannyn» jana ghimaraty

Memleket basshysy  «Núr Otan» partiyasyna naqty tapsyrmalar bergen bolatyn. Onyng ishinde jergilikti jerdegi partiya filialdarynyng materialdyq-tehnikalyq bazasyn nyghaytu, olardy býgingi zamanghy elektrondy tehnikalarmen, avtokóliktermen qamtamasyz etu tapsyrylghanyn bolatyn. Osyghan oray qazirgi tanda jer-jerde auqymdy júmystar atqarylyp jatyr.

 Sonyng aighaghy mereytoy ayasynda, Qúryq kentinde «Núr Otan» HDP-nyng jana ghimaraty paydalanugha berildi.  Onda qoghamdyq qabyldau ótkiziletin kabiynetter, mәjilis zaly da bar. Auyl túrghyndarynan kelip týsetin aryz-shaghymdar da endi osynda qaralatyn bolady.

«Partiya ghimaratynyng kensesi Memleket basshysy Núrsúltan Nazarbaevtyng tapsyrysymen salyndy.  Jaqynda partiyamyzdyn  HV sezi ótedi. Sol sezde jana doktorina qabyldanady. Jana kensede júmys jandana bersin», – dedi ghimaratty saltanatty týrde ashqan A.Aydarbaev.

 

Jana ýiler sap týzeydi

Mereytoy kýni 48 otbasy qonys toyyn toylady. «Qoljetimdi baspana-2020» baghdarlamasy boyynsha Qúryq kentinde tórt qabatty 24 pәterli eki túrghyn ýy qoldanysqa berildi. Kezekte túrghan túrghyndardyng armandary oryndaldy. Múnday quanyshqa jas otbasylar, ústazdar, ata-ana qamqorlyghynsyz qalghan jetimder, memlekettik qyzmetkerler keneldi. Oblys basshysy túrghyndargha saltanatty týrde pәter kiltin tabys etti.

Oblys basshysynyng qolynan pәter kiltin alghandardyng biri – Arman

Qosaliyev. Ata-anadan erte aiyrylghan Arman men qaryndasy taghdyr tauqimetin kóp kórgen. Býgin mine, tilek oryndalyp, pәterge ie boldy.

«Elbasynyng saliqaly sayasaty boyynsha kóptegen memlekettik baghdarlamalar jýzege asyrylyp jatyr. Solardyn biri – «Qoljetimdi baspana – 2020» baghdarlamasy. Jana pәterding kiltine ie bolghan qay otbasy ýshin de este qalar mereke. Ýimeli-sýimeli úl men qyzdy tәrbiyelep otyrghan otbasymyz. Ózimizding jeke pәterimizding bolghanyn kóp kýttik. Býgin sol tilek oryndaldy», – deydi Arman.

2015 jylgha deyin audanda osynday túrghyn ýiding birnesheui túrghyzylady dep josparlanghan. Óitkeni Qúryq kentinde túrghyn ýy kezeginde 400-den astam adam túr. Jyl sonyna deyin Qaraqiya audanyna qarasty ýsh eldi-mekenderde de túrghyn ýilerding qúrylysy ayaqtalady dep josparlanghan.

«Múnayshy, Jetibay eldi-mekeninderinde tórt qabatty túrghyn ýiler paydalanugha beriledi. Sonday-aq, Bostan, Qúlandy, Senek eldi mekenderinde segizden on eki pәterge deyin túrghyn ýiler paydalanugha berildi. Audan kóleminde túrghyn ýy mәselesi  «Qoljetimdi baspana-2020» baghdarlamasymen sheshimin tauyp jatyr»,-deydi Qaraqiya audanynyng әkimi Ádilbek Dauylbaev.

Sonymen qatar, Qúryq kentinde ýsh qabatty shipajay tiptegi mektep-internatta paydalanugha berilmek. Búl óz kezeginde bir auysymda 300 oqushy men 75 býldirshindi qabyldaytyn bolady. Atalghan nysandy osy  jyldyng qazan aiynda tapsyru josparlanghan.

Qaraqiya audany auyz sumen 70 payyz qamtylghan. Aldaghy jylda audandy 95 payyz  auyz sumen qamtu da josparlanghan.

 

Keleshekke – kemel bilimmen

 

Sonymen qatar, audanda alghash ret 400 oryndyq kәsiptik tehnikalyq kolledj ben jataqhana paydalanugha berildi.

«Múnday jataqanagha jatu tegin, ashanada tegin tamaqtandyrady. Bizding oqu ordamyzgha tek ózimizding oblys kólemindegi jastar emes, Atyrau oblysyna, Qúlsary, Saghyzdan kelip studentter oqyp jatyr. Dese de eng birinshi Qaraqiya audanynyng balalaryn qamtyp otyrmyz. Qazirgi tanda bizde 170 student bilim alyp jatyr», – deydi diyrektordyng oqu óndiristik orynbasary Zoya Espanova.

Sonday-aq, osy oqu orny biyldan bastap «Ersay» mekemesine servistik qyzmet kórsetedi. Mekeme qyzmetkerlerining júmys kiyimin tigip beruge tapsyrys alghan.

Basty baylyq – densaulyq

Qaraqiya audanynda densaulyq saqtau jýiesinde 10 densaulyq saqtau mekemesi bar. Biz bas súqqan Qaraqiya ortalyq audandyq auruhanasynyng irge tasy 1978 jyly qalanghan. Aragha 31 jyl salyp auruhanagha kýrdeli jóndeu júmystary jýrgizilgen kórinedi.

 Auruhanada otyzdan astam dәriger júmys isteydi. Kadr tapshylyghy múnda da bilinedi. Hirurg, lor mamandary joq eken.

«Audan túrghyndary hirurgtyng bolmauynan  qalagha qatynap emdeledi. Hirurgiyalyq bólimshemiz zamanuy qúral-jabdyqtarmen jabdyqtalghan, tek mamanymyz joq. Búl mәsele de aldaghy uaqytta sheshimin tabady degen senimdemiz. Auruhanagha «Ersay» mekemesi medisina qaldyqtaryn órteytin mufelidik peshti syigha tartty. Búl ózge audandarda tapshy qúrylghy», – deydi Qaraqiya ortalyq audandyq auruhanasynyng basshysy Núrbek Súltan.

"Abay-aqparat"

    

    

   

 

0 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 1068
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 959
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 708
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 811