Beysenbi, 2 Mamyr 2024
Janalyqtar 3303 0 pikir 4 Qazan, 2013 saghat 05:05

Manghystau maqamdary

 Manghys¬tauda  kesh ótti. Kýy keshi. Ózindik jyr mektebi bar ónir¬ding kýy mektebi de bar. Búl ólke batysqa tәn týidektete, tók¬pektete oinap, ekpindete toq¬taytyn aduyndy kýilerimen erekshelenedi.Qúlshar, Esir, Shamghúl, Óskin¬bay, Múrat syndy dýley kýishi¬lerding mekeninde kýy óneri sapa men maghyna jaghynan bay bo¬lyp keledi. Kýidi shygharu men ony oryndaushylardyng osalsyghan jeri bolghan joq.Ót¬ken kezenderdegi dәulesker kýishi¬lerding dәstýrin býginde S.Shә¬kirat, R.Aydarbaeva, J.Qa¬dir¬qúlov, birneshe kýy bay¬qau¬larynyng jýldegeri A.Tilep¬bergenov bastaghan óskeleng jastar legi jalghastyryp keledi. Ser¬jan kýishi men jas Abylaydyng talay ret shetelderge shyghyp, óz kórermenderin qazaqtyng kýiine tik túrghyzyp qoshemet etkizgen sәtteri az emes.

 Manghys¬tauda  kesh ótti. Kýy keshi. Ózindik jyr mektebi bar ónir¬ding kýy mektebi de bar. Búl ólke batysqa tәn týidektete, tók¬pektete oinap, ekpindete toq¬taytyn aduyndy kýilerimen erekshelenedi.Qúlshar, Esir, Shamghúl, Óskin¬bay, Múrat syndy dýley kýishi¬lerding mekeninde kýy óneri sapa men maghyna jaghynan bay bo¬lyp keledi. Kýidi shygharu men ony oryndaushylardyng osalsyghan jeri bolghan joq.Ót¬ken kezenderdegi dәulesker kýishi¬lerding dәstýrin býginde S.Shә¬kirat, R.Aydarbaeva, J.Qa¬dir¬qúlov, birneshe kýy bay¬qau¬larynyng jýldegeri A.Tilep¬bergenov bastaghan óskeleng jastar legi jalghastyryp keledi. Ser¬jan kýishi men jas Abylaydyng talay ret shetelderge shyghyp, óz kórermenderin qazaqtyng kýiine tik túrghyzyp qoshemet etkizgen sәtteri az emes.

Kýidi babadan qalghan asyl múra, ruhany qúndylyq dep tanityn azamattardyng jinaqtauymen juyrda «Maqa¬my mәshhýr Manghystau» taqy¬rybynda Manghystau kýileri antologiyasy jaryq kórdi. 45 kýy toptastyrylghan 3 tabaqtyng oblys pen qala mereytoylary qarsanynda túsauy kesilip, júrtshylyqqa úsynyldy. Ruhany shara mazmúndy keshke úlasyp, belgili kýishiler bú¬ghan deyin belgisiz bop kelgen kýilerdi jәne Tóremúrat, Qúr¬manghazy, Abyl, Esir, Qúl¬shar, Joldy kýilerin oryndady. Ózge de óz aldyna mektep bo¬lar¬lyq aituly kýiler orynda¬lyp, kýy shygharushylardyng ózindik ereksheligi men oryndau¬shy¬lar¬dyng sheberligi ortagha salyndy.
 Biz biletin əri bilmeytin tylsym dýnie kýy degeniniz Manghystau topyraghyna soqpay ótpegen. Búl óner týrki-mon¬ghol, parsy mədeniyetimen jalgha¬syp, Kavkaz mədeniyetine úla¬syp, týrlenip, qúlpyryp, ósip-órkendedi. Onyng kórinisin Man¬ghystaudan da kóruge bolady,  degen kesh qonaghy, halyq jazushysy Ábish Kekilbay ózi jýzdesip, kýilerin tyndaghan Shamghúl kýishi repertuaryndaghy 18 kýiding tabylyp, jazyp alynuyn airyqsha oqigha dep baghalady.
 Búdan 20 jyl búryn Eldos Emil ekeumiz ayaq jeter jerlerdegi múraghattardy aqtardyq, atjeter jerdegi kóne kókirekterdi izdep taptyq. Ortalyq Aziya elderindegi Týrkimenstan, Qaraqalpaqstan, Ózbekstan, Təjikstangha deyin araladyq. Qazaqstannyng ontýs¬tigine kóship ketken aghayyn  keshegi jyr jampozdary men kýipazdardyng artynda qalghan úrpaqtarymen jýzdestik. Mine, sol enbekting alghashqy nətiyjesi  «Maqamy məshhýr Manghystau» degen 45 kýiden túratyn alghashqy alibom,  dep tanystyrdy arqaly aqyn Svetqaly Núrjan.
Kesh ayasynda saz aspaptaryn jasaushy sheber Jolaushy Túr¬dyghúlovtyng jeke kórmesining ja¬saqtaluy da jarasymdy boldy.
Halqymyzdyng tarihy  ruh bolsa, kýii men jyry  nәr. Osy qúndylyqtardan qol ýzbesek adas¬pasymyz anyq.

Abay-aqparat

0 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 419
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 227
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 252
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 238